24/11/2022
✨
Япон ээжийн УРЬДЧИЛСАН БЭЛТГЭЛ-с суралцлаа.
Япон ээж нарыг урьдчилсан бэлтгийн мастерууд гэхэд хэлсдэхгүй. Бэлтгэл сайтай учир хүүхдээ яаруулахгүй. Орой бүр тогтмол цагт унтуулах ёстойг японы ном, сурах бичгээс уншиж ойлгосон ба үүний дээр унтах цагийг наашлуулах нь эрт цагаар яаруулахгүй байх үндэс хэмээн үзэв. Өөрөөр хэлбэл орой бүр тогтмол цагт, эрт унтуулах нь яаруулахгүй байх бэлтгэл юм.
Жишээ нь манай бага охин хоолоо их удаан иддэг юм. Өглөөний цайндаа дор хаяж гучин минут зарцуулах учир гэрээс гарахаас цагийн өмнө босох хэрэг гарна. Эрт сэрээхийн тулд эрт унтуулах үүрэгтэй болно. Эрт унтуулахын төлөө гэр бүл харилцан ярилцаж, нийтийн үйлд шамддаг. Аав ээж хоёр нь асаалттай гэрэл доор зурагт хангинуулаад байвал хүүхэд унтах нь юу л бол. Иймд аав ээж хамтдаа эрт хооллох, шүдээ угаах, гэрлээ бүдэсгэх, шүршүүрт орох, ном унших, эрт унтах хэрэгтэй.
Орой унтахын өмнө хүүхдүүдийнхээ хувцсыг бэлдэж тавих. Яагаад ч юм, өглөөний цаг нүд ирмэх зуурт болж өнгөрдөг. Нүүр гар, үс гэзэг, хоол цай гэж байтал гарах цаг болчихно. Яарч сандарсан хүмүүс гарт тааралдсанаа углахыг нь углаад, зүүхийг нь зүүгээд бушуухан гарахыг бодно. Гэвч бага охин тэгэхгүй. Заавал хувцсаа өөрөө сонгох гэнэ. Сонгох сонгохдоо тольны өмнө сольж, шилж, эргэлдэхийг яана. Ингэж цаг алдсаар бид нийтээрээ түүнээс болж хоцрох шахдаг билээ. Үүний шийдэл нь орой унтахын өмнө өөрөөр нь хувцсыг сонгуулан бэлтгэх байсан. Ах нарынх нь хувцсыг мөн адил маргааш өмсөхөд бэлэн болговол өглөөд чөлөөтэй амар шүү дээ.
Цагийн баримжааг зааж өгөх. Манайх том хүүдээ бага сургуульд орохоос өмнө цаг зааж өгсөн. Хичээл найман цагаас орох тул дөчин минутын өмнө гэрээс гарна гэвэл хүү маань өөрөө цагаа харж байгаад бэлтгэлээ хангана. Гучин минут зурагт үзэж болно, найзуудтайгаа хоёр цаг тоглоод ирээрэй гэхэд цагийн баримжаа нэмэртэй. Хурдал хэмээн яаруулахаас илүүтэй, цаг боллоо гэхэд хүүхдэд ойлгомжтой санагдах нь байна шүү дээ.
Гэрийн бусад гишүүдийг сэрээх үүрэгтэй ээжийн хувийн бэлтгэлийг бичихгүй байхын аргагүй. Адаглаад амар тайван орчинд нүүр гараа угаах, үс зүсээ цэгцлэх, халуун кофегоо тухтай шимж суух цагийг бүтээх. Үгүй бол нойрмог ээж хүүхдүүдтэйгээ зэрэгцээд ариун цэврийн өрөө булаацалдах, хувийн ажил давхцвал тайван уур амьсгал бүрдэхгүй. Анзаарахад ээжийн яарсан, тэвдсэн, өөртөө цаг гаргаж чадахгүй байгаагийн илрэл хүүхдүүдэд буудаг шиг. Иймд ээжүүд өөрсдөдөө харамгүй цаг гаргах шаардлагатай. Хүүхдүүдээ унтуулаад халуун усан онгоцонд суух, дуртай ном сэтгүүлээ тааваараа эргүүлэх хэчнээн сайхан гээч.
Ээжийн хувийн бэлтгэлд хамгийн ихээр туслагч бол дэвтэр юм.
Харах төдийд хайр булаам хэдэн дэвтэр надад бий. Гараараа илбэхэд зөөлөн, дэлгэхээр өдөр тутмын минь амьдрал жирийх дэвтрүүдэдээ үнэхээр хайртай. Сэтгэлээ зориулах тусам ид шид нэмэгддэг байх. Өглөөд төлөвлөхөөр нээх бол оройд дүгнэхээр дэлгэнэ. Заавал гоё сайхан бичихэд биш юунд цаг, мөнгөө зориулж байгаагаа, сэтгэл санаа юунд тэмүүлж байгаагаа, юун дээр алдаж мөнхүү онож байгаагаа тэмдэглэж болно. Тэгээд гол нь хийх ажлаа жагсааж бичих. Хамгийн чухлыг л бичих. Хамгийн чухлыг эхэнд, хоёр дахийг хоёр дахь эгнээнд, хийхгүй байсан ч болох ажлыг гурав дөрөвт эгнүүлэн бичнэ. Олон хийхгүй ажил бичснээс гарцаагүй хийх гурван ажлыг бичсэн нь үр өгөөжтэй. Орой дүгнэхэд хүртэл өөрт урамтай байдаг.
Анх тэмдэглэл хөтлөх гэж буй ээжүүд дэвтэрний үзэмжинд анхаарвал удаан үргэлжлэх магадлалтай. Эмэгтэйчүүд бид харагдах байдлаас таашаал хүртдэг билээ. Иймд дуртай навч цэцэгсийн зурагтай, кофены эсвэл амьтдын зурагтай дэвтэр нээгээд үзээрэй. Анхнаасаа дуртай зурагны хавтастай байхад бүр болоод явчихдаг. Миний хувьд олон дэвтэр хэрэглэсэн ч тэдний дунд зөөлөн хавтастай, энгийн гэхдээ зузаан, шаргал цаастай дэвтэр сэтгэлд нийцэх болсон. Түүнийгээ гурван жил хөтлөөд өнөөдрийн байдлаар электрон хэлбэрт шилжээд байна.
Дараа нь сэтгэл хөдлөлөө бичих булан. Сэтгэл хөдлөлийн хатан хаан болох ээжүүдэд түүнийгээ илэрхийлэх орон зай дутмаг. Голцуу ажлаа тараад ирэх нөхөртөө өнөөдрийн болсон явдлаа ярина. “Хүүгийн эцэг эхийн хуралд суусан чинь, хуримтлалын мөнгө хэд гэнэв ээ! Бурхан минь сарын тийм их мөнгө татаад юу авах гэдэг юм бэ… Би бүр гайхаад багшаас нь асуутал…” Тэгээд ч барагдахгүй. “ Гадаах хүүхдийн тоглоомын талбайд согтуу хүн шээж байхыг хараад тэсэлгүй загнаад хаясан, ямар их уур хүрэв ээ”, “ Тэгсэн байна аа, хайраа сонсож байна уу?”, “Эвий, өнөөдөр ээж баахан бууз банш чимхээд хүрээд ирж ээ” гээд бидний ярих, илэрхийлэх хэрэгцээ барагдашгүй. Гэтэл тэр бүр таны яриаг сонсоод суух боломж нөхөрт олдохгүй. Ийм үед дэвтэр таны үнэнч туслагч болох юм. Жижиг булан ч байсан хамаагүй, өөрт юу бодогдож байгагаа чөлөөтэй бичээрэй. Бичиж дууссаны дараа мөр сулрах мэт, маргааш арай гэгээтэй болох юм шиг санагдана.
Би дэвтэртээ талархлын булантай байв. Өдөрт нэг байсан ч хамаагүй, заавал талархалтай үйл явдлыг цохон тэмдэглэнэ. Тэгэхээр их сонин, өдрийн турш баяр талархалтай зүйл хайдаг болчихдог. Опрагийн “Миний сайн мэдэх зүйлс” номд үүний талаар бишгүй дурдсан байх тул хүсвэл олж уншина байх аа. Дэвтэр хөтлөх нь ял шийтгэл бус харин таны дотно анд гэдгийг санаж чөлөөтэй сэтгээрэй. Хөтлөх тусам өөрийн хэв маяг тогтож, улам дурлаж, бүтээмж өндөрсөнө гэдэгт итгэлтэй байна.
За ингээд яаруулдаггүй ээжийн хувийн бэлтгэл рүүгээ эргэн орьё.
Амралтын өдрөөр хоол цайгаа бэлдэх. Өдөр бүр махаа хөшиглөх, төмсөө арилгах, гурил зуурч элдэж зогсох үнэндээ хамаг цагийг авах юм. Тэр цагаараа хүүхдүүдтэйгээ усанд орох, хичээл номыг давтуулах, адаглаад сонин хачиныг нь сонсоход зориулбал хичнээн сайхан. Үүний гаргалгаа нь урьдчилж бэлдэхэд байв. Ажлын өдрүүдийн орой яарахгүй байхын тулд амралтын өдрөөр бууз, хуушуураа чимхэх, хөлдөөж болох бүхий л ногоонуудаа арилган хэрчиж хөлдөөх. Япон ээжүүд тэрхүү бэлтгэлийг маш сайн базаана. Ажлаа хэрхэн хөнгөвчлөх тухай байнга сэтгэж явдаг нь төрөл бүрийн сэтгүүлээс уншихад анзаарагддаг. Ногоогоо хэдэн төрлөөр жижиглэх үү, ямар хоолныхыг яаж хэсэглэн хөлдөөх үү гээд ёстой ёоз ёозоороо бий дээ. Энэ дашрамд надад байнга тус нэмэр болдог ээждээ баярлалаа гэж хэлмээр байна❤️
Бөөний худладан авалт явдлыг хэмнэнэ. Манайх аргагүй махчин улс тул мах тасрахыг тэвчихгүй. Иймд махаа “Хүчит шонхор” захаас бөөндөх болов. Манай хүүхдүүд тахианы маханд нугасгүй учир тахианы мөчөө мартаж үл болно, хэхэ. Түүнээс гадна бөөнөөр авахад муудахгүй нойлийн цаас, амны алчуур, гурил, будаа, аяга таваг угаагч шингэн, нойл угаагч бодис, угаалгын нунтаг, шүдний оо, порлон гэх мэтийг захаас бөөндөж болно. Би японоос дөнгөж ирээд, хамгийн ойрын супермаркетаар байнга үйлчлүүлдэг байхдаа үнэ өртөг дийлдэхгүйн дээр цаг хугацааны мангас болохыг ойлгосон юм. Өдөр бүр хүнсэнд явна гэдэг бол аймшигтай.
Хүүхдүүдээ эзгүйд хийх ажлууд. Манайх индүү хэрэглэдэггүй. Гэхдээ аюултайд тооцогдох ажлыг тэднийг эзгүйд хийнэ. Шал угаах (хальтирч унах магадлал), цонх угаах, хутга сэлт хэрэглэх ажлууд байна. Мөн ном унших, дэвтэр хөтлөх зэрэг анхаарал төвлөрөл шаардсан ажлуудыг аль болох чимээгүй орчинд гүйцээхийг хичээдэг.
Юу ч хийхгүй байх цаг бол өөрийгөө хайрлах хайр юм. Үүнийг би ээжүүдэд зайлшгүй байх ёстой цаг гэж боддог. Өдөр бүр эртлэн босч хоол цай, хичээл сургууль, давтлага даалгаварын хажуугаар цагийн ажилтай бол өөрийгөө амраах албан ёсны цаг авах шаардлагатай. TIME OUT! Японд карооши буюу хэтэрхий ажилснаас харамсалтайгаар мөнх бусыг үзэх өчнөөн хүмүүс бий. “Хичээхгүй бол болохгүй”, “Би дутуу ажлаад байна” гэх дарамтыг сайн дураар өөртөө үзүүлэн эцсийн бүлэгт бие нь дийлэхээ болих эмгэнэлэт үзэгдэл. Карооши нь надад сануулга өгөөд буцсан гэж боддог тул магад үүнийг мэддэггүй шинэхэн ээж, аав байвал сануулга болно байх хэмээн найдан өөрийнхөө жишээ дурдая.
Хоёр хүүгээ цэцэрлэгт зөөдөг үе минь юм. Бага охин арай олдоогүй байсан юм. Тэр үед бүтэн цагийн ажилтай байлаа. Ном унших хоббигоо орлого болгочих санаатай, ном бичих ажилд шамдав. Үүрийн дөрвөн цагт босон хэдэн муу ноорогтойгоо ноцолдоно. Хүүхдүүдээ сэрэхээс өмнө ажил руугаа гарч ажлаасаа тараад тэднийг цэцэрлэгээс нь авна. Үүний дараа дуусч, дундардаггүй угаалга хоолны ажил залгадгыг манай ээжүүд юу эс андах билээ. Тэр үед нөхөр маань мөн ажилтай, өглөө хүүхдүүдээ хүргэж өгдөг байсан. Шөнийн ажил гарвал гараад л явна. Шөнөжин ажлаад, өглөө залгуулан орой хүртэл ажиллана. Америкийн ерөнхийлөгч асан Доналд Трамп өөрийгөө дөрөвхөн цаг унтдаг учир надад өрсөлдөгч байхгүй гэснийг уншаад туршиж үзмээр санагдаад болдоггүй. Ингээд нойроо хасахаар шийдэв. Би заавал мөрөөдөлдөө хүрч зохиолч болно гээд л… Ядаж бага хүү шөнөжин мээмээ идээд, шөнө диг дуг хононо. Тэгж байтал нэг өглөө босоод иртэл шүд янгинаад болдоггүй. Халууныг ч мэдрээд, хүйтэнд бүр хэвчихийн аргагүй өвдөж байв. Залуу хүн анзаарга муу. Ажилдаа явдгаараа явтал бие маань илтэд хөндүүрлээд сөхөрч унахаа алдав. Метроны дуу чимээ, хүмүүсийн яриа илтэд намайг ядрааж, бүхэл махыг зажилахаас эрүү амны хүч хүрэхгүй байлаа. Үнэхээр аймар. Ажлаа тасалж болохгүй, тийм хүмүүжил ч байхгүй учир тав дахь өдөр хүртэл гүрийгээд хагас болон бүтэн сайн өдрийг зөвхөн унтахад зарцуулсан юм. Хэрэв тэр чигээрээ бие махбодиос илгээх мэссэжийг үл ойшоосон бол өнөөдөр ямар зэрэгтэй явахыг таашгүй ээ.
Гуч гараад өмнөхөө бодвол хашир сууж ээ. Ядрах гэвэл шууд унтаад өгнө. Өөрийгөө хүчлэхгүй. Шөнийн нойрыг хугаслахгүй. Хэрэв хугаславал нөхөж сайтар унтах. Гэхдээ нойрыг нөхнө гэдэг ойлголт байдаггүй юм билээ. Тухайн шөнийн нойрыг тэр шөнөдөө авах л хэрэгтэй. Ядаж зургаан цаг бөх унтах үүргийг өөртөө өгөөд байгаа.
Гадаа тоглуулах, төрсөн өдөрт дагуулж явах, айл хэсэх, дугуйлан семинарт оролцуулах зэрэг өдөр туттын бус үйл ажиллагаанд оролцуулахад мөн адил урьдчилсан бэлтгэл чухал үүрэгтэй. Хүүхдүүдээ яаруулахгүй байх ид шид урьдчилсан бэлтгэлд байна шүү.
Өнөөдрөөс танд ямар урьдчилсан бэлтгэл хэрэгтэй байгааг тунгааж үзээрэй. Үүнийг гүйцэтгэхийн тулд хань ижлээсээ туслалцаа хүсэх хэрэгтэй. Ирээдүйн тайван хүүхдийг гэр бүлээрээ, нийгмээрээ бүтээцгээе.
