Diplomacykhabar

18/01/2024

https://ekantipur.com/news/2024/01/18/prime-minister-dahal-leaves-for-uganda-to-attend-non-aligned-nations-conference-16-32.html

असंलग्न आन्दोलनका राष्ट्रहरू र सरकार प्रमुखहरूको १९ औं शिखर सम्मेलनमा भाग लिन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल नेप...

17/01/2024

असंलग्न आन्दोलन अभियान (नाम) को १९ औं शिखर सम्मेलनमा परराष्ट्रमन्त्री एनपी साउदले नामको मन्त्रीस्तरीय कार्यक्रममा सहभागिता हुदै । असंलग्न राष्ट्रहरुको सम्मेलन युगान्डाको कम्पाला हुदैछ ।

17/01/2024

https://ekantipur.com/news/2024/01/17/a-disjointed-movement-in-a-land-of-polarization-45-58.html

आधिकारिक रूपमा शीतयुद्ध अन्त्य भएको तीन दशक बितिसकेको छ । तर विश्वमा पछिल्लो समय विकसित तनावपूर्ण भूराजनीतिक अ.....

15/01/2024

नेपालको कुटनीति कमजोरी ।

https://ekantipur.com/news/2024/01/05/jaishankar-got-angry-again-13-54.html
काठमाडौँ — नेपाल–भारत संयुक्त आयोगको सातौं बैठकमा सहभागी हुन आफू आएकै दिन चिनियाँ नेतालाई पनि बोलाएको भन्दै भारतका विदेशमन्त्री एस जयशंकरले नेपाली पक्षसमक्ष असन्तुष्टि जनाएका छन् । बिहीबार दिउँसो चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी (सीपीसी) का युनान प्रान्त डेपुटी सेक्रेटरी सी युगाङ चारदिने भ्रमणका लागि काठमाडौं आएका छन् ।

फेरि रिसाए जयशंकरन
२०७२ मा नेपालको संविधानसभाले दफा–दफा गर्दै संविधान पारित गरिसकेपछि भारतका तत्कालीन विदेश सचिव जयशंकर प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको विशेष दूतका रूपमा काठमाडौं आएका थिए । तत्काल संविधान जारी नगर्न गरेको आग्रह अस्वीकार गरेको भन्दै उनले नेपाली नेताहरूसँग वादविवाद गरेका थिए । यसपालि विदेशमन्त्रीका रूपमा आएका बेला पनि उनले चिनियाँ नेताको भ्रमणको विषयलाई आफ्नो ‘प्रतिष्ठा’ को विषय बनाएको परराष्ट्रका अधिकारीहरूले बताएका छन् ।

‘आफू आएकै दिन नेपालले उत्तरबाट पनि पाहुना बोलाएको भन्दै उहाँको असन्तुष्टि थियो, असन्तुष्टिभन्दा पनि उहाँले खुलेर रोष नै व्यक्त गर्नुभयो । कतिसम्म भने तय गरिएको बैठकमा भाग नलिनेसम्म पनि उहाँको भनाइ थियो,’ परराष्ट्रका एक अधिकारीले कान्तिपुरसँग भने, ‘जयशंकरजीले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल र परराष्ट्रमन्त्री एनपी साउदसँग पनि आपत्ति जनाउनुभयो । नेपाली पक्षले दुई छिमेकबाट पाहुना आउनुको सन्दर्भ फरक–फरक भएको र एकै दिन पर्नु संयोग मात्र भएको स्पष्ट पारेपछि भारतीय विदेशमन्त्री आयोगको बैठकमा सहभागी हुन तयार हुनुभयो ।’ आयोगको बैठकपछि कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँगको भेटमा समेत जयशंकरले यही विषय दोहोर्‍याएका थिए ।

परराष्ट्रमन्त्री एनपी साउद त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल पुगेर भारतीय समकक्षीलाई स्वागत गरेका थिए । तर, चिनियाँ नेताको नेपाल भ्रमणबारे भने परराष्ट्र मन्त्रालय र नेपालस्थित चिनियाँ दूतावासले कुनै पनि सूचना बाहिर ल्याएको छैन । कूटनीतिक स्रोतका अनुसार नेता सीले नेपालका प्रधानमन्त्री तथा माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालसहित उपराष्ट्रपति रामसहायप्रसाद यादव तथा एमाले, माओवादी र नेकपा एसका नेतासँग भेटवार्ता गर्ने कार्यक्रम छ ।

भारतीय विदेशमन्त्री जयशंकर बिहीबार बिहान काठमाडौं ओर्लेलगत्तै राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेललाई भेट्न शीतल निवास पुगेका थिए । त्यसपछि उनले प्रधानमन्त्री दाहालसँग प्रधानमन्त्री कार्यालय सिंहदरबारमा भेटवार्ता गरे । त्यसपछि जयशंकर आयोगको बैठकका लागि होटल याक एन्ड यती पुगे । बैठक सकेपछि उनले कांग्रेस सभापति देउवा, एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली, नेकपा एसका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल, जनता समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव, जनमत पार्टीका अध्यक्ष सीके राउत र लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष महन्थ ठाकुरलाई भेटे ।

भेटमा दुई मुलुकबीचको सम्बन्ध बलियो बनाउने तथा सहकार्य बढाउने विषयमा छलफल भएको भेटवार्तामा सहभागीहरूले जनाएका छन् । जयशंकर शुक्रबार बिहान पशुपतिनाथको दर्शन गर्दै छन् । त्यसपछि भारतको सहयोगमा त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा निर्मित पुस्तकालयको उद्घाटन गरेर १२ बजे नयाँदिल्ली फर्कने कार्यक्रम छ ।

नेपाल–भारत संयुक्त आयोगको सातौं बैठकमा सहभागी हुन आफू आएकै दिन चिनियाँ नेतालाई पनि बोलाएको भन्दै भारतका विदेशम.....

15/01/2024

https://www.onlinekhabar.com/2024/01/1414843
११० मेगावाटसम्म निर्यात गर्ने समझदारी भइसकेको छ । यसरी नेपालबाट ६३२ मेगावाट विद्युत् निर्यातका लागि भारतले स्वीकृति दिइसकेको छ ।

यस वर्षायाममा मात्र नेपालले विद्युत् निर्यातबाट १५ अर्ब २४ करोड रुपैयाँ आर्जन गरेको छ । नयाँ समझदारीले दीर्घकालीन व्यापारको बाटो खोल्ने छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणमार्फत अहिले प्रतिस्पर्धामार्फत भारतको डे–अहेड बजारमा गरिरहेको विद्युत् व्यापारलाई दीर्घकालीन व्यापार सम्झौताले सहज बनाउने छ । प्रतिस्पर्धी बजारमा बिजुली बेच्दा औसतः मूल्य कम आउने गर्छ ।

१८ पुस, काठमाडौं । बिहीबारदेखि सुरु हुने भारतीय विदेशमन्त्री एस जयशंकरको नेपाल भ्रमणका दौरान दीर्घकालीन विद्यु.....

15/01/2024

https://www.onlinekhabar.com/2024/01/1415147

15/01/2024

https://www.onlinekhabar.com/2024/01/1415073

१९ पुस, काठमाडौं । राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलसँग भारतका विदेशमन्त्री एस जयशंकरले शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका छन्...

15/01/2024

https://ekantipur.com/news/2024/01/04/indian-foreign-minister-s-jaishankar-arrived-in-kathmandu-29-24.html
विदेशमन्त्री जयशंकरले कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा र एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई भेट्ने छन् । बेलुकी ६ बजे परराष्ट्रमन्त्री साउदले आयोजना गरेको रात्रिभोजमा सहभागी हुनेछन् । शुक्रबार बिहान भने पशुपतिनाथको दर्शन गरेर दूतावासको कार्यक्रममा सहभागी हुँदै दिउँसो १२ बजे उनी नयाँदिल्ली फर्कनेछन् ।

भारतीय विदेशमन्त्री एस जयशंकर काठमाडौं आइपुगेका छन् । बिहीबार काठमाडौंमा हुने नेपाल-भारत परराष्ट्रमन्त्रीस्त.....

15/01/2024

https://ekantipur.com/world/2024/01/11/sheikh-hasina-appointed-new-prime-minister-23-46.html

बंगलादेश अवामी लीग पार्टीकी नेतृ शेख हसिनालाई बुधबार नयाँ प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त गरिएको छ । बंगलादेशका राष्ट्...

15/01/2024

https://ekantipur.com/world/2024/01/15/crack-in-india-maldives-relations-muijju-red-carpet-in-china-57-00.html

चीन भ्रमणबाट फर्किएपछि माल्दिभ्सका राष्ट्रपति मोहम्मद मुइज्जुले सानो देश भएकै कारण आफूहरूलाई कसैले धम्क्याउन.....

15/12/2023

https://nepalkhabar.com/magazine/185787-2023-12-14-18-14-22

भोजपुरको षडानन्द नगरपालिका–७ पञ्चायतकालमा केउरिनी गाउँपञ्चायतका रुपमा चिनिन्थ्यो। विसं २०३० को पूर्वार्द्धस....

15/12/2023

https://ekantipur.com/news/2023/12/15/seva-lamsal-was-the-first-female-foreign-secretary-41-35.html
शासन सेवाबाट कर्मचारीतन्त्रको यात्रा थालेको २५ वर्षमा अर्को सफलता
नेपालको असंलग्न परराष्ट्र नीति, छिमेक सम्बन्ध र अन्य मुलुकसँगको सम्बन्धलाई लम्सालले कसरी बढाउलिन्, सबैको नजर रहनेछ
काठमाडौँ — कूटनीतिज्ञ सेवा लम्सालले चाहेको भए उनी अहिले दोस्रो पटक कुनै देशको राजदूत भइसक्थिन् । परराष्ट्र सचिवहरू पदमा बहाल रहेकै अवस्थामा राजदूत हुन हानथाप गरिरहेका बेला सहसचिव लम्साललाई कुनै एक मुलुकको राजदूत भएर जानु ठूलो विषय थिएन ।

सेवा लम्साल पहिलो महिला परराष्ट्र सचिव
तर, पाकिस्तानका लागि नेपाली राजदूत बनेर सन् २०२० मा फर्केपछि उनी मन्त्रालयमै बसिन् । संयुक्त राष्ट्रसंघ हेर्ने महत्त्वपूर्ण महाशाखाको नेतृत्व गरिन् भने मन्त्रालयको प्रवक्ताको जिम्मेवारी पनि लिइन् ।

मंसिर १९ मा पररराष्ट्र सचिव भरतराज पौड्यालले अवकाश पाएपछि मन्त्रालयको कार्यवाहक सचिव बनेकी लम्साललाई मन्त्रिपरिषद्को बिहीबारको बैठकले सचिव बढुवा गर्ने निर्णय गर्‍यो । योसँगै परराष्ट्र मन्त्रालयको इतिहासमा पहिलो परराष्ट्र महिला सचिव बन्न सफल भइन् । उनी परराष्ट्र मन्त्रालयकी २५ औं सचिव भएकी छन् । नेपालका पहिलो परराष्ट्र सचिवका रूपमा सन् १९४८ मा प्रा. सरदार नरेन्द्रमणि आचार्य दीक्षित भएका थिए । नेपालमा पहिलो महिला सचिव भने चन्द्रकला किरण हुन् । उनीसहित हालसम्म नेपालमा २० महिला सचिव भइसके । लम्सालले भने करिब २५ वर्षे कर्मचारीतन्त्रको यात्रामा परराष्ट्र सचिव बन्दै नयाँ फड्को मारेकी हुन् ।

पूर्वपरराष्ट्रमन्त्री विमला राई पौड्याल परराष्ट्र सेवामा महिला सचिव ल्याउनु राम्रो सुरुआत भएको बताउँछिन् । सहाना प्रधान र सुजाता कोइरालापछि तेस्रो महिला परराष्ट्रमन्त्री बनेकी पौड्यालले अन्य सेवामा मात्र नभई परराष्ट्र, रक्षा, अर्थ र गृहजस्ता क्षेत्रमा पनि महिला नेतृत्वको विश्वास बढ्दै गइरहेको बताइन् । ‘उहाँ एकदम सक्षम व्यक्ति हुनुहुन्छ । यो परराष्ट्र क्षेत्रमा क्रमभंगता भएको छ । अब रक्षा, गृह र अर्थमा पनि महिलालाई नेतृत्व दिनुपर्छ,’ उनले भनिन्, ‘परराष्ट्रबाट यो राम्रो सुरुआत भएको छ । यसले अरू महिलालाई पनि प्रेरणा मिल्छ । मुख्य–सचिव अहिलेसम्म महिला भएका छैनन् । त्यो पनि तोडिनुपर्छ ।’ उनले पुरुष र महिला जे भए पनि क्षमता छ भने लैंगिक आधारमा भेदभाव गर्न नहुने बताइन् ।

सन् २०१६ मा राजदूत हुँदा लम्साल परराष्ट्र सेवाबाटै उक्त पदमा पुग्ने तेस्रो महिला थिइन् । २०४४ सालमा परराष्ट्र सेवाबाटै विन्देश्वरी शाह नेपालकै पहिलो महिला राजदूत (भारतका लागि) भएकी हुन् । त्यसपछि परराष्ट्रकै अर्की कूटनीतिज्ञ अम्बिकादेवी लुइँटेल मानन्धर सन् २०१५ मा फ्रान्सका लागि राजदूत भइन् ।

पृथ्वीनारायण शाहले नेपाल एकीकरण गर्दा नै त्यस बेला परराष्ट्र मामिला हेर्नका लागि जैसी कोठा स्थापना गरेका थिए । पछि त्यो मुन्सीखाना हुँदै विदेश विभागमा आइपुग्यो । त्यसपछि परराष्ट्र मन्त्रालयका रूपमा स्थापना भएको थियो । परराष्ट्र मन्त्रालयको लामो इतिहासमा सचिव बनेकी लम्सालले आफ्नो कर्मचारीतन्त्रको यात्रा भने प्रशासन सेवाबाट सुरुआत गरेकी हुन् । भोजपुर दिङ्लाकी लम्साल सन् १९९८ मा शाखा अधिकृत भएकी थिइन् । सन् २०१० मा परराष्ट्र सेवामा उपसचिवमा प्रवेश गरेकी उनी एक वर्षपछि नै सहसचिव भइन् । उनीसँग महिला, बालबालिका तथा समाज कल्याण मन्त्रालयदेखि न्युयोर्कस्थित संयुक्त राष्ट्रसंघका लागि नेपालको स्थायी नियोग तथा पाकिस्तानका लागि राजदूत भएर काम गरेको अनुभव छ ।

स्पेनका लागि नेपालकी राजदूत शर्मिला पराजुली ढकालले परराष्ट्र मन्त्रालयमा महिला नेतृत्व आवश्यक रहेको बताइन् । ‘अहिले हाम्रो मन्त्रालयमा धेरै युवा कूटनीतिज्ञ छन् । महिला नेतृत्व नै पाउँदा अझ राम्रो भएको छ,’ उनले भनिन्, ‘हामी पारम्परिक समाजबाट अहिलेको समाजमा आएका छौं । पहिले–पहिले जुन हिसाबमा लैंगिक भेदभाव हुन्थ्यो, अब क्षमताको हिसाबमा काम हुन थालेको छ । उहाँ (लम्साल) ले महिलालाई मात्र होइन, सबैलाई मिलाएर नेतृत्व गर्नु हुन्छ भन्ने मलाई पूर्ण विश्वास छ ।’

नेपालमा बढ्दो ठूला शक्तिहरूको चासो र आन्तरिक राजनीतिलाई विदेश सम्बन्धमा जोड्ने राजनीतिक दलहरूको परिपाटीका कारण सचिवको जिम्मेवारी सम्हाल्न लागेकी लम्साललाई आगामी बाटो भने सहज छैन । नेपालको असंलग्न परराष्ट्र नीति, छिमेक सम्बन्ध र अन्य मुलुकसँगको सम्बन्धलाई द्विपक्षीय र बहुपक्षीय कूटनीतिमा दक्खल राख्ने लम्सालले कसरी बढाउलिन्, सबैको नजर रहनेछ ।

कूटनीतिज्ञ सेवा लम्सालले चाहेको भए उनी अहिले दोस्रो पटक कुनै देशको राजदूत भइसक्थिन् । परराष्ट्र सचिवहरू पदमा ब.....

15/08/2021

परराष्ट्र मन्त्रालयको विज्ञप्ती ।

12/08/2021

10/08/2021

https://ekantipur.com/world/2021/08/10/162856554225326944.html

विभिन्न मुलुकका कूटनीतिज्ञलाई बिरामी बनाएको भन्ने ‘हवाना सिन्ड्रोम’ को कारण के हो भन्ने बारे अमेरिका अझै अनिश्.....