09/01/2022
Odayga Bidaarta xun Muxuu doonayaa!
Maanta kurayga owlaadu 90naad in aan la tirsado waan ku tala galaye, qaar baa isku dayi in ay odaynimada igu caayaan. Waayahay, meesha muruq laguma hardamayee maskax baa la isku hayaa. Haddee maskaxda ama taladana waayeelkaa lagu ogaa. ARISTOLE, waa falsafiga Reer Galbeedku u haystaan in uu ahaa rasuulkoodii Caqliga. Wuxuu leeyahay: Xukunka dawladda waa in da'yarta laga ilaaliyo. Innaka maanta dawladdeenna, Dagaan iyo Federaal, dhallin yaro baa inna maamusha, wasiir hoyadi foolato dhulkeenna oo kaliya baa laga yaqaan. Layaab ma laha dhulkeenna oo odayaal dawladnimada yaqaan meynaan haysan kolkii dawladnimadeennu billawga ahayd iyo eegga midnaba.
Kolka ay sidaa tahay, haddii la helo wax waayeel ah oo talo haya sow ma aha in laga faaido?
Xukunka iska haysta idinkumaba haysannee, geeridaaban idiinka dhawnahaye, caqlina waannu idin dhaannaye (caqliga waa la kasbaaye laguma dhasho-waayahaa laga helaa) waddada mustaqbalka ma idiin tilmaami karraa, CEEL NIN GALAY BAA LAGA WAREYSTAAYE?
Wax yar, kolka, maanta aan soo tuuro:
Dalku dadka wuu ka dhexeeyaa (dadka aan u jeedo iska garo). Kolka kolkii ay xeshiiyaan oo kaliya uun baa la wada daaqi karaa kheyraadka iyo nabadda.
Si heshiiskaasi u dhaco waa in la is fahmo, in la isfahmana waxay u baahan in la wada hadlo. Soomaalidu waxay dhahaan: "Xooluhu urta bey isku gartaan, Aadamuhuna afka (hadalka)."
Ninkii ahaan jiray Ra'aysul-wasaaraha Ingiriiska ee xigmadda looga dambeyn jiray, Winston Churchil, baa yidhi ereygan: Talk, talk, no jaw, jaw." Ha lawada hadlo, oo ha lawada hadlo, mar kale iyo mar kale, intii daanka la isku dhufan lahaa!
Hawraar san
Ummadaha xadaaradda leh waxay leeyhiin wax afka qalaad lagu dhoho "National, public depate." Dhibka maalintaa taagan ama qorshaha mustaqbalka baa si waasac ah ummaddu uga doodaa dabeetana meel la isla dhigaa.
Arrintani shuruudo bey leedahay.
1.Ma jiro ruux kaligi caqli badan, caqliga ummaddaa wadajir u heli karta. Kolkaa, ninna caqligiisa lama yaso.
2. La iskuma miyirdiimo. Muxuu horta sidaa ugu fikirayaa lama yidhaahdo.
3. Shakhsi-weerarka, iyo caraatan lama sameeyo. "Caraatanku col wax k**a taro, nabaddana wuu kaa geeyaa" bey dheheen Somalidu. Nin baa maanta igu yidhi: "war kani ma sidaas buu ku caafimaad qabaa! Jaahil iga dheh!" Kuwa kale waxay igu caayeen weydda, bidaarta iwm.
4. Qabiilka ruuxu muhim ma aha, haweydiinnin. Maanta dhawr nin baa dadka weydiiyey: War horta odaygu wa ayo, qabiilkiisaan ka garan siyaasaddiisee?
Dhallintu la yaab malaha oo ruux qabiilka xor ka aha, iskaba daa qabyaalade, waligood mey arag.
Dooddu wey furantahay!
W/Q Abdulkadir Burayda