09/09/2023
" သွေးလွန်သော တုတ်ကွေး"
သွေးလွန်တုတ်ကွေးတွေ စဖြစ်နေပါပြီ။ သည်နှစ်အဖြစ်များနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြသည်။
ဆေးကုတာထက် မီးလောင်မှ မီးငြိမ်းတာထက် မီးမလောင်ခင် မီးလောင်နိုင်ခြေကို ကြိုသိတာ၊ ကြိုကာထားတာ၊ စလောင်လာလျင်လည်း အလျင်အမြန် အချိန်မီ ငြိမ်းသတ်နိုင်လိုက်တာကို ပိုသိစေလိုသည်။ သွေးလွန်တုတ်ကွေး ရောဂါပုံစံလေးကို သိထားလျင်လည်း ဖျားလာလျင် လူနာကို စောင့်ကြည်ပြီး လုပ်သင့်တာလေးတွေကို စိတ်မပူပဲ လုပ်စေနိုင်အောင် သည်စာလေးကို မေတ္တာဖြင့် ဖြန်ဝေ ရေးလိုက် ရပါသည်။
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
ကလေးလည်း ဖြစ် လူကြီးလည်းဖြစ်။
တချိန်က "" သွေလွန်တုတ်ကွေး"" ကို ကလေးတွေ ပဲ ဖြစ်ကြတယ်လို့သိကြတယ်။ ယခု နောက်ပိုင်း တွင် လူကြီးတွေ အဖြစ်များလာသည်။ အသက် ၇၀ အရွယ်ထိပင် ဖြစ်လာကြသည်။
မြို့ပြ လူနေထူထပ်သော နေရာတွင်မက ရပ်ကွက် ရွာတွေ ထိပင် ဖြစ်လာကြသည်။
အကောင်သေးသလောက် အကောင်ကြီးသော ဆင် ထက်ကြောက်စရာကောင်းသော ခြင်မှ တဆင့် ကူးသည်။ ရေကြည် ရေသန့် ငြိမ်သက်သော ရေတွင် ပေါက်သည်။ ထိုခြင်က နေ့ခင်း တွင်ကိုက်သည်။
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
အဖျားပုံစံ။
ထူးခြားသည်။ အဖျားနှင့် ခန္ဓာတွင်း ဖြစ်စဉ်များသည် တသမတ်တည်း မဟုတ်ပဲ တစ်နေ့ရွှေ တစ်နေ့ငွေ နောက်တစ်နေ့ ကြေး ဆိုသလို ဆက်တိုက်ပြောင်းနေသည်။
အဆင့်(၃)ဆင့်ဖြစ်သည်။ ထိုအဆင့် ၃ ဆင့် အစဉ်အတိုင်း ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍ ကြိုတင်မျော်မှန်း ထားနိုင်ဖို့က အရေးကြီးသည်။
၁. အဖျာတက်သော အဆင့် (Febrile phase)စဖျားသည့် ၁ရက်မှ ၃- ၄ရက်
၂. အဖျား ကျသော အဆင့် အရေးအပြီးဆုံးသောအဆင့် လည်း ဖြစ်သည်။ ( သွေးရည်ကြည်များ သွေးကြောနံရံ မှ ရေစစ်သဖွယ် ခန္ဓာကိုယ်တွင်း စိမ့်ထွက်သော အဆင့်) (ရက် ၅- ၆ ရက် (Critical phase)
၃. ပြန် ကောင်း လာသော အဆင့်(သွေးကြောအပြင်သို့ စိမ့်ထွက်သွားသော သွေးရည်ကြည်များကို သွေးကြောအတွင်းမှ ပြန်လည်စုတ်ယူသွင်း သောအဆင့်)
၇ ရက်မှ နောက်ပိုင်း ( Recovery phase) သွေးပေါ်င်ချိန် ပြန်တက်လာစေသော အဆင့် လည်း ဖြစ်သည်။
ရောဂါသည် ငြိမ်သက်မနေဘဲ တစ်နေ့တစ်မျိုး အဆင့်လိုက်ပြောင်းသွားခြင်း Dynamic ဖြစ်သောကြောင့် အဖျားစဝင်သည်မှ အဖျာကျ ပြန်ကောင်းလာသည်ထိ မျက်ခြေမပျက် သတိထားရသည်။******
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
အဖျားကျလျင် သတိယှဉ် ကြိုတင်မျော်တွေး စောင့်ကြည့်ပေး။
သာမန်အနေဖြင့် အဖျားတက်တာ စိတ်ပူစရာ ဖြစ်သည်။ အဖျားကျ လျင် စိတ်သက်သာရာ ရသည်။
( သည်ရောဂါကတော့ အဖျားတက်သောအဆင့်သာမက အဖျားကျသော အဆင့်ကတောင် ပိုကြောက်ရသည်။) ပိုသတိထားရသည်။
******* အဖျားစကျသောအဆင့်တွင် သွေးပေါင်ကျ သွေးလန့်၍ Shock ရနိုင်ရ်ျ ဖြစ်သည်။*******
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
ပုံမှားအရိုက်ခံရခြင်း။
အဖျားကျပြီ ဆိုပြီး ကောင်းသည်ထင်ရ်ျ ဂရုမ ထားတော့ ခြင်းဖြစ်သည်။ တချို့ ကလေးတွေဆိုလျင် မိခင်ဖြစ်သူက သည်အတိုင်းထားခဲ့ပြီး အလုပ်သွားတော့သည်။ ညနေပြန်လာတော့ ကလေးမှာ မေ့မြောပြီး shock ရတော့သည်။
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
Shock မရခင် သွေးလန့်တော့မည်ကို ကြိုတင်မျော်တွေး ကြည့်တတ်လျင် ကြိုတင်ကာကွယ် ကုသ နိုင်သည်။
shock ရခြင်းသည် ကုသရအခက်ခဲဆုံးသော အခြေအနေ သို့ရောက်နှင့်ပြီးပြီ။ ထို့ကြောင့် shock မရခင်ကို အချိန်မီ သိဖို့လိုသည်။
Shock ရနိုင်သည်ကို အရေးကြီးသော အောက်ပါ အချက်များဖြင့် သတိထားနိုင်သည်။
** ဖျားရက် ၄--၅---၆ ရက်မြောက်တွင် စသတိ ထားရမည်။
** အဖျားစကျသည့် ရက်၊ များသောအားဖြင့် ဖျားရက်၄ရက်မြောက်
** နုန်းလွန်းခြင်း၊ မိန်းလွန်းခြင်း
** ခြေလက်အေးခြင်း
** မျက်လုံးများအရောက်မတောက်တော့ဘဲ ရီဝေကြောင်နေခြင်း
** အန်လွန်းခြင်း
** ဗိုက်နာခြင်း
** သွေးယိုခြင်း ကော်ဖီမည်းရောင်တွေအန်ခြင်း
** ကယောင်ကတန်းဖြစ်ခြင်း
စသည်တို့ ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် အေးတော့မှ ကြေကွဲရ shock ရသည်မို့ အဖျားတက်သောကာလတွင်သာမက အဖျားစကျသည့် ၃--၄ ရက်မြောက်ကို သတိထားရမည်။ ဆရာဝန်ညွန်ကြားသည့်အတိုင်း အဖျားကျသည့် အချိန်သာမက လုံးဝပြန်ကောင်းသည်ထိ ( မျက်ခြေမပျက် ) ပြသရမည်။
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
ပြန်ကောင်းသည့် လက္ခဏာ( ရောဂါ နုတ်ဆက် ထွက်သွားတော့မည့်အချိန် )
နေဝင်ညကို ကူးဖြတ်ပြီးလျင် ရောင်ခြည်လာသည့် နေ့သစ်ကို ရောက်သလို ကံကြမ္မာက shock အဖြစ် သွေးပေါင်ကျခြင်း ဖြင့် အဆုံးမသတ်ပါ။ သွေးကြောအပြင်သို့ စိမ့်ထွက်သွားသော သွေးရည်ကြည်များကို သွေးကြောအတွင်းမှ ပြန်လည်စုတ်ယူသွင်း သောအဆင့်) ၇ ရက်မှ နောက်ပိုင်း ( Recovery phase) သွေးပေါ်င်ချိန် ပြန်တက်လာစေသော အဆင့် သို့ ရောက်လာမည် လည်း ဖြစ်သည်။
လူနာသည့် အစားစားလိုစိတ်ပြန်ကောင်းလာသည်။
သွေးပေါင်ချိန်ကောင်းလာရ်ျ လန်းလာသည်။
ဆီးများလာသည်။
အရေပြားတွင် ရောဂါကိုနုတ်ဆက်သည့် အနီကွက်များပေါ်လာခြင်း (recovery rash) တွေရခြင်း
ကျီစယ်သည့် အနေဖြင့် ခြေဖဝါး လက်ဖဝါးယားစေပြီး ကျီစယ်ကာ နုတ်ဆက်တတ်သည်။
အားလုံး သည်စာလေးကို ဖတ်ပြီး သွေးလွန်တုတ်ကွေး ရောဂါကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွားနိုင်ကြပါစေ။
