15/06/2019
ေနာက္ထပ္ အိမ္ေမြး တရိစၧာန္ေမြးဖို႔ ရွာေနပါသလား..? ဒီ ကိစၥအတြက္ဆို ေမြးျမဴရလြယ္ကူၿပီး အမ်ားတကာလည္း အေမြးမ်ားတဲ့ ေဒါင္းငါးေတြရွိပါတယ္။
အမွန္က.. ေဒါင္းငါးေတြက တကယ့္ အိမ္ေမြးတရိစၧာန္ေတြပါ ၿပီးေတာ့ အေတြ႕အၾကဳံရွိတဲ့ ငါးရွင္နဲ႔ ငါးစေမြးမည့္ ဝါသနာရွင္ ႏွစ္ဦးစလုံးရဲ့ ကန္ေတြထဲကို ထပ္ထည့္ဖို႔ အေကာင္းဆုံးဟာ ေဒါင္းငါးပါ လို႔.. အဏၰဝါ ဇီ၀ ပညာရွင္တစ္ဦးအျဖစ္အမႈထမ္းဖူးတဲ့ ငါး အေၾကာင္း ကၽြမ္းက်င္ၿပီး အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ အေတြ႕အၾကဳံရွိသူ Sam Williamson က ဆိုပါတယ္။
ေဒါင္း ငါးေတြ ေမြးျမဴတာနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး အလြန္နားလည္မႈလြဲေနၾကတဲ့ ကိစၥေတြရွိပါတယ္.. လို႔ Sam ကဆိုပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေမြးျမဴဖို႔ ေရြးျခယ္စရာ ကြဲျပားတဲ့ ငါးမ်ိဳးမ်ားစြာရွိတဲ့အနက္က ျပင္းစရာေကာင္းၿပီး သာမန္အဆင့္ေလာက္အျဖစ္ပဲ ဆိုတာမ်ိဳးကေန ေဒါင္းငါးေတြကို ဖယ္ထားလိုက္ပါလို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
အခု ဒီမွာေတာ့ ေဒါင္းငါးနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး က်ဳပ္တို႔ ႏွစ္သက္တဲ့ အခ်က္ တခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ျပပါ့မယ္.. ဝါသနာတူ ညီကိုတို႔ ။
#1 Guppy ဆိုတာက အဖ်ားစြတ္ မည့္ထားတဲ့ နာမည္တူ တစ္ခုျဖစ္ျခင္း
သုေတသနနဲ႔ ဘူမိပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ Robert John Lechmere Guppy ရဲ့ အမည္က Guppy ဆိုတဲ့ စာလုံးကိုယူၿပီး Guppy ဆိုတဲ့ နာမည္မွည့္ထားတာပါ။ ၁၈၆၆ ခုႏွစ္ Trinidad မွာ ေဒါင္းငါးေတြကို ေတြ႕ရွိခဲ့ေၾကာင္း National Institute of Higher Education, Research, Science and Technology မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Guppy ထက္အရင္ W.C.H Peters က Berlin မွာ ဦးစြာရွာေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ဒီအခ်က္ကို ခဏခ်န္ထားလိုက္ပါမယ္။
#2 ေဒါင္းငါးေတြရဲ့ ခ်စ္စနိုးအမည္ရွိျခင္း
ေဒါင္းငါးေတြကို Million fish နဲ႔ Rainbow fish ဆိုၿပီး ခ်စ္စနိုးစနဲ႔ေခၚတဲ့ နာမည္ေျပာင္ ႏွစ္ခု ရွိေၾကာင္း Williamson က ဆိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့... ေဒါင္းငါးေတြ မ်ိဳးပြားႏႈန္းက အင္မတန္ျမင့္တာေၾကာင့္ Million fish လို႔ေခၚပါတယ္။ ေဒါင္းငါးမတစ္ေကာင္ဟာ မၾကာမၾကာ သားေပါက္တတ္ၿပီး တစ္လမွာ ပၽွမ္းပ်အားျဖင့္ အေကာင္ ၅၀ ဝန္းက်င္ သားေပါက္ဖြားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အေရာင္အေသြးမ်ိဳးစုံ က်ယ္ျပန႔္စြာေတြ႕ရတာေၾကာင့္ Rainbow fish လို႔ေခၚေၾကာင္း... သူကဆိုပါတယ္။
#3 ေဒါင္းငါးေတြက အပူပိုင္းေဒသေရမ်ိဳးကို ႏွစ္သက္ျခင္း
ေဒါင္းငါးေတြက ေရခ်ိဳ မ်ိဳးစိတ္ျဖစ္ၿပီး ေတာင္အေမရိက အပူပိုင္းေဒသက မ်ိဳးရင္း ငါး ျဖစ္ပါတယ္။
Amazon၊ Barbados၊ Brazil၊ Guyana၊ Trinidad နဲ႔ Tobago၊ Venezuela ေဒသရွိ ျမစ္မ်ားတေလ်ာက္မွာ ေဒါင္းငါးမ်ိဳးကြဲေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ဒီေရမ်ိဳးကို ခင္ဗ်ား ငါးကန္မွာ တုပဖို႔ဆို အပူခ်ိန္ ၇၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ ပါ.. ဒါေပမဲ့ ၇၆ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ ေဒါင္းငါးအတြက္ စံအပူခ်ိန္ပါလို႔ Williamson က ဆိုပါတယ္။ အဲဒီ အပူခ်ိန္အတိုင္းထားခ်င္တယ္ဆို Heater ခ်ိန္ၿပီး သုံးလိုက္႐ုံပါ။
#4 ေဒါင္းငါးေတြက ေမြးျမဴရလြယ္ျခင္း
တျခားငါးေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ေဒါင္းငါးေတြဟာ အစားအေသာက္ ေကၽြးတာနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ အလုပ္ မရႈပ္လွပါဘူး။ ဂ႐ုတစိုက္ ေမြးျမဴပါက ခန႔္မွန္းေခ်၊ သုံးႏွစ္ေလာက္ အသက္ရွင္ေၾကာင္း Williamson ကဆိုပါတယ္။ (မွတ္ခ်က္- ေဒါင္းငါး တစ္ေကာင္ရဲ့ ပ်မ္းပ် သက္တန္းက ၂ ႏွစ္ဝန္းက်င္ ျဖစ္ေၾကာင္း သတိျပဳပါ)။ ေဒါင္းငါးေတြ အတြက္ ပုံမွန္ အဟာရအစာထဲမွာ အာတီးမီးယား ပါဝင္ပါတယ္။ ေရညႇိေတြကိုစားေပမဲ့ အာတီးမီးယားေလာက္ေတာ့ မႏွစ္သက္ေၾကာင္း Williamson က ဆိုပါတယ္။
#5 ေဒါင္းငါးမ်ား ဥ မဥျခင္း
လူေတြလိုပဲ့ ေဒါင္းငါးေတြက အေကာင္ေပါက္ေတြကို ေမြးပါတယ္။ ေဒါင္းငါး သားေပါက္ခ်ိန္ကို ေစာင့္ၾကည့္ရတာလည္း သိပ္ကို သေဘာက်စရာေကာင္းေၾကာင္း၊ ၿပီးေတာ့ ခင္ဗ်ားအေနနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ အနီးကပ္ၾကည့္လို႔ ရမယ္ဆို ေမြးခါနီးဆဲဆဲမွာ ေဒါင္းငါးမရဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲမ်ာ ေဒါင္းငါးေလးေတြရဲ့ မ်က္လုံးေလးေတြကိုေတာင္ ျမင္နိုင္ေၾကာင္း Williamson က ဆိုပါတယ္။
#6 ေဒါင္းငါးေတြ သားေပါက္ကို စားျခင္း..
ေစာင့္ၾကည့္ထားေနာ္
၎တို႔ရဲ့ ေနရာ ျပည့္သိပ္ၾကပ္လာမည္ကို တားဆီးဖို႔ ေဒါင္းငါးေတြဟာ ငါးေလးေတြကို စားေသာက္တတ္ေၾကာင္း Williamson က ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ အႀကံျပဳခ်က္က သားေပါက္ေတြကို သူတို႔ရဲ့ မိဘေတြ ခြဲထားပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒါက သူတို႔ရဲ့ မိဘေတြကို အလြန္ စိတ္ဖိစီးေစနိုင္တာေၾကာင့္ အေကာင္းဆုံးေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တဲ့ မဟုတ္ေၾကာင္းနဲ႔ အဲဒီအစား ငါးေလးေတြ ပုန္းေအာင္းနိုင္မည့္ အပင္နဲ႔ ပစၥည္းေတြထည့္ထားသင့္ Williamson က ဆိုပါတယ္။
#7 ေဒါင္းငါးတို႔သည္ အေရာင္နဲ႔ ပုံစံ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိျခင္း
ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့အတိုင္း.. ေဒါင္းငါးေတြဟာ အေရာင္အေသြးစုံလင္လွပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဒါင္းငါးရွင္ေတြအေနနဲ႔ အေရာင္ကြဲျပားတဲ့ ေဒါင္းငါးေတြကို စပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေဒါင္းငါးမ်ိဳးဆက္မွာ တမူထူးကဲတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အေရာင္ ရရွိလာမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဒီအျပင္ flag၊ veil၊ lace၊ double sword အစရွိတဲ့ အၿမီးပုံစံ ေတြကိုလည္း ေဒါင္းငါးရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေရြးျခယ္နိုင္ေၾကာင္း Williamson က ဆိုပါတယ္။
#8 ငွက္ဖ်ားတိုက္ဖ်က္ဖို႔ ေဒါင္းငါးေတြကို အသုံးျပဳျခင္း
ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ အရင္းအျမစ္ကို တိုက္ဖ်က္ဖို႔ အာရွတိုက္ရဲ့ ေရေတြထဲမွာ ေဒါင္းငါးေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လႊတ္ေပးထားပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္း ၿမိဳ႕ေတာ္တစ္ခုမွာ 'guppy movement' လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ျခင္ေလာက္လမ္းေတြကို စားတဲ့ ငါးေတြကို အသုံးျပဳၿပီးႏွိမ္နင္းခဲ့ပါတယ္။
မွတ္ခ်က္-
ေဒါင္းငါးကို ငွက္ဖ်ား၊ တုပ္ေကြး အစရွိေသာ အဖ်ားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္သာမက ကမၻာတဝမ္းက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သည္ေတြကို ႏွလုံးစိတ္ဝမ္း မၿငိမ္းခ်မ္းေစခဲ့တဲ့ Zika(ဇီကာ သို႔မဟုတ္ ဉာဏ္ရည္မဖြံ့ၿဖိဳးေသာ ကေလးငယ္မ်ားေမြးဖြားျခင္း)အတြက္ပါ အသုံးျပဳခဲ့ၾကသည့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ေနာက္ဆက္တြဲေလ့လာရန္
1. ငွက္ဖ်ား တိုက္ဖ်က္ေရး
World Malaria Day: India fights mosquitoes with guppy fish project
https://www.techtimes.com/articles/6107/20140425/world-malaria-day-india-fights-mosquitoes-with-guppy-fish-project.htm
2. တုပ္ေကြး တိုက္ဖ်က္ေရး
Guppy fish an effective dengue mosquito control method
https://www.thedailystar.net/environment/guppy-fish-effective-dengue-mosquito-control-method-1597672
3. ဇီကာ တိုက္ဖ်က္ေရး
The Guppy Project to Help Stop Zika
https://www.thesprucepets.com/guppy-project-3872369
အထက္ပါ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားထဲမွာ လြဲတာ ဖယ္တာမ်ား ပါခဲ့သည္ကို သတိျပဳမိပါက ေဖာ္ျပေပးပါ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေပးပါ့မည္။
မူရင္းေရးသားသူ
Tun Lin Aung
ဗဟုသုတနဲ႔ေပ်ာ္ေမႊ႔ႏုိင္ျကပါေစ
