17/06/2024
Pitik-Bulag: Bulag-bulagan sa Pitik
ni Silent Pen
Ang pagtatatag ng kalayaan sa isip, ay katotohanan bang sa reyalidad maituturing? Isang araw na inalala ang paglaya ng Pilipinas mula sa mga mananakop na nag-iwan ng marka sa identidad at kultura ng mga Pilipino. Isang araw ng paggunita sa kalayaan mula sa kontrol ng ibang bansa. Isang araw na namayani ang ideolohiyang totoong malaya na sa impluwensya ng mga dayuhan. Ngunit bakit ibang istorya ang nakalathala sa noo ng mga Pilipino? — Repleksyon ng isang nanghihinang bansa, mga ebidensyang tayo mismo ang nakakakita. Kakulangang lakas upang kumawala, baka kaya’t ilusyon na lamang ang araw ng kasarinlang nakapaskil sa kalendaryo. Hindi malaya ang bayang taya sa pitik-bulag na larong sunod-sunuran.
Sa mga aklat na piping saksi ng kasaysayan, ang kalayaan ng Pilipinas ay hindi naipahayag nang isang beses lamang. Tatlong beses itong binigyang bersyon. Una, ang pagkakatatag nito ni Heneral Emilio Aguinaldo sa Kawit, Cavite noong Ika-12 ng Hunyo 1898, na sinundan ng Pangalawang Republika ng bansa sa pamumuno ni Jose P. Laurel sa ilalim ng mga Hapon noong ika-14 ng Oktubre 1943, hanggang sa muling pagbawi ng Estados Unidos sa Pilipinas noong 1946 na siya namang nagkaloob sa atin ng kalayaan noong ika-4 ng Hulyo ng nasabing taon. Ika-12 ng Hunyo ang ngayo’y kinikilalang Araw ng Kalayaan sa Pilipinas.
Paunti-unti, umusbong ang ipinunlang rebolusyon, na naging sandigan ng iilan upang ipagpatuloy ang sinimulan sa ating kasaysayan. Nagningning din ang kakayahan at boses ng karamihan sa pagiging mulat sa mga usaping bumabalot sa lipunan. Ngunit ang sigaw ng kasaysayang “tayo’y sinakop” na minsan nang winakasan, ay muling nagparamdam sa tanaw ng kasalukuyan. Nagwakas nga ba? Tayo ay binabayo ng banta ng mga makapangyarihang bansa, gayundin ang pang-aapi sa ilang mga kababayan, at paglaganap ng gahum na bumubulag sa mata ng madla, masasabi pa bang buhay ang kalayaan sa Pilipinas? May masasabi pa bang “Malaya pa tayo”? O naging malaya nga ba tayo?
Laman sa mga radyo, balita, pahayagan, at social media platforms ang samu’t-saring isyu sa bansa: Ang laban ng mga tsuper sa Public Utility Vehicle Modernization Program (PUVMP) ng gobyerno, ang mga banta sa National Security ng bansa, ang patuloy na tahasang pangmamaliit ng mga barkong pang Tsina sa mga Pilipinong mangingisda, maging ang impluwensya at imperyalismo ng Estados Unidos na nakaaapekto sa bansa.
Ayon sa akdang “Philippine Independence Day? Not Until We Truly Enjoy Our Right to Self Determination” ni Lakan Sumulong (Dann Pantoja), dapat lumaya tayo sa mga sistemang kumikitil sa ating kalayaan katulad ng panggugulo ng pwersa-militar ng Amerika at Tsina sa ating “sovereign domain”, ang pagpasok ng mga multinational companies kung saan tayo mismo ang nagiging alipin sa sariling bansa, ang “national interest” na interes lamang ng iilan, at iba pa. Maging ang pamamayani ng kaisipan sa bansa na ang pagkakaroon ng matangos na ilong at maputing balat ay batayan ng kagandahan habang ang kabihasaan naman sa wikang Ingles ay basehan ng katalinuhan — parehong patunay sa konseptong hindi pa totoong malaya ang mga Pilipino at tanging sunud-sunuran lamang sa mga dambuhalang anino at makadayuhang pananaw.
Ayon kay Lakan Sumulong, kailangan nating abutin ang ating kalayaan sa pamamagitan ng pagkakaroon ng respeto sa ating mga sarili, sa pagmamahal sa agrikultura na sariling atin, sa pagsuporta sa pagsasanay ng mga entreprenuer na iniisip ang kapakanan ng kanyang bayan, sa pagkakaroroon ng kalayaan pagdating sa ating sariling kultura, at sa pagpapahalaga sa mga kababaihan bilang mahahalagang tao sa pagbuo ng isang demokratikong lipunan.
Bagaman hindi awtentik ang kalayaang nakapaskil sa kaisipan ng mga Pilipino, ang pagiging mulat ng kabataan sa mga isyung pinag-uusapan katulad ni Jihad Navarro na nakilahok noon sa laban ng mga tsuper sa harap ng banta ng PUVMP ng pamahalaan, at ang pagiging aktibo nila sa mga panlipunang isyu at kagustuhan sa pagbabago bilang mga miyembro ng “digitally wired and interconnected” na henerasyon ayon kay Dr. Arugay, ay isa nang senyales ng umuusbong na kalayaan.
Ngunit hangga’t mahigpit pa rin sa pagkakagapos sa impluwensya ng mga ideolohiyang hindi makabansa, mga makapangyarihang neo-kolonyal na pumapatay sa apoy at diwa ng tunay na demokrasiya, at mga lider na hindi modelo kundi puro pasista — ang ideyang tayo ay malaya na ating ipinagdiriwang ay mananatiling ilusyon lamang.
Pitik-bulag na Pilipinas, hindi dapat tayo laging taya sa larong sunod-sunuran.
ㅤ
Ilustrasyon ni Joshua Paul Ronquillo
