Chin History And Culture School

18/09/2023

08/05/2023

ချင်းသမိုင်းနှင့် ယဥ်ကျေးမှုကျောင်းက ယာယီဓါတ်ပုံပြခန်း ဖွင့်လှစ်
=============================
7-5-2023 မှ မိုးရာသီရောက်သည့်အထိ ရခိုင် ပြည်နယ်၊ မင်းပြားမြို့နယ် ၊သိုင်းကျပ်ကျေးရွာတွင် ချင်းသမိုင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကျောင်းက ချင်းသမိုင်းနှင့်သက်ဆိုင်သော ဓါတ်ပုံပြခန်းကို ဖွင့်လှစ်လျက်ရှိသည်။ ပြခန်းတွင် ချင်းသမိုင်းနှင့်သက်ဆိုင်သော ဓါတ်ပုံများကို ကြည့်ရှု့ရမည့်အပြန် ချင်းလူမျိုးနှင့် သက်ဆိုင်သော စာအုပ်များကိုလည်းဖတ်ရှုရမည်။ ကလေးသူငယ်နှင့် လူငယ်များစာဖတ်စွမ်းရည် မြင့်မားစေရန်ရည်ရွယ်ပြီး ကလေးရုပ်ပြစာအုပ်များကိုလည်း ဖတ်ရှုခွင့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

17/10/2022

ခ်င္းသမိုင္းနွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေက်ာင္းမွ အေျခခံခ်င္းယဥ္ေက်းမႈ သင္တန္းမ်ားပို႔ခ်။
==================================
8- 10 - 2022 မွ 14 - 10 - 2022 အထိ ခ်င္းသမိုင္းနွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေက်ာင္းမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ မင္းျပားျမိဳ႕နယ္ရွိ ခ်င္းရြာ အခ်ိဳ႕တြင္ ခ်င္းယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အေျခခံသင္တန္းပို႕ခ်ခဲ့ပါသည္။ သင္တန္းသား သံုးရာကို ေက်းရြာအလိုက္ အုပ္စုငယ္မ်ားဖြဲ႕၍ ပို႔ခ်ခဲ့ပါသည္။ ထိုသင္တန္းတြင္ ခ်င္းသမိုင္းနွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေက်ာင္း၏ ေက်ာင္းသားေဟာင္းမ်ားလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ သင္တန္းသား သံုးရာထဲမွ သင္တန္းသားဦးေရ နွစ္ရာ့ငါးဆယ္က Khon Kaen City Thailand Country ရွိ Khon Kaen Univeristy တြင္ Design Program မဟာဘြဲ႕သင္တန္းတက္ေရာင္ေနေသာ မေက်ာ့နွင္းေဝ၏ သုေတသန ေမးခြန္းမ်ားကိုလည္း ေျဖဆိုခြင့္ရခဲ့ၾကသည္။

08/10/2022

အေျခခံသုေတသန
Lesson 3

08/10/2022

ေမာင္ေပစိ
ခ်င္းရိုးရာအိမ္ တည္ေဆာက္ပံု
====================
၁၉၈၀ - ၈၁ ခုနွစ္တြင္ ထုတ္ေဝေသာ ခ်င္းမဂၢဇင္းမွ ေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။ ခ. စ.ယ (ရန္ကုန္)မွ ထုတ္ေဝသည္။

04/10/2022

ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုအားလံုးကိုကိုယ္စားျပဳေသာ "ဆလိုင္း - မိုင္"
================================

ျမန္မာနိုင္ငံရွိ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားတြင္ ဝိေသသနာမည္ ကိုယ္စီရွိၾကသည္။ ၎ထဲတြင္ ခ်င္းလူမ်ိဳး၏ ဝိေသသ နာမည္ျဖစ္တည္လာပံုကို စာေရးသူ လက္လွမ္းမီသ၍ ေလ့လာၾကည့္ေသာအခါ 1965 ခုနွစ္ ပတ္ဝန္းက်င္အခ်ိန္အထိ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ဝိေသသနာမည္ဟူ၍ မရွိခဲ့ေခ်။ မိမိတို႕၏ နာမည္ေရွ႕တြင္ Taang-Lia , Pa-Nu, Val-Leng စသည္ျဖင့္ မ်ိဳးႏြယ္စုအလိုက္ ဝိေသသ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္ဟု ေလ့လာသိရွိရသည္။

ဆမို တိုက္ေမာင္၏ မွတ္တမ္းအရ ဆလိုင္း- မိုင္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အရႈိခ်င္း. . .သမိုင္း မွတ္တမ္းတြင္ ဤ သို႕ ေဖၚျပထားသည္။"ေျမျပန္႕ခ်င္း (သို႔) ေတာင္ပိုင္းခ်င္း. . . အမ်ိဳးသားအမည္ေရွ႕တြင္ ဆလိုင္း။ အမ်ိဳးသမီး အမည္ေရွ႕တြင္ မိုင္ ဟု သက္မွတ္ အသံုးျပဳရန္ " ခ်င္းနယ္ရွင္နယ္အသင္းၾကီး"မွ ဆံုးျဖတ္ျပီး ျပည္ပိုင္ အဂၤလိပ္ အစိုးရထံသို႕ တင္ျပျပီး အသိအမွတ္ျပဳေစခဲ့သည္။ ဟု ေဖၚျပထားသည္။ ထို႕ေနာက္၎တြင္ မွတ္ခ်က္အေနျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရသည္။

"ဆလိုင္း"၏ အဓိပၸာယ္မွာ ရဲရင့္ျခင္း သူရသတိၱႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အမည္ေရွ႕တြင္ သံုးစြဲေသာ "မိုင္"၏ အဓိပၸာယ္မွာ ျပည့္စံုျခင္း က်က္သေရမဂၤလာရွိျခင္းကို ေဖၚညႊန္းသည္။ ဟု ေဖၚျပပါရွိသည္။ မည္သည့္ခုနွစ္တြင္အတည္ျပဳေၾကာင့္ တိုက္ရိုက္ေဖၚျပမထားေသာ္လည္း 1934 ျဖစ္မည္ဟု ခန္႔မွန္းနိုင္ပါသည္။

တဖန္ စာေရးဆရာ ဆလိုင္းေရႊလင္း၏ "လူသိနည္းတဲ့ ခ်င္းထဲက ျဖစ္ရပ္မ်ား" စာအုပ္တြင္ ဆလိုင္း - မိုင္ နွင့္ပတ္သက္၍ ဤသို႕ေဖၚျပထားပါသည္။1935 ခုနွစ္က သက္ရက္ျမိဳ႕တြင္ ေျမျပန္႕ခ်င္းတို႕၏ နယ္ေပါင္းစံု အစည္းအေဝး တစ္ခုေခၚယူက်င္းပျပီး ခ်င္းတို႕၏ အမည္ သေကၤတအျဖစ္ ဆလိုင္း- မိုင္ ကိုသံုးစြဲရန္စတင္ခဲ့ၾကသည္ဟု ေဖၚျပထားသည္။ ထို႕ေနာက္ 1973 ခုတြင္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ခ. စ. ယ အစည္းအေဝးတစ္ခု၌ ခ်င္းအမ်ိဳးသားအားလံုးက ဘံုအျဖစ္ အသံုးျပဳႏိုင္မည့္ က်ား-မ သေကၤတ တစ္ခုခုကို သတ္မွတ္သင့္ေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ ထိုအစည္းအေဝးတြင္ Salai - Main ေဝါဟာရ နွစ္ခုကို ဘံုအျဖစ္ အမ်ားက လက္ခံခ့ဲၾကျပီး 1973 ခုနွစ္ ေမာင္မယ္ သစ္လြင္ၾကိဳဆိုပြဲတြင္ စတင္သံုးခဲ့ၾကသည္။ 1977ခုနွစ္ ခ. စ. ယ အစည္းအေဝး ဆံုးျဖတ္ခ်က္အျဖစ္ ေပၚထြက္ခဲ့ျပီး သတင္းစာမ်ားတြင္လည္း တရားဝင္ ေၾကျငာနိုင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ခံယူခ်က္ မွန္မွန္ျဖင့္ Salai - Mai ကို ခ်င္းလူထုၾကားတြင္ သံုးစြဲလာၾကသည္။

ဆလိုင္း - မိုင္ ဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ ေျမျပန္႔ေဒသေန အရႈိခ်င္း ညီအစ္ကိုမ်ား၏ ေဝါဟာရျဖစ္သည္ . . . ဆလိုင္းသည္ အမ်ိဳးသားတ႔ို၏ အမည္ေရွ႕တြင္ တပ္ဆင္အသံုးျပဳရန္ျဖစ္ျပီး "သားေကာင္းဇာနည္"ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ မိုင္မွာ အမ်ဳိးသမီးနာမည္ေရွ႕တြင္ တပ္ဆင္အသံုးျပဳရန္ျဖစ္ျပီး "ဇာနည္မိန္မျမတ္"ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ဟု ေဖၚျပထားပါသည္။

ေဖၚျပပါ မွတ္တမ္းနွစ္ခုအရ ဆလိုင္း - မိုင္၏ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုပံုမွာ အနည္းအငယ္စီကြားျခားေသာ္လည္း အဓိပၸာယ္မွာ တူညီေနသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဆလိုင္း - မိုင္၏ အဓိပၸာယ္ကို စာေရးဆရာ ဆလိုင္းေရႊလင္း မွတ္တမ္းတြင္ပါရွိသည့္အတိုင္း အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုမည္ဆိုပါက ပို၍သင့္ေလွ်ာ္မည္ဟု ယူဆမိပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယေနခ်င္းလူငယ္အခ်ိဳ႕ၾကားတြင္ ဆလိုင္း - မိုင္ သည္ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳမျပဳ ဟူေသာ ဒြိဟရွိေနေသးသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ စာေရးသူ ေလ့လာေတြ႕ရွိေသာ ေဖၚျပပါမွတ္တမ္းမ်ားအရ ဆလိုင္း - မိုင္ သည္ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ဝိေသသနာမည္ျဖစ္ေၾကာင့္ ေလ့လာစုစည္း၍ တင္ျပရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဆလိုင္းေနာေစာ္
======================
စာကိုး
(1)ဆလိုင္းေရႊလင္း
"လူသိနည္းတဲ့ ခ်င္းထဲက ျဖစ္ရပ္မ်ား။ စာ - ၂၃။
(2) ဆလိုင္းဒါဝိဒ္(M.A)
"အရႈိခ်င္း . . . သမိုင္း"(၂၀၁၇)။ စာ - ၁၀၃။

24/07/2022

Lesson 2

24/07/2022

Lesson 1
သုေတသနအေျခခံ။
ခ်င္းသမိုင္းနွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေက်ာင္းက online သင္တန္းမွာ အသံုးျပဳခ့ဲတဲ့ သင္ခန္းစာေတြကို ျပန္လည္မွ်ေဝေပးပါမယ္ ခင္ဗ်ာ့။

25/05/2022

ဤယဥ္ေက်းမႈသည္ ခ်င္းအားလံုးနွင့္ သက္ဆိုင္တဲ့ ဘံုယဥ္ေက်းမႈျဖစ္သင့္တယ္ဆိုရင္ like ေပးခဲ့ပါ။ မျဖစ္သင့္ဘူးဆိုရင္ အၾကံျပဳေပးပါ ခင္ဗ်ား။

11/05/2022

ရခိုင္ျပည္ ခ်င္းအမ်ိဳးသား ညီလာခံသမိုင္း

12/04/2022

"ဘုရင္ေတြ အေတာ္ေကာက္မွာစိုးလို႕ ပါးရဲထိုးၾကတယ္ "ဆိုတာ ဟုတ္မဟုတ္ ဆိုတာနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ခ်င္းသမိုင္းနွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေက်ာင္းမွ သုေတသန ျပဳစုေနသည္။

12/04/2022

ခ်င္းသမိုင္းနွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေက်ာင္းမွ ခ်င္းျပည္နယ္ျပင္ပရွိ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား၏ ရိုးရာဓေလ့ဥပေဒ(ဒုတိယ မူၾကမ္း)အတြက္ မင္းျပာျမိဳ႕နယ္ရွိ ေလးတူ ခ်င္းရြာမ်ားတြင္ သုေတသန ျပဳေနသည္။

10/03/2022

5-3-2022 မွ 6-3-2022 အထိ ေျမပံုျမိဳ႕နယ္။ ဝါးခုတ္ေခ်ာင္းေက်းရြာတြင္ က်င္းပေသာ ခ်င္းအရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားေတြ႕ဆံုပြဲတြင္
ခ်င္းသမိုင္းနွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေက်ာင္းမွ ဆလိုင္းေနာေစာ္က
ခ်င္းလူငယ္နွင့္ ခ်င္းသမိုင္း ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဆြးေႏြးပို႕ခ်ခဲ့။

01/03/2022

ေမးျမန္းခ်က္အရ နာဂ အမ်ိဳးသမီးတဲ့။

28/02/2022

ခ်င္းယဥ္ေက်းမႈ ေကာက္ေၾကာင္း သို႔မဟုတ္ ခ်င္းပါရဲ (ပါးမဲ) ဒီဇိုင္းအလွ။

27/02/2022

ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမပံုျမိဳ႕နယ္ ေက်ာက္တန္းေက်းရြာအနီးရွိ အရိုးေတာင္တြင္ေတြ႕ရွိေသာ ခ်င္းယဥ္ေက်းမႈ အသံုးအေဆာင္မ်ား။

27/02/2022

ေတာင္ဇလပ္ပန္း ျဖဴ နီ ဝါ

08/02/2022

ခ်င္းက်ံဳးၾကီး ငါးဌာန
=============
တေကာင္းျပည္ၾကီးကို သက်သာကီဝင္မင္းမ်ား အုပ္စိုးစဥ္က ခ်င္းက်ံဳးၾကီး ငါးဌာနကိုတာဝန္း ၄၂၀ အက်ယ္ဖြဲျပီး

၁။ ဆင္ျခံျမိဳ႕အမည္ကို သမုတ္၍ ပထမ က်ံဳးတြင္ေနေသာ ခ်င္းေစာ္ဘြားက ရာဇဝတ္ေတာ္ကို ပိုင္သည္။

၂။ ဒုတိယက်ံဳးတြင္ေနေသာ ခ်င္းေျမတိုင္ၾကီးက လယ္တီက်င္း ကန္သင္း ဆည္ေျမာင္းမ်ားနွင့္ တရားမႈကို ပိုင္သည္။

၃။ တတိယက်ံဳးတြင္ေနေသာ ခ်င္းျမိဳ႕စာေရးက ရာဇဝတ္မႈကို ေရးသားနိုင္သည္။

၄။ စတုတၳက်ံဳးတြင္ေနေသာ ခ်င္းျမိဳ႕ထိန္းက ေျခာက္လ တစ္ၾကိမ္ ရြာစဥ္က်ယ္ကို လည္၍ ၾကည့္ရႈရသည္။ အစဥ္ရွိေနရန္း နတ္ကြန္းနတ္အိမ္မ်ားကို ေဆာက္လုပ္ျပင္ဆင္၍ အခ်ိန္ကာလတို႔၌ ေခၚတည္ပသရေသာေၾကာင့္ နတ္ထိန္းဟုလည္း ေခၚသည္။

၅။ ပဥၥမက်ံဳးတြင္ေနေသာ ခ်င္းေၾကးကိုင္က တစ္နွစ္တစ္ၾကိမ္ အိမ္ခြန္ေတာ္ကို ေတာင္းခံဆက္သြင္းရေသာေၾကာင့္ ေၾကးကိုင္ ေၾကးေခါင္းဟုေခၚသည္။

ေဖၚျပပါ သမိုင္းမွတ္တမ္း၏ တည္ေနရာမွာ ယေန႕ပထဝီဝင္အေနအထားအရ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသၾကီး ေျမာက္ပိုင္းေဒသကို ရည္ညႊန္းေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎ ေဒသတြင္ ကနဦးခ်င္းအုပ္စုမ်ားေနထိုင္ခဲ့ေသာ ေဒသျဖစ္သည္ဟု ယူဆနိုင္ပါသည္။

ဆလိုင္းေနာေစာ္
==========================
စာကိုး ။ ။အကိုေစာ
"ေလ့လာမိသမွ် ကတူးကနန္းေဒသ" စာ ၁၈၉-၁၈၀။