History by Epigraphy

  • Home
  • History by Epigraphy

History by Epigraphy Posting on Cambodian epigraph and historical knowledge and academic works.

ខ្ញុំសូមបដិសេធទាំងស្រុង ការដែលលោក ជុន ចន្ទបុត្រ បកស្រាយគំនិតខ្ញុំខុស ទាក់ទងរឿងបច្ចេកពាក្យ«សង្ក្រាន្ត» នៅក្នុងការផ្សាយរបស...
11/04/2024

ខ្ញុំសូមបដិសេធទាំងស្រុង ការដែលលោក ជុន ចន្ទបុត្រ បកស្រាយគំនិតខ្ញុំខុស ទាក់ទងរឿងបច្ចេកពាក្យ«សង្ក្រាន្ត» នៅក្នុងការផ្សាយរបស់ RFA កាលពីយប់ថ្ងៃទី១០ មេសា ២០២៤។
សូមលោក ជុន ចន្ទបុត្រ កែតម្រូវឲ្យខ្ញុំវិញផង!!!
សំណេររបស់ខ្ញុំនៅប្រយោគចុងក្រោយថា «នាំឲ្យខ្មាសគេណាស់» នៅក្នុងការផ្សាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី៣១ខែមីនាឆ្នាំ២០២៤នោះ គឺ សំដៅតែរឿង កាត់ពាក្យ«សង្ក្រាន្ត» លើសិលាចារឹក មិនបានត្រឹមត្រូវ និងអានពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» ឬ «ង៑ក្រាន្ត»ទៅជា «ចក្រាន្ត» តែប៉ុណ្ណោះ។
ជាក់ស្ដែងសិលាចារឹកថា «សង៑ក្រាន៑ត» គេកាត់ត្រឹម «ង៑ក្រាន៑ត» ដោយអានថា «ចក្រាន» និងមួយទៀត «សង៑ក្រាន្ត» គេកាត់ត្រឹម «ង៑ក្រាន្ត េ» ដោយអានថា «ចក្រាន្ត» ដែលបង្ហាញថា អ្នកកាត់ពាក្យនេះ មិនចេះអក្សរខ្មែរបុរាណនោះទេ ទើបគាត់អានព្យញ្ជនៈ «ង»ទៅជា «ច» វិញ។
ខ្ញុំមិនទាន់បានស្រាវជ្រាវ ពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់បច្ចេកពាក្យនេះថា មានន័យ ដូចម្តេច និងត្រាប់តាមថៃ ឬមិនត្រាប់យ៉ាងណានោះទេ។ ខ្ញុំធ្លាប់តែនិយាយខ្លីថា ឃើញខ្មែរសម័យអង្គរប្រើពាក្យនេះដំបូងនៅលើសិលាចារឹកK.291 លើមេទ្វារប្រាសាទភិមានអាកាសឆ្នាំ៨៣២ឝក ឬ ៩១០គ.ស. ជាពាក្យ «សំក្រា(ន្ត)» និងសិលាចារឹកជិត១០០ផ្ទាំងផ្សេង ទៀត។ ប៉ុន្តែពាក្យនេះ ខ្ញុំសង្ស័យមានប្រើតាំងពីសម័យមុនអង្គរ។ ត្រង់ថា ខ្មែរសព្វថ្ងៃ ថាតាម ថៃ វាជារឿងគួរឲ្យអស់សំណើច។ ព្រោះ យើងប្រើពាក្យ«មហាសង្ក្រាន្ត»ជាប់យូរយារមកដែរហើយ។ រឿងច្របូកច្របល់ដណ្ដើមគ្នាធ្វើម្ចាស់វប្បធម៌មួយរវាងថៃនិងខ្មែរសព្វថ្ងៃ ដោយសារតែបញ្ហាទ្រឹស្តី«រដ្ឋប្រជាជាតិ» Nation-state ចាប់ពីពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី១៩ ដូចដែលខ្ញុំតែងតែនិយាយផ្សព្វផ្សាយឥតដាច់ ក្នុងពេល២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

https://fb.watch/rnLvB0ZD8f/?mibextid=v7YzmG

អ្នកណាកាត់រូបសិលាចារឹកត្រង់ពាក្យ «សង៑ក្រាន្ត» ឬ «សង្ក្រាន្ត» មកផ្សាយនេះ មិនត្រឹមត្រូវទេ។ ប្រហែលគាត់មិនចេះសិលាចារឹកនោះទេ ...
31/03/2024

អ្នកណាកាត់រូបសិលាចារឹកត្រង់ពាក្យ «សង៑ក្រាន្ត» ឬ «សង្ក្រាន្ត» មកផ្សាយនេះ មិនត្រឹមត្រូវទេ។ ប្រហែលគាត់មិនចេះសិលាចារឹកនោះទេ សូមកុំនាំគ្នាផ្សព្វផ្សាយបន្ត នាំឲ្យខ្មាសគេណាស់។

នេះជាភស្តុតាងមួយ ដែលបញ្ជាក់ថា ស្តេចអយុធ្យា នៅជាខ្មែរ ដូចដែលលោក វិកឃើរីតែងតែ អះអាងកន្លងមក។ សិលាចារឹកនេះមានកាលបរិច្ឆេទ ដែល...
26/02/2024

នេះជាភស្តុតាងមួយ ដែលបញ្ជាក់ថា ស្តេចអយុធ្យា នៅជាខ្មែរ ដូចដែលលោក វិកឃើរីតែងតែ អះអាងកន្លងមក។ សិលាចារឹកនេះមានកាលបរិច្ឆេទ ដែលអ្នកប្រាជ្ញថៃអានថា ១៤១៦ឝក ឬឆ្នាំ១៤៩៤គ.ស. តាមពត៌មានបកប្រែជាភាសាថៃ បន្ថែមដោយស្មានតាមពត៌មានរបាក្សត្រថាត្រូវនឹងព្រះបាទសម្តេច ព្រះរាមាធិបតីទី២។
ប៉ុន្តែខ្ញុំមើលទៅឃើញដូចមានស្នាមជាលេខ ១៥១៦ឝក ដែលត្រូវនឹងគ.ស.១៥៩៤។ កាលបរិច្ឆេទនេះ ទើបត្រូវនឹងអាយុកាលនៃរចនាបថអក្សរខ្មែរនេះឯង។
អត្ថបទដើម៖
(1)ឝុភមស្តុ១៥១៦ឝក ខាលនក្ឞត្រ ទ្វាទឝីកេត (2)វៃឝាខ្យ វុទ្ធវារ ឝភមហូត្តិ មាន្បន្ទ្វលវ្រះរាជ(3)ឪង្ការសំតចបវិត្រ វ្រះវរប្រសិទ្ធិ េមេ នាងមង្គល(4)ទេវី ឝ្រីវ្រះេកេវ នាមករឱយ៑ (បន្ទាត់ឈរ1) េមេ នាងកើ(2)អនាម
សម្រួលសេចក្តី៖ «សូមឱ្យសុខចម្រើន! ឆ្នាំ១៥១៦ស័ក (ឬ១៥៩៤គ.ស.) នក្សត្រឆ្នាំខាល តិថីដប់ពីរកើត ខែពិសាខ វារថ្ងៃពុធ សភមហូត្តិ មាន បន្ទូលព្រះរាជឱង្ការនៃសម្តេចបពិត្រ (ប្រទាន)ព្រះពរប្រសិទ្ធី(ដល់) ម៉ែនាង មង្គលទេវី សិរីព្រះកែវ នាមករ(ឱ្យ) ម៉ែនាងកើអនាម» (បើតាមគម្រូឈ្មោះក្នុងសិលាចារឹកលលៃឆ្នាំ៨៩៣គ.ស. មានឈ្មោះអ្នកថែមអក្សរ«អ»ជាតួប្រកបបែបនេះជាច្រើន)

សេចក្តីបន្ថែម៖ ​ប្រសិនបើ​យក​ឆ្នាំ​«ខាល​នក្ឞត្រ»​មក​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់ អាច​ត្រូវ​តែឆ្នាំ​ ​១៤៨៨​ឝក​ ឬ​ ១៥០០​ឝក ​ឬ ១៥១២​ឝក​ ឃើញ​ថា​ មិនត្រូវ​នឹង​ឆ្នាំ ​១៥១៦​ឝក ​ទេ​​។ ​ហេតុនេះ​ ​អំណាន​ដែល​ខ្ញុំ​សង្ស័យ​ជា​ «១៥១៦​ឝក»​ ប្រហែល​ខុស​។ ​(សូមអរគុណ​ លោកប្អូន​ ​គង់​ កុសល ​ដែល​លើក​យក​ឈ្មោះ​ឆ្នាំ«ក្នុង​វដ្ដ​១២»​នេះ​​មក​ផ្ទៀងផ្ទាត់​គ្នារក​អំណាន​កាលបរិច្ឆេទ​ពិត)​។

11/02/2024
11/02/2024

កម្មសិក្សានិស្សិតប្រវត្តិវិទ្យា​​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៣ និង​ ២០២៤​ ​ដែល​រៀបរៀង​ដោយ​និស្សិត​ ហុង​ ម៉េងថង​ ។ ​Field studies of Historical students in 2023 and 2024, edited by Mr. Hong Bunthorng, Year-4 student of HoD.

05/02/2024

កម្មសិក្សានិស្សិតប្រវត្តិវិទ្យា ថ្ងៃទី២៦ មករា​ ២០២៤ នៅក្រសួ​ង​អភិរក្សដ្ឋានអង្គរ​
https://fb.watch/q0f_XlPzjZ/

https://www.facebook.com/share/p/yhfNqSRKgWsyNhsU/?mibextid=WC7FNe
05/02/2024

https://www.facebook.com/share/p/yhfNqSRKgWsyNhsU/?mibextid=WC7FNe

***កំណើតទេពក្នុងគម្ពីរការណ្ឌវ្យូហសូត្រ

នៅក្នុងជំពូកទី៤ នៃអវលោកិតេស្វរគុណការណ្ឌវ្យូហ បានពិពណ៌នាអំពីការកើតឡើងនៃទេពផ្សេងៗ ចេញពីព្រះកាយនៃព្រះអវលោកិតេស្វរ ដោយបង្ហាញតាមរយៈការសន្ទនារវាងព្រះសរវនិវរណវិសកម្ភីពោធិសត្វនិងព្រះដ៏មានព្រះភាគ(ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ)។

ព្រះដ៏មានព្រះភាគបានត្រាស់ប្រាប់ទៅព្រះសរវនិវរណវិសកម្ភីពោធិសត្វថា នៅសម័យព្រះពុទ្ធព្រះនាម វិបស្យី ទ្រង់បានកើតនៅក្នុងត្រកូលឈ្មួញមួយ កាលនោះទ្រង់មានឈ្មោះថា សគន្ធមុខ។ ទ្រង់ធ្លាប់ឮការសរសើរអំពីគុណរបស់ព្រះអវលោកិតេស្វរពីព្រះពុទ្ធវិបស្យីថា៖

“...ព្រះចន្ទ្រនិងព្រះអាទិត្យកើតចេញពីព្រះនេត្រ(ភ្នែក)ទាំងពីរ ព្រះមហេស្វរកើតចេញពីព្រះនលាដ(ថ្ងាស) ព្រះព្រហ្មកើតចេញពីផ្នែកផ្សេងៗនៃរាងកាយ ព្រះនរាយណ៍កើតចេញពីព្រះហទ័យ(បេះដូង) ព្រះសរស្វតីកើតចេញពីព្រះទន្ត(ធ្មេញ) ព្រះវាយុកើតចេញពីព្រះឱស្ឋ(មាត់) ព្រះធរណីកើតចេញពីព្រះបាទទាំងពីរ និងព្រះវរុណកើតចេញពីព្រះឧទរ(ពោះ)។ នៅពេលដែលទេពទាំងនេះកើតចេញពីព្រះវរកាយរបស់ព្រះអវលោកិតេស្វរដ៏ប្រសើរហើយ ទើបព្រះមហាពោធិសត្វអវលោកិតេស្វរដ៏ប្រសើរពោលទៅកាន់ទេពបុត្រមហេស្វរថា...”

***សាច់រឿងអំពីកំណើតនៃទេពទាំងនេះក៏មានឆ្លាក់នៅប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារត្រង់របៀងខាងលិចស្លាបខាងត្បូងផងដែរ។ ត្រង់ចំណុចនេះបានជួយឱ្យយើងយល់ថា វាមិនមែនជារឿងចម្លែកទេដែលប្រាសាទឧទ្ទិសដល់ពុទ្ធសាសនាមហាយាននៅក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវម៌្មទី៧ ដែលផ្នែកខ្លះមានឆ្លាក់រឿងទាក់ទងនឹងសាសនាហិណ្ឌូ ព្រោះថាកំណើតទេពនៃសាសនាហិណ្ឌូទាំងនោះមាននិយាយនៅក្នុងគម្ពីរការណ្ឌវ្យូហសូត្រ។

សួស្តី​ បង​ប្អូន​ដែល​ចង់​សិក្សា​ថ្នាក់ម៉ាស្ទ័រ​ខាង​ប្រវត្តិវិទ្យា​!​ ​ពេល​វេលា​មិន​រង់ចាំ​យើង​ទេ​ ​ប្រសិន​បើបងប្អូន​នៅ​​...
16/01/2024

សួស្តី​ បង​ប្អូន​ដែល​ចង់​សិក្សា​ថ្នាក់ម៉ាស្ទ័រ​ខាង​ប្រវត្តិវិទ្យា​!​ ​
ពេល​វេលា​មិន​រង់ចាំ​យើង​ទេ​ ​ប្រសិន​បើបងប្អូន​នៅ​​ចង់​រៀន​ សូម​ប្រញាប់​ទាក់​ទង​មក​ខ្ញុំ​ភ្លាម​ ​ដើម្បី​ដាក់​ពាក្យ​ប្រឡង​ចូល​រៀន​ ​ដោយសារ​ការ​ពន្យារ​ពេល​ស្ទើរ​អស់​ទៅ​ហើយ​។

14/09/2023

សន្និសីទគរុសភាស្តីពីមិត្តភាព៥០០ឆ្នាំ៖ ព្រះសហគមន៍គ្រិស្តសាសនា និងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅថ្ងៃ១៤កញ្ញា២០២៣ នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ

https://fb.watch/n26ix3mv3T/?mibextid=ZbWKwL

21/03/2023

ការបង្ហាញដោយសង្ខេបអំពីបញ្ហាគ្មានតាត្រសក់ផ្អែមដណ្ដើមអំណាចពីព្រះបាទជយវម៌្មទេវទី៩នៅអង្គរក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៤

https://www.facebook.com/khmertimes/videos/1241891936452338

https://freshnewsasia.com/index.php/en/localnews/276114-2023-02-01-08-13-59.htmlhttps://freshnewsasia.com/index.php/en/l...
03/02/2023

https://freshnewsasia.com/index.php/en/localnews/276114-2023-02-01-08-13-59.htmlhttps://freshnewsasia.com/index.php/en/localnews/276114-2023-02-01-08-13-59.html
ពេលអានសារពត៌មានFreshNews ខាងលើរួចហើយ
សូមមេត្តាពិចារណាភស្តុតាងក្នុង«សិលាចារឹកភាសាខ្មែរពីរបី»ក្នុងចំណោមរាប់រយ រាប់ពាន់នេះចុះ!!!

The so-called broken statue of Emperor Jayavarman VII is assembled with the discovered joint-hands that was uncovered by...
28/01/2023

The so-called broken statue of Emperor Jayavarman VII is assembled with the discovered joint-hands that was uncovered by Mr Uong Vorn, Angkor Curator in 1991/2010s.

សារមន្ទីរជាតិ៖ លទ្ធផលនៃការតភ្ជាប់បំណែកព្រះហស្ដទាំងពីរ គឺពិតជារបស់ព្រះបាទ​ជ័យវម៌្មទី៧ពិតប្រាកដ មែន

ខ្ញុំ​គិត​ភ្លាម​ឆ្លើយភ្លាម​ថា​ ចិនមកនៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​អាច​ចែក​ជា​បី​ដំណាក់​កាល​ គឺ​ទី១​ ពី​មុនសតវត្សរ៍​ទី​៣​ ដល់​ទី​១៧​, ​ទ...
21/01/2023

ខ្ញុំ​គិត​ភ្លាម​ឆ្លើយភ្លាម​ថា​ ចិនមកនៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​អាច​ចែក​ជា​បី​ដំណាក់​កាល​ គឺ​ទី១​ ពី​មុនសតវត្សរ៍​ទី​៣​ ដល់​ទី​១៧​, ​ទី២​ពី​សតវត្សរ៍ទី១៨​ដល់​ទី១៩​, ​ទី​៣​ ​នៅ​សតវត្សរ៍​ទី២០​។
ដំណាក់​កាល​ទី១​ មាន​ភាគ​ច្រើន​ជា​កម្មករ​ដើរ​សំពៅ​ ​ដែល​គេច​ខ្លួន​ពី​សំពៅ​ គៀច​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​ជំនាន់​ហ្វូណាន​ និង​អង្គរ​។ ​នៅ​សតវត្សរ៍​ទី១៥​មាន​អ្នក​ការទូត​ចិន​៣នាក់​គៀចនៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​​ និង​សតវត្សរ៍​ទី​១៧​មាន​មេទ័ព​រាជវង្សមីង​ជាច្រើន​​បាន​ភៀស​ខ្លួន​មកនៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​ ​ជាពិសេស ​​គ្រួសារ​ម៉ាកគីវ​ ​ដែល​មក​នៅ​ខេត្ត​ពាម​ រហូត​ក្លាយ​ជា​ចៅហ្វាយ​ខេត្ត​ ​និង​ជា​ស្តេច​ត្រាញ់​​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ ដោយសារ​បាន​ជួយ​ស្តេច​ខ្មែរ​ ​និង​ជួយ​នាំ​ដី​ខ្មែរ​ទៅ​ភ្ជាប់​ជាមួយស្តេច​ត្រាញ់​​អាណ្ណាម​នៅ​ព្រៃនគរ​​។ ដំណាក់​កាល​ទី​២​ គឺ​ចិន​ចូល​មក​ដាំ​ម្រេច​នៅ​កំពត​ ​ពេល​ដំណាំ​ម្រេច​ក្លាយ​ជា​ដំណាំ​គ្រឿង​ទេស​សំខាន់​ជាង​គ្រឿង​ទេសពេលមុន​ដំបូង​​នៅ​ឥណ្ឌូនេសុី​ភាគ​ខាង​កើត​។ ​​ជំនាន់​ទី​៣​ ​កើត​ឡើង​នៅ​ពេល​ចិន​មាន​បដិវត្ត​ន៍​បន្តបន្ទាប់​ចាប់​ពី​ពេល​ផ្ដួល​រំលំ​រាជវង្ស​ឈីង/ឆេង ​ដល់​បដិវត្តន័​កុំមុយនីស​ដណ្ដើម​អំណាច​​។​
ចិន​មាន​ប្រៀប​ខ្លាំង​លើ​ពួក​ម្ចាស់​ស្រុក​ខាង​ជំនួញ​ ដោយសារ​ ស្តេច​ខ្មែរ​ចេញ​ច្បាប់​មិន​ឱ្យ​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ធ្វើ​ជំនួញ​ចាប់​តាំង​ពី​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៦១០​ ​ឬ​ ឆ្នាំ​១៦២០​។ ​ចំណែក​ ល្បឿន​ដែល​នាំ​ឱ្យ​ចិន​ឡើង​កូដ​លឿន​ នៅ​ពេល​បារាំង​ចុះ​សន្ធិសញ្ញា​មិត្តភាព​និង​ពាណិជ្ជកម្ម​ជាមួយ​ខ្មែរ​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​១៨៦៣​មក​ ដោយសារ​បារាំង​ក្លាយ​ជាអ្នក​គ្រប់គ្រង​អាណិកជន​បរទេស​ទាំង​អស់​នៅ​កម្ពុជា​ ​ទើប​ធ្វើ​ឱ្យ​ចិន​រួច​ផុត​ពីការ​គ្រប់គ្រង​របស់​រាជការ​ខ្មែរ​រហូត​មក​ ​និង​ជាហេតុ​ធ្វើ​ឱ្យ​ពួក​គេ​មាន​លទ្ធភាព​ក្នុង​ការ​ថែរក្សា​អត្តសញ្ញាណវប្បធម៌​​របស់​ខ្លួន​​ទុក​រហូត​ដល់​របប​សង្គម​រាស្ត្រនិយម​ ហើយ​រាជការ​ខ្មែរ​ក៏​មិន​បាន​អើពើ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ជាតូបនីយកម្មសញ្ជាតិ​ ​ឬ​ភាព​ជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ដល់​ពួក​អាណិកជនចិន​ និង​កូន​ចៅ​ ​ក្នុង​យុគ​សម័យ​រដ្ឋប្រជាជាតិ​ដែរ​។

ដោយ៖ សុង សុធាវី ភ្នំពេញ៖ បណ្ឌិត វង់ សុធារ៉ា ប្រធានដេប៉ាតឺម៉ង់ផ្នែកប្រវត្តិវិទ្យានៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ......

11/01/2023

សូមកោតសរសើរចំពោះការសរសេរសៀវភៅនេះឡើង
អានហើយចង់អានទៀត

26/12/2022

បាឋកថារបស់ខ្ញុំកាលពីថ្ងៃទី២៤ខែធ្នូឆ្នាំ២០២២ ស្តីពី «ប្រវត្តិ សាស្ត្រខ្មែរសតវត្សរ៍ទី១៤៖ គួរតែគ្មានរឿងតាត្រសក់ផ្អែម និងស្តេចអយុធ្យាសោយរាជ្យនៅអង្គររវាងពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍នេះទេ»

https://fb.watch/hCquLWf5hX/

18/12/2022

យើងចង់ឃើញមានការអភិរក្សកេរដំណែលដូនតាផង និងអភិវឌ្ឍផង ដូចដែលរដ្ឋាភិបាលបានលើកជាគោលការណ៍រួចហើយ។
«បើយើងមិនឲ្យតម្លៃស្នាដៃអ្នកជំនាន់មុន អ្នកជំនាន់ក្រោយក៏អាចមិនឱ្យតម្លៃស្នាដៃរបស់យើងជំនាន់នេះដែរ»។

https://www.facebook.com/VODKhmer/videos/862523614938376/

16/12/2022
ព្រឹកនេះប្រជុំនៅសៀមរាបម្តង!!!
16/12/2022

ព្រឹកនេះប្រជុំនៅសៀមរាបម្តង!!!

Address


Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when History by Epigraphy posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to History by Epigraphy:

Videos

Shortcuts

  • Address
  • Alerts
  • Contact The Business
  • Videos
  • Claim ownership or report listing
  • Want your business to be the top-listed Media Company?

Share