The LENS (2025)

06/11/2025

𝗦𝗜𝗡𝗔𝗚 𝗕𝗮𝗹𝗶𝘁𝗮 | Nagliliwanag, nagbabalita. Sa pagsikat ng bagong umaga, muling magliliwanag ang tinig ng katotohanan. Mga tagumpay, hamon, at mga karanasang dapat ninyong masaksihan.

Subaybayan ang pagsinag sa bawat balita ng The Lens, opisyal na pahayagan ng mga mag-aaral ng Kolehiyo ng Sining at Agham Panlipunan, sa panibagong yugto ng balitaang pantelebisyon nito ngayong taon. Kasama sina Jamina Abio, Harrold Javate, Yvan Martin, Andrea Dela Cruz, at Ashley Santos —para sa sining, katotohanan, at masa.

02/11/2025

𝗟𝗜𝗧𝗘𝗥𝗔𝗥𝗜 | 𝗔𝘁𝗮𝗻𝗴: 𝗔𝗹𝗮𝘆 𝗮𝘁 𝗔𝗹𝗮𝗮𝗹𝗮

Sa haba ng panahong lumipas, ang mga yumao sa sementeryo matagal nang naagnas, ang mga kalansay na walang lapida ay nabaon na lamang sa mga tagong hukay. Gayunpaman, hindi mawawala ang mga alaalang kanilang naiwan sa ibabaw ng lupa, at kumupas man ang kulay p**a, tatatak ang dugong dumanak mula sa kanilang katawan nang sila’y kunin ng liwanag.

Sa tuwing sasapit ang undas, mas nagiging sariwa ang bawat kuwento gaya ng mga alay na bulaklak. Tulad ng mga kandila, muling nasisindihan ang mga alaala. Bago pa man matapos ang Oktubre, nililinis na ang bawat puntod, kinikiskis upang matanggal ang mga lumot, pinuputol ang mga damo at pinipinturahang muli ang mga nitso. Mas nagiging malinaw ang kanilang pagkakakilanlan nang minsang nabuhay sila sa lupa, ang kanilang kwento hanggang sa huling hininga.

Pagsapit naman ng unang araw ng Nobyembre, maagang lalabas ng bahay ang isang ina, bitbit ang isang bigkis ng bulaklak na pinitas mula sa bakuran. Sa kadahilanang hindi makaahon sa tila ba walang katapusang pagbabanat ng buto, sa mga ganitong pagkakataon na lamang niya nabibisita ang kaniyang panganay, na dapat ay dalawampu’t anim na taon na sa araw ding ito. Halos sampung taon na ang nagdaan. Ngunit hindi niya malilimutan ang araw na iyon, marahil walang sinumang ina ang makakalimot sa ganoong sandali.

“Manang Rosalinda, ni Balong napaltogan da.”

Dali-dali siyang tumakbo pauwi nang araw na iyon, hindi na inalala ang mga naiwan niyang paninda. Tumambad sa kaniya ang kawawang Balong, nakahandusay sa gitna ng masikip nilang eskinita suot ang kaniyang uniporme habang napapaligiran ng mga mapang-usisang mga kapitbahay. Ang sabi nila, natamaan daw siya ng ligaw na bala, sabi naman ng iba napagkamalan daw siyang miyembro ng sindikato, may tsismis pa nga na adik daw si Balong. Ngunit alam ng isang ina na hindi ganoon ang kaniyang anak. Si Balong, labing pitong taong gulang pa lamang noon, ang tanging pinagkakaabalahan lamang ay eskwela at basketbol.

Sinong mag-aakala na sa isang pangkaraniwang alas kwatro ng hapon, yayapusin ng kaniyang ina ang duguan niyang katawan?

Nang bawiin ng Maykapal ang kaniyang panganay—ang una niyang pag-asa, wala ng ibang nagawa si Rosalinda. Kapos ang kanilang mga bulsa para sa hustisya, ni ang kabaong kung saan inilagak ng limang araw ang kanyang anghel ilang buwan pa nilang hinulugan. Kaya ngayong araw na inilaan para sa mga yumao, kapos man sa salapi, siniguro ni Rosalinda na sa munting sulok ng kanilang tahanan ay mayroong atang— ninyogan at nilagang itlog na nasa dalawang mangkok, kakanin, hita ng manok, at pansit na paborito ni Balong. Nakalagay ang mga ito sa isang maliit na lamesa, kasama ang dalawang kandila na malapit ng maubos na nagsisilbing tanglaw sa tabi ng isang lumang litrato—si Balong, nakangiti habang may hawak na bola ng basketbol, na kuha nang minsang manalo ang kanilang grupo sa paliga ng barangay.

“Mailiw kami kanyamon, Balong.”

Sa sementeryo na kasalukuyang maingay, magulo, at puno ng mga taong animo’y nagbabakasyon, tahimik na tumangis ang kaniyang ina, nangungulila sa ilang taong kasama ang anak. Wala siyang ibang maialay sa yumao kundi bulaklak, pansit, at kandilang limang pisong nabili sa tindahan—hindi ang hustisya na nararapat sa inosenteng binatang pinagkaitan ng kinabukasan ng isang bala. Marahil kung totoo nga ang mga multo, multo na si Balong. At kung maging multo man siya, nawa ay kaniyang gambalain ang mga nabubuhay na responsable sa kaniyang pagkawala at ng marami pang iba; mga bata, matanda, lahat ng inosenteng dumanak ang dugo sa mga kamay na may hawak ng baril. At kung naging multo nga siya, hiling din ni Rosalinda na kahit minsan lang ay muli niyang masilayan at maramdaman ang una niyang naging ligaya bilang isang ina.

At habang walang kasiguraduhan ang hustisya, umaasa si Rosalinda na ang mga atang sa puntod ng kaniyang anak ang magsisilbing alay at angkla upang maramdaman ng yumao na hindi nila malilimutan ang kaniyang sinapit, upang kahit papaano ay maramdaman niya na ginugunita pa rin ng kaniyang mga mahal sa buhay ang kaniyang alaala—na siya’y patuloy na ginagalang, hindi tulad ng mga kamay na lumabag sa karapatan niyang mabuhay.

Itong munting atang ang iaalay ng isang ina para sa kaniyang panganay na nagsilbing alay sa dahas at kawalang katarungan.

Malalanta ang mga bulaklak, matutunaw ang mga kandila, masisira ang mga kakanin, at lilipas ang undas, ngunit hindi malilimutan ng isang ina ang huling paghinga ng kaniyang anak. Ang lapida ni Balong ang simbolo na hanggang sa kabilang buhay, ilang undas man ang lumipas, hihintayin niya ang atang na may kasamang hustisya.

Sa panulat ni Aleck Natasia Valdrez
Dibuho ni Glianh Hannah Angela Rios
Inianyo ni Hanna Grace Bawar

01/11/2025

𝗟𝗜𝗧𝗘𝗥𝗔𝗥𝗜 | 𝗜𝘁’𝘀 𝗢𝗸𝗮𝘆 𝘁𝗼 𝗡𝗼𝘁 𝗕𝗲 𝗢𝗸𝗮𝘆

𝘐𝘴𝘢𝘯𝘨 𝘭𝘪𝘩𝘢𝘮 𝘢𝘵 𝘳𝘦𝘱𝘭𝘦𝘬𝘴𝘺𝘰𝘯 𝘱𝘢𝘳𝘢 𝘴𝘢 𝘮𝘨𝘢 𝘱𝘢𝘨𝘰𝘥 𝘯𝘢 𝘦𝘴𝘵𝘶𝘥𝘺𝘢𝘯𝘵𝘦—𝘩𝘢𝘯𝘨𝘰 𝘴𝘢 𝘍𝘪𝘭𝘪𝘱𝘪𝘯𝘰 𝘢𝘥𝘢𝘱𝘵𝘢𝘵𝘪𝘰𝘯 𝘯𝘨 𝘴𝘦𝘳𝘺𝘦𝘯𝘨 ‘𝘐𝘵’𝘴 𝘖𝘬𝘢𝘺 𝘵𝘰 𝘕𝘰𝘵 𝘉𝘦 𝘖𝘬𝘢𝘺’

May mga gabi sa kolehiyo na tila walang katapusan.
‘Yong tipong imumulat mo ang mata sa panibagong umaga para mag-aral,
pero ang totoo, gigising ka lang para mabuhay.
Hindi para umusad, kundi para makalampas muna sa araw na ito.

Ngayong patapos na ang unang semestre,
ramdam ng bawat isa ang bigat ng hinga ng kalikasan.
Sa mga gabing lunod ang tiyan sa kape,
sa bawat patak ng luha sa punda,
sa bawat oras na ginugol sa papel, pagsusulit, at mga palugit,
may mga estudyanteng natutong huminga kahit hirap,
mga estudyanteng abot langit pa rin ang ngiti kahit ang mga mata’y binubulag na ng antok at pagod,
at mga kamay na patuloy kumakapit kahit ngalay sa bigat ng mundo.

Sabi sa serye, “Healing begins the moment you stop running from your butterfly.”
Baka ‘yon ang paalala ng panahong ito,
na sa halip na takbuhan ang pagod, kabiguan, o mga markang hindi umabot sa inaasahan,
harapin mo sila, damhin, gawing paalala, at ipagpatuloy ang laban.

Ang paruparo ay uod muna sa umpisa,
gumagapang, nagtatago.
Ngunit kalauna’y bumubukadkad din ang pakpak para sa malayang paglipad.
Tulad ng estudyanteng bigo sa kaniyang araw,
nadapa, nagmukmok,
ngunit siya’y muling tumayo upang bigyan ng kulay ang paparating na bukas.

𝘿𝙖𝙝𝙞𝙡 𝙢𝙞𝙣𝙨𝙖𝙣, 𝙖𝙣𝙜 𝙥𝙖𝙜𝙗𝙖𝙣𝙜𝙤𝙣 𝙖𝙮 𝙢𝙖𝙨 𝙢𝙖𝙩𝙖𝙥𝙖𝙣𝙜 𝙠𝙖𝙮𝙨𝙖 𝙨𝙖 𝙥𝙖𝙜𝙩𝙖𝙠𝙗𝙤.

Minsan, may mga araw na para tayong si Mamang Kahon,
nilalabanan ang takot at kahihiyan habang may kahon sa ulo.
Takot kang makita ng iba kung sino ka talaga,
kung ilang beses kang bumagsak sa mga pagsusulit, at sa mismong buhay.
Ngunit nang dumating ang panahon na natanggal ang kahon sa ulo ni Mamang Kahon,
doon niya narinig ang tunay na tinig ng mundo,
at higit sa lahat,
ang tinig ng sarili.

Tayong mga estudyante,
may kaniya-kaniyang kahon:
Kahon ng pressure,
kahon ng comparison,
kahon ng expectations,
at kahon ng takot na baka hindi tayo sapat.
Baka panahon na rin para tanggalin ‘yon,
dahil hindi mo kailangang ikulong ang sarili sa mundong madilim at magulo.
Baka ito ang daan upang marinig ulit ang sarili,
ang totoong ikaw na matagal nang nilamon ng deadlines, revisions, at requirements.

𝙃𝙞𝙣𝙙𝙞 𝙠𝙖 𝙡𝙖𝙣𝙜 𝙚𝙨𝙩𝙪𝙙𝙮𝙖𝙣𝙩𝙚. 𝙄𝙨𝙖 𝙠𝙖𝙣𝙜 𝙩𝙖𝙤 𝙣𝙖 𝙣𝙖𝙩𝙪𝙩𝙤𝙣𝙜 𝙡𝙪𝙢𝙖𝙗𝙖𝙣 𝙠𝙖𝙝𝙞𝙩 𝙥𝙖𝙜𝙤𝙙.

May mga panahon din na para tayong si Boy Maskara,
nakangiti sa labas, ngunit luhaan sa loob.
Nang matanggal ang kaniyang maskara,
dito niya nakita ang sarili at nagsimulang maghilom.
Sa buhay, sanay tayong isuot ang tapang bilang maskara,
at madalas, sanay tayong magpanggap na “ayos lang,”
na ngumiti sa harap ng kamera, pero gumuguho sa likod ng tabing.

Ngunit ngayong natapos mo na ang sem,
baka panahon na rin para alisin ang maskara,
hindi para ipakita ang luhaang mata,
kundi para makita mo at ng iba ang tunay na ikaw,
ang tunay na may ngiti, galak, at tunay na kalayaan.

𝙃𝙞𝙣𝙙𝙞 𝙣𝙖𝙩𝙞𝙣 𝙠𝙖𝙞𝙡𝙖𝙣𝙜𝙖𝙣 𝙣𝙜 𝙢𝙖𝙨𝙠𝙖𝙧𝙖. 𝙆𝙖𝙞𝙡𝙖𝙣𝙜𝙖𝙣 𝙡𝙖𝙣𝙜 𝙣𝙜 𝙠𝙖𝙩𝙖𝙥𝙖𝙩𝙖𝙣 𝙨𝙖 𝙨𝙖𝙧𝙞𝙡𝙞.

Minsan, tayo rin si Prinsesa Wapa,
suot ang lata ng sakit ng pag-iisa, kabiguan, at ng nakaraan.
Nang mahulog ang lata,
doon niya napagtanto na hindi pala kailangang dalhin ang lahat nang mag-isa.
Hindi lahat ng sugat ay kailangang itago,
may mga sugat na kailangang ipakita para may makakita rin sa atin.

𝘿𝙖𝙝𝙞𝙡 𝙢𝙞𝙣𝙨𝙖𝙣, 𝙖𝙣𝙜 𝙥𝙖𝙜-𝙖𝙢𝙞𝙣 𝙣𝙖 𝙞𝙠𝙖𝙬 𝙖𝙮 𝙣𝙖𝙨𝙖𝙠𝙩𝙖𝙣 𝙖𝙮 𝙨𝙞𝙮𝙖𝙣𝙜 𝙨𝙞𝙢𝙪𝙡𝙖 𝙣𝙜 𝙞𝙮𝙤𝙣𝙜 𝙥𝙖𝙜𝙜𝙖𝙡𝙞𝙣𝙜.

At sa tatlong karakter na ito,
si Mamang Kahon,
si Boy Maskara,
at si Prinsesa Wapa,
nakita natin ang iba’t ibang mukha ng pagod.

Kaya ngayong tapos na ang sem,
bumitaw ka muna.
Huminga, matulog nang mahimbing, maglakad-lakad nang payapa ang isip,
yakapin ang sarili gaya ng butterfly-hug.
Hindi mo kailangang maging perpekto araw-araw,
sapat na ang mabuhay nang payapa.

𝘼𝙣𝙜 𝙥𝙖𝙜𝙗𝙞𝙩𝙖𝙬 𝙖𝙮 𝙝𝙞𝙣𝙙𝙞 𝙠𝙖𝙗𝙞𝙜𝙪𝙖𝙣, 𝙞𝙩𝙤 𝙖𝙮 𝙥𝙖𝙜𝙩𝙞𝙩𝙞𝙬𝙖𝙡𝙖 𝙣𝙖 𝙠𝙖𝙮𝙖 𝙢𝙤𝙣𝙜 𝙨𝙪𝙢𝙪𝙗𝙤𝙠 𝙢𝙪𝙡𝙞 𝙨𝙖 𝙗𝙖𝙜𝙤𝙣𝙜 𝙗𝙪𝙠𝙖𝙨. 𝙆𝙖𝙨𝙞 𝙜𝙖𝙮𝙖 𝙣𝙜 𝙨𝙖𝙗𝙞 𝙨𝙖 𝙨𝙚𝙧𝙮𝙚, 𝙝𝙞𝙣𝙙𝙞 𝙢𝙤 𝙠𝙖𝙞𝙡𝙖𝙣𝙜𝙖𝙣𝙜 𝙢𝙖𝙜𝙞𝙣𝙜 𝙤𝙠𝙖𝙮 𝙥𝙖𝙡𝙖𝙜𝙞. 𝙐𝙣𝙩𝙞-𝙪𝙣𝙩𝙞 𝙡𝙖𝙣𝙜, 𝙠𝙪𝙣𝙜 𝙝𝙞𝙣𝙙𝙞 𝙠𝙖𝙮𝙖 𝙣𝙜𝙖𝙮𝙤𝙣, 𝙗𝙪𝙠𝙖𝙨 𝙪𝙡𝙞𝙩.

Sa iyong bawat pahinga,
maririnig mo ang kaluskos ng paruparo.
Sa kaniyang paglapit, ihahanda ang balikat,
hindi para tumakbo,
kundi para salubungin siya nang buong tapang.
Dahil ang paghilom ay nagsisimula kapag hinayaan mong padapuin ang paruparo hindi lang sa balikat, kundi sa puso.
Kasabay ng paghilom ang pag-alis ng iyong kahon, maskara, at lata,
ang pagtanggap sa sarili na matagal nang pagod, ngunit handa nang muling mabuhay.

Kaya kung ikaw ay nabigo,
kung ikaw ay napagod,
kung minsan ay naisip mong sumuko,
𝗶𝘁’𝘀 𝗼𝗸𝗮𝘆.
Kahit pakiramdam mo ay wala nang pag-asa,
learn 𝘁𝗼 breathe, 𝗻𝗼𝘁 to quit.
Always choose to 𝗯𝗲 here, kahit mahina, kahit takot, kahit pagod.
Dahil kapag kaya mo nang tumingin muli sa iyong sarili,
makikita mo ang isang estudyanteng hindi lamang nakatapos ng sem,
kundi isang taong natutong magmahal sa sarili,
kahit hindi pa siya 𝗼𝗸𝗮𝘆.

Hindi lang mga requirements ang natapos natin,
natutuhan din nating tapusin ang pagtakbo sa mga takot,
at yakapin ang ating mga sugat.
Doon natin napatunayan,
sa mundong puno ng takot at ingay,
sapat na minsan ang tahimik na tapang ng isang estudyanteng patuloy na lumalaban.

Written by Karl Nacua
Photo by Rainiel Matias
Layout by Dana Sta. Ines

30/10/2025

𝗦𝗣𝗢𝗥𝗧𝗦 𝗡𝗘𝗪𝗦 | 𝗔𝗹𝗲𝘅 𝗘𝗮𝗹𝗮 𝗮𝗱𝘃𝗮𝗻𝗰𝗲𝘀 𝘁𝗼 𝗥𝗼𝘂𝗻𝗱 𝗼𝗳 𝟭𝟲 𝗶𝗻 𝗛𝗞 𝗢𝗽𝗲𝗻 '𝟮𝟱

Filipina tennis star Alex Eala continues to shine on the international stage after advancing to the Round of 16 of the Hong Kong Open 2025, October 28, 2025, Tuesday evening.

Eala, ranked World No. 51, earned her spot in the Round of 16 after a strong showing in her Round of 32 matchup against World No. 79, Katie Boulter of the United Kingdom, who was forced to retire due to injury midway through the second set.

The 20-year-old Filipina had already taken control of the match, winning the first set 6–4 and leading 2–1 in the second before Boulter’s withdrawal.

Although the match ended via retirement, Eala’s composed performance and consistent play proved her growing maturity and confidence on the Women's Tennis Association Tour.

“I’m a little out of words. I think this time of the year is tough for a lot of players, physically and mentally, being the end of the season. I hope that Katie can take the time to recover and look back at her season proudly,” Eala said.

With this win, Eala books a spot in the Round of 16, where she will face World No. 21, Victoria Mboko of Canada in her next match.

She now aims to continue her impressive run and possibly break into the Top 50 of the WTA rankings—a historic milestone for Philippine tennis.

Report by Mark Tristan Perez
Photo from Alex Eala from her Instagram (alex.eala)

30/10/2025

𝗢𝗣𝗜𝗡𝗜𝗢𝗡 | 𝗣𝗹𝗲𝗮𝘀𝘂𝗿𝗲 𝗨𝗻𝗱𝗲𝗿 𝗧𝗵𝗿𝗲𝗮𝘁

As a lurker in the film community of X (formerly Twitter), the recent controversy around Dreamboi (2025) and the MTRCB’s decision to give it an X rating, twice, has been in my feed several times and honestly, as a q***r Filipino cinephile, I’m exhausted. Exhausted, but not surprised.

This is exactly the kind of double standard that has long plagued q***r storytelling in this country. When a film dares to explore q***r intimacy and self-expression, it’s immediately branded as “immoral” or “indecent.” But turn on the television any evening and you’ll see stories of abuse, r**e, and murder playing freely during hours when children are still awake. That’s somehow acceptable. That’s somehow not “corrupting.”

What makes this even more frustrating is that Dreamboi isn’t just another film, it’s an entry to CineSilip 2025, an erotica film festival that celebrates the art of sensual storytelling. Erotica, when done with intention, isn’t about shock value. It’s about exploring the boundaries of human intimacy and emotion. Director Rodina Singh envisioned it as a meditation on how transgender individuals experience erotic fantasies while navigating their fears; especially the fear of violence, of being murdered simply for existing and desiring. According to the Ang Walang Kwentang Podcast episode where they guested, along with the stars of the film Tony Labrusca and EJ Jallorina, the film is about pleasure intertwined with danger, tenderness in the face of constant threat, and the intricacies of being both visible and vulnerable in a world where they need to claim their place. Yet, despite that depth, Dreamboi was the only film in the entire festival to receive an X rating, not once, but twice.

Singh’s storytelling doesn’t romanticize or exploit. It humanizes. It gives space to fantasies that are often denied to transgender people, who are rarely allowed to be seen as desiring, sensual, or even alive.

To submit a film for MTRCB review isn’t free; filmmakers have to pay for every submission. So imagine paying again, just to be rejected again, by a board whose guidelines are still anchored in outdated morality. According to the MTRCB’s own Implementing Rules and Regulations, under Chapter 03, Section 07 states that “homosexual and le***an acts” are described as “perverted, immoral, and indecent.” That’s an official document. That’s not a slip of the tongue, it’s institutionalized discrimination written into policy. It’s 2025, and our regulatory body still sees q***r intimacy as something corrupting, something shameful.

This is why Dreamboi’s censorship stings deeper than just the loss of a screening slot. It’s a reminder that the system was never designed with us in mind. The MTRCB can say it’s just following the rules, but those rules themselves are the problem. How can we expect fair and equal treatment when q***rness is literally pathologized in their regulations? The label of “indecent” has always been used to silence q***r people from literature to film to everyday life. Now, it’s being wielded once again to erase a work that dares to speak about trans desire in an honest, unapologetic way.

And while q***r art is being silenced, the irony is that the airwaves are flooded with far more disturbing content. Nightly dramas regularly show acts of violence, exploitation, and trauma scenes that depict abuse and sexual violence with little to no sensitivity and yet they continue to air freely, unbothered, sometimes celebrated for their “realism.” Meanwhile, a film like Dreamboi, which dares to portray q***r eroticism as something emotional, introspective, and human, is treated as if it’s poison. What message does that send? That violence is fine, but love between q***r bodies isn’t? That the sight of homosexual individuals finding pleasure is somehow more dangerous than seeing a woman being assaulted in primetime?

This film has captured the boldness of the trans community, and instead of celebrating that boldness, the MTRCB punished it. It’s as if q***rness itself is obscenity. This kind of censorship isn’t just about ratings, it’s about erasure. It’s a reminder that, in the eyes of those in power, q***r people can exist only if they remain desexualized, sanitized, or tragic.

In a country where artists still have to pay to be censored, where regulations still define q***rness as perversion, and where violence is more palatable than q***r love, Dreamboi stands as both a work of art and an act of defiance. Maybe that’s why it was silenced.

Because it dared to exist truthfully.

Because it dared to show that trans people can be sensual, complex, afraid, and alive.

Because it dared to remind us that pleasure, too, is a form of resistance.

And that’s exactly why it matters.

Written by Jhettro Klarenze Oconer

28/10/2025

𝗟𝗲𝗻𝗧𝗲𝗹𝗹 𝗬𝗼𝘂𝗿 𝗦𝘁𝗼𝗿𝘆 | Kumusta, CASSmates? Kaya mo pa ba?

Isa ka na rin ba sa mga hindi makasagot? O 'di kaya'y hindi ka na rin makapaghintay sa semestreng malapit nang matapos?
Tunay ngang hindi naging madali ang mga buwan na lumipas— may mga gabing puno ng pagod, pagdududa, at mga sandaling gusto na lang nating sumuko. Pero sa kabila ng lahat, pinili pa rin ng bawat isa sa atin na magpatuloy at magpunyagi sa sarili nating paraan.

Maaaring marami sa atin ang nakararanas ngayon ng academic breakdown bago pa man dumating ang academic break, pero sa kabila ng lahat, mas nakita namin kung paano kayo lumaban at nagsumikap para maka-survive sa buong linggo na 'to.

Kaya naman, ngayong malapit nang matapos ang ating unang kabanata para sa taong ito, sabay-sabay nating balikan at ipagdiwang ang mga kwentong bumuo sa unang semestre ng ating mga CASSmates.

Dahil dito sa LenTell Your Story, ikaw at ang iyong kwento ang tunay na bida sa likod at harap ng lente ng camera. 🎥

28/10/2025

𝗘𝗗𝗜𝗧𝗢𝗥𝗜𝗔𝗟 | 𝗗𝗿𝗲𝗻𝗰𝗵𝗲𝗱 𝗗𝗿𝗲𝗮𝗺𝘀

Every year, around 20 tropical cyclones enter the Philippine Area of Responsibility, with about 8 to 9 typically making landfall in the country, according to the Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA). For schools, it would mean anticipating nearly 20 tropical cyclones every year, spiraling between suspension or continued classes. Yet, for countless students who must touch the ground barefoot, who must feel the raindrops raw and the wind bare, that is not just static, but days of resiliency and drenched dreams.

Schools are meant to make learning safe for students. They are the frontline of quality education whose endpoint is to not let students wander in the streets alone, to not let the young minds stray, and in hopes that no children of knowledge should question their right to education.

Yet, just how many times have schools been left powerless by a system that refuses to listen? How many times must both schools and students endure the consequences of a bureaucracy too slow to care? How many drenched footwear must go home before the system learns that resilience should never be demanded, it should be nurtured?

How can schools pursue quality education when their infrastructures crumble under the first sign of a storm? Kabataan Party-list Rep. Renee Co revealed that 12.3 billion intended for 113 state universities and state colleges (SUCs) from 2022-2025 was not allocated due to budget miscalculations. Legislators have warned that such shortfalls will strain school operations and delay improvements in campus facilities. At Central Luzon State University (CLSU), the proposed 1.77 billion budget for 2026 under the National Expenditure Program (NEP) must already cover both maintenance and capital outlay, according to the Department of Budget and Management (DBM) proposal, that leaves little room for overdue upgrades.

Why is it that students always find themselves pleading for class suspensions every time a typhoon hits? Why does frustration rise whenever announcements come too late? It is because students have long known that schools were never truly safe to run to. The very institutions meant to shelter them have been left vulnerable and trapped in a system that prioritizes compliance over care.

And this all boils down to the political turmoil no one can escape. These failures are rooted not in individual choices, but in a system that has long deceived its people. No one wishes for their own misery yet the masses remain victims of corrupted truths, narratives designed to look righteous, even as they rot from within. Those who twisted the system into serving their own interests parade themselves as heroes, rescuing the very people they first condemned to hardship.

Schools are at the forefront of inclusive and high-quality learning. Institutions are built to cater the needs of the students not just for learning, but as a comfortable community to seek out. Schools are meant to be conducive enough, comfortable enough, and suitable enough to be a second home.

But where would the students run to if schools were nowhere near being safe?

If classrooms are poorly built, infrastructures left unfunded, and comfort long compromised, where then should the students be? How ironic it is to speak of “quality learning” when the very walls meant to shelter it are the first to crumble.

It is enraging to know that students were once within reach of a learning environment they could truly call safe and comfortable, only to have that chance stolen by corruption. Those who strip the nation of its own resources do not merely take money. They take away opportunities, dignity, and the right to learn in peace. In doing so, they ensured that ignorance would persist—because people kept in the dark are far easier to deceive.

But as one treads through the mess of a system that has long flooded us with misery and hardship, one must not forget the weight of responsibility. This is not the time for indifference or ignorance. The corruption that has coiled around this nation for generations should not be an excuse for complacency, but a call to act with integrity.

Each storm that passes should not be another test of resilience. The cries for safe classrooms, fair budgets, and humane learning conditions should not be treated as noise for they are the echo of a generation that refuses to accept neglect as normal.

Because our dreams deserve more than to be drenched. They deserve to stand on solid ground.

Illustrated by Brent Uy

27/10/2025

𝗕𝗔𝗟𝗜𝗧𝗔 | 𝗙𝗜𝗟𝗦𝗢𝗦, 𝗖𝗶𝗻𝗲𝗮𝘀𝘁𝗲𝘀’ 𝗚𝘂𝗶𝗹𝗱𝗲 𝗶𝗻𝗶𝗹𝘂𝗻𝘀𝗮𝗱 𝗮𝗻𝗴 𝗘𝗡𝗧𝗥𝗜 '𝟮𝟱

Inilunsad ng Departamento ng Filipino ang taunang ENTRI 2025 kung saan itinampok ng mga mag-aaral ng FILLIT 1115 at FILSOS 1115 ang kanilang mga likha tulad ng maikling kuwentong pambata at malikhaing pelikula bilang bahagi ng kanilang kurso, ginanap ang naturang gawain sa FPJ Communication Hall noong Oktubre 24.

Nahati sa dalawang sesyon ang panonood, pang-umaga at panghapong palabas na dinaluhan ng mahigit isang daang mag-aaral mula sa iba’t ibang kolehiyo ng Central Luzon State University (CLSU).

Layunin ng Eksibisyon ng Mga Natatanging Talento at Rebolusyonaryong Imahinasyon 2025 (ENTRI) na maipamalas ang kakayahan, pagkamalikhain, at talento ng mga estudyante ng FILSOS sa larangan ng pagpepelikula at paggawa ng malikhaing kuwentong pambata gayundin ang pagpapayabong ng kulturang Filipino sa pamamagitan ng sining at midya.

“Yong final output na ito [ay] bilang kahingian sa mga student na mayroong kursong FILLIT 1115 at FILSOS 1115. Bukod pa doon, purpose ng event na ito na mailabas ‘yong full potential at ipakita [ang] talento ng mga estudyante sa paggawa ng pelikula, sa pag-arte, editing, pagsulat ng kwento, at iba pa. Layunin din ng event na ito na hikayatin [ang] creativity at palalimin pa [ang] pagpapahalaga ng mga estudyante sa sining, pelikula at panitikan,” wika Bb. Angeline Dagdag, faculty ng Departamento ng Filipino.

Ayon naman kay Lifred Marzan, Direktor ng Cineastes’ Guilde, isa sa mga katuwang ng Departamento ng Filipino sa pag-organisa ng event ay hindi nila inaasahan ang bilang ng mga estudyanteng dumalo sa nasabing pagdiriwang.

“Kaninang umaga, napuno ‘yung FPJ Communication Hall. Nakakagulat kasi akala namin, kaunti lang ang pupunta dahil wala namang film course sa CLSU pero ang daming dumalo. At ngayong hapon, inaasahan naming mas kaunti na dahil marami nang pelikulang naipalabas kanina,” pahayag ni Marzan.

Ibinahagi rin ni Marzan na bago pa man ang pagdiriwang, nagkaroon na ng unang pagpupulong at koordinasyon sa pagitan ng Departamento at Cineastes’ Guilde upang maitatag ang ugnayan at maayos ang takbo ng programa.

“Sinabi namin na kaya naming tumulong sa technical, manpower, at publication ng event. Naglabas kami ng mga publication material sa page ng Cineastes’ Guilde at tumulong din kami sa pagdidisenyo ng mismong venue,” dagdag niya.

Gayunman, inamin ni Marzan na isa sa mga naging hamon ng organisasyon ay ang pagpo-post at pag-upload ng mga trailer at poster ng pelikula, lalo na’t abala na rin ang mga mag-aaral sa paghahanda para sa final term examinations.

“Siyempre, abala rin ang mga estudyante kaya may mga pagkakataong nalalate ang pag-upload ng kanilang mga trailer at poster. Kinailangan naming mag-adjust,” aniya.

Sa huli, binigyang-diin ni Marzan na nagsilbing inspirasyon ang SINE-SIELESYU sa mga estudyante upang mas mapaunlad ang kanilang inisyatiba sa paggawa ng pelikula, at magkaroon pa ng mga paligsahan at pagsasanay para sa mga nagnanais palawakin ang kanilang kaalaman sa larangan ng film, scriptwriting, at editing kahit wala pang film course sa CLSU.

Bagaman wala pang itinakdang araw para sa pormal na pag-anunsyo ng mga nagwagi, nauna nang inanunsyo ang mga nominado sa mga parangal.

Ulat nina Alyssa Marie Mendoza at Alyssa Bernadette Mendoza
Mga Kuha ni Amiel Elijah Santos

24/10/2025

𝗟𝗜𝗧𝗘𝗥𝗔𝗥𝗜 | 𝗞𝗨𝗡𝗚 𝗦𝗔𝗞𝗔𝗟𝗜 𝗠𝗔𝗡𝗚 𝗠𝗔𝗬 𝗠𝗔𝗞𝗔𝗦𝗔𝗟𝗨𝗕𝗢𝗡𝗚 𝗞𝗔𝗡𝗚 𝗚𝗔𝗡𝗢’𝗡

May mga ngiting binuburdahan ng lumbay at nililok sa pagitan ng mga pagdaing na hindi nakarating sa tainga nino man.

Hindi natin alam kung anong bigat ang dinadala ng bawat paghingang nakasasalubong natin sa daan. Mayroon diyan, nakangiti habang tinatantya ang mga araw na ayaw na niyang igising. Hindi rin natin naririnig ang tahimik na kaluskos ng mga gabi niyang binabayo ng pag-iyak.

Wala tayong ideya kung ilang beses niyang piniling mabuhay ngayong araw, o kung ilang beses niyang pinagpasiyahang huwag na. At baka, baka sakali lang, ilang beses na rin palang tumama ang mga mata natin sa isang tingin na lihim na humihingi ng saklolo.

Kaya sa bawat pagkakataong kaya natin maging mabuti, piliin natin. Sa mga pagkakataong kaya natin maging mahinahon o maging marahan, gawin natin. Dahil ang mundo ay lipos ng mga ngiting hungkag at ngiting hindi umaabot sa langit. 'Yong mga ngiting pilit na umaabot sa liwanag kahit matagal nang sinaklot ng dilim.

Kasi minsan, hindi naman kailangan ng mundo ng isa pang matalino. Ang kailangan nito ay isa pang mabait... isa pang marunong manahimik at umupo sa tabi ng isang taong pagod na.

Kaya kung sakali mang may makasalubong kang gano’n, huwag mo siyang hayaang lumampas lang. Baka ikaw na ang huling alaala niya ng kabutihang minsan niyang pinaniwalaan.

Sa panulat ni Loriebel Solis
Inianyo ni John Paul Tan

23/10/2025

𝗖𝗔𝗦𝗦𝗮𝗺𝗮 𝗜𝗣𝗢!

Got a song that hits? A story ready to inspire? Your creativity deserves protection — and CLSU’s Intellectual Property Office (IPO) has your back!

As the home of creativity, the College of Arts and Social Sciences (CASS) is filled with brilliant minds and big ideas.
Let IPO help you safeguard your work and claim your rights as a creator.

Protect your passion. Secure your creation. Visit or contact IPO today to learn more about your IP rights!

21/10/2025

𝗧𝗜𝗡𝗚𝗡𝗔𝗡 | Sa pag-angat ng bandila, kasabay ang bukang-liwayway na nagdadala ng mas maliwanag na katotohanan.

Bilang sandigan ng integridad at tagapaghatid ng makabuluhang impormasyon, ang LENS, opisyal na pahayagan ng mga mag-aaral ng Kolehiyo ng Sining at Agham Panlipunan, ay patuloy na magsisilbing ilaw at tagapagtanggol para sa mas aktibo, progresibo, at malayang pamamahayag.

Ang SINAG Balita, kasangga ng masang estudyante at buong komunidad ng Sielesyuan, ay mananatiling magliliwanag ng katotohanan na may panata para sa pamamahayag na walang kinikilingan.

Para sa mas pinaigting, pinatapang, at pinalakas na pwersa ng balitaan, manatiling nakatutok sa opisyal na page ng The LENS.

21/10/2025

𝗡𝗘𝗪𝗦 | 𝗖𝗟𝗦𝗨 𝗹𝗮𝘂𝗻𝗰𝗵𝗲𝘀 𝘁𝗵𝗲 𝗕𝗔𝗜𝗦–𝗚𝗦𝗗 𝗣𝗿𝗼𝗴𝗿𝗮𝗺, 𝗽𝗶𝗼𝗻𝗲𝗲𝗿𝗶𝗻𝗴 𝗴𝗹𝗼𝗯𝗮𝗹 𝗮𝗻𝗱 𝘀𝘂𝘀𝘁𝗮𝗶𝗻𝗮𝗯𝗹𝗲 𝗲𝗱𝘂𝗰𝗮𝘁𝗶𝗼𝗻 𝗶𝗻 𝗖𝗲𝗻𝘁𝗿𝗮𝗹 𝗟𝘂𝘇𝗼𝗻

The official launching of the Bachelor of Arts in International Studies – Global Sustainable Development (BAIS-GSD) commenced with a Special Plenary Lecture titled “Sustainable Future for Whom?: Breaking Boundaries and Reimagining a Global Community” on October 20, 2025, at the Reimer’s Hall, Central Luzon State University (CLSU).

In his opening remarks, Dr. Jay C. Santos, Dean of the College of Arts and Social Sciences (CASS), welcomed guests from partner institutions alongside with faculty members, students, and university officials.

He then highlighted the event as a milestone for CLSU, being the first university in Central and Northern Luzon to offer an International Studies program.

The program began with the introduction of the newly established BAIS-GSD program, its vision, and what it aims to offer future students.

Furthermore, Professor Haruko Satoh, special Appointed Professor at the ESG-Integration Research and Education Centre, Osaka School of International Public Policy, Osaka University, also served as the keynote speaker.

In her lecture, she emphasized the importance of “people-to-people connections” in addressing global divides and challenged the audience to critically examine global narratives, particularly in international relations and foreign policy.

Moreover, she discussed issues surrounding the United States-China relations, the limitations of international organizations like the United Nations, and the need for nations like the Philippines to develop independent perspectives beyond dominant global powers.

Professor Satok encouraged students to nurture curiosity and critical thinking, reminding them that understanding history and systems is essential to becoming responsible global citizens.

Following the insightful morning plenary, the Official Launching Ceremony of the BAIS-GSD Program commenced in the afternoon, attended by university officials, faculty, students, and representatives from the Commission on Higher Education (CHED) Region III, alongside various partner institutions and organizations.

The session formally marked the establishment of the pioneering program, highlighting the collaborative efforts that led to its approval and CLSU’s commitment to advancing global and sustainable education through interdisciplinary partnerships.

Then, Dr Loral L. Yusi, Regional Director of CHED Region III, delivered her message as Guest of Honor and Keynote Speaker, emphasizing the importance of programs like BAIS-GSD in cultivating globally aware and sustainability-driven graduates.

Dr. Yusi commended CLSU for leading this academic innovation in Central Luzon and encouraged continued partnerships that promote sustainable and inclusive development.

The program concluded with Dr. Yusi’s closing message, expressing her hopes for the success of the BAIS-GSD program and its contribution to shaping future leaders in international and sustainable development.

The session then transitioned to Part III: Stakeholders’ Meeting, where partner institutions and organizations further discussed collaborative prospects and academic linkages.

Report by Johann Raphael A. Soriano and Mark Adrian Tiongson
Photo by Rainiel Matias and Gabriel Mangune

The LENS

06/11/2025

02/11/2025

01/11/2025

30/10/2025

30/10/2025

28/10/2025

28/10/2025

27/10/2025

24/10/2025

23/10/2025

21/10/2025

21/10/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share