11/11/2022
"𝗧𝗮̂́𝘁 𝗰𝗮̉ 𝗻𝗵𝘂̛̃𝗻𝗴 𝗻𝗴𝘂̛𝗼̛̀𝗶 đ𝗼̂̀𝗻𝗴 𝗹𝗼̃𝗮 𝘁𝗿𝗼𝗻𝗴 𝘁𝗵𝗶𝗲̂́𝘁 𝗸𝗲̂́ 𝘃𝗮̀ 𝘅𝗮̂𝘆 𝗱𝘂̛̣𝗻𝗴 𝗱𝘂̛̣ 𝗮́𝗻 𝗡𝗲𝗼𝗺 𝗹𝗮̀ 𝗻𝗵𝘂̛̃𝗻𝗴 𝗸𝗲̉ đ𝗮𝗻𝗴 𝗵𝘂̉𝘆 𝗱𝗶𝗲̣̂𝘁 𝘁𝗵𝗲̂́ 𝗴𝗶𝗼̛́𝗶"
Adam Greenfield viết rằng: Các kiến trúc sư làm việc trong siêu dự án Neom ở Ả Rập Saudi, bao gồm cả một thành phố dài 170km, phải quyết định xem liệu họ có đồng lõa với "hành động tàn bạo về mặt sinh thái và đạo đức".
Vào tháng 4 năm 1954, J Robert Oppenheimer - nhà vật lý được coi là "cha đẻ của bom nguyên tử", và là người tham gia quan trọng vào chương trình phát triển vũ khí nhiệt hạch của Mỹ - đã bị cáo buộc và thẩm vấn trước hội đồng Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Hoa Kỳ về các mối quan hệ có liên quan đến chính trị của ông ta.
Những phiên điều trần này hiện được nhớ đến chủ yếu vì cách Oppenheimer giải thích sự hấp dẫn mang tính trí tuệ của vũ khí nguyên tử đối với một kỹ sư, thậm chí là một người nghiêm túc về mặt đạo đức như anh ta. "Khi bạn nhìn thấy thứ gì đó ngọt ngào về mặt kỹ thuật", anh bộc bạch, "bạn cứ tiếp tục làm điều đó."
Đó là lời nói của Oppenheimer xuất hiện trong tâm trí khi tôi nghĩ về các kiến trúc sư, nhà thiết kế, nhà tư vấn quản lý và các nhà tương lai học hiện đang bận rộn làm việc trên siêu dự án Neom của Ả Rập Xê Út, nơi gần đây đã bị phá vỡ trên sa mạc Ả Rập. Đặc điểm đáng chú ý nhất của Neom là siêu cấu trúc tuyến tính - mang tên "The Line" - được cho là sẽ tạo ra các tòa nhà 150 tầng ghép đôi cách nhau hàng trăm dặm trên sa mạc, với khoảng cách nhỏ hơn giữa hai đại lộ của Thành phố New York ngăn cách chúng và xây dựng một thành phố cho chín triệu người trong phần khe hở do công trình tạo ra.
𝗢̛̉ 𝗺𝗼̣̂𝘁 𝗺𝘂̛́𝗰 đ𝗼̣̂ 𝗻𝗮̀𝗼 đ𝗼́, 𝘀𝘂̛̣ 𝗵𝗮̂́𝗽 𝗱𝗮̂̃𝗻 𝗰𝘂̉𝗮 𝘃𝗶𝗲̣̂𝗰 𝗹𝗮̀𝗺 𝘃𝗶𝗲̣̂𝗰 𝘁𝗿𝗼𝗻𝗴 𝗺𝗼̣̂𝘁 𝗱𝘂̛̣ 𝗮́𝗻 𝗻𝗵𝘂̛ 𝗡𝗲𝗼𝗺 𝗹𝗮̀ đ𝗶𝗲̂̀𝘂 𝗱𝗲̂̃ 𝗵𝗶𝗲̂̉𝘂.
Neom cũng có nhiều chức năng khác nhau, đáng chú ý là khu nghỉ dưỡng thể thao mùa đông Trojena được lên kế hoạch gần đây đã được trao giải Thế vận hội Mùa đông Châu Á 2029, nhưng The Line mà mọi người đang nghĩ đến là khi họ đề xuất dự án rộng lớn hơn. Có vẻ như ai đó đã coi đồ án The Continuous Monument (Tượng đài Liên tục) năm 1969 của Superstudio như một gợi ý rõ ràng, thay vì một lời phê bình chỉ trích.
Ở một mức độ nào đó, sự hấp dẫn của việc tham gia vào một dự án như Neom là điều dễ hiểu. Kiến trúc sẽ luôn bị thu hút bởi sự giàu có, và trước tiên, vì những lý do cấu trúc ít nhiều cho thấy rằng: không giống như những hoạt động biểu đạt khác, phải mất một số tiền và nguồn lực nhất định để có được những thứ được xây dựng trong thế giới vật chất. Và không có gì phải bàn cãi khi người bảo trợ của Neom là Hoàng tử Ả Rập Xê Út và Thủ tướng Mohammed bin Salman, các kiến trúc sư có một khách hàng sẵn sàng giao cho họ một ngân sách không giới hạn so với những dự án khác.
Kiến trúc cũng thường bị cuốn vào bởi các chế độ độc tài, vì không có lý do nào khác ngoài khả năng làm mọi thứ theo sắc lệnh. Giữa những cân nhắc về thương mại, việc xác định loại tấm sàn nào có thể cho thuê, sự cân bằng của tỷ lệ diện tích sàn bằng cách phân vùng và 10.000 điều kiện khác về hình thức xây dựng, những ràng buộc và quy định do thị trường khi hoạt động trong các nền dân chủ phương Tây có nghĩa là bạn sẽ không bao giờ được khám phá những phạm vi bên ngoài trí tưởng tượng của bạn.
Tệ hơn nữa, thành phố là một tâm điểm của sự tranh chấp đang sôi sục, bị đẩy lên đến đỉnh điểm đổi với các khu vực khó khăn trong việc bầu cử, tất cả đều cần được giải quyết đồng thời bằng cách nào đó. Thật dễ dàng để tưởng tượng một kiểu kiến trúc sư nào đó (và tôi nghĩ thật công bằng khi nói rằng tất cả chúng ta đều biết những người như thế này, và thực sự có thể có ai đó cụ thể trong tâm trí) tự hỏi làm thế nào họ có được đức tin Howard Roark của chính họ khi liên tục bị buộc phải xoa dịu những thường dân buồn tẻ, thiếu sức tưởng tượng theo cách này.
Và cùng với đó là một người khuyến khích bạn ước mơ lớn, đảm bảo với bạn rằng bất cứ thứ gì bạn tưởng tượng có thể và sẽ được xây dựng, và trên hết, cung cấp cho bạn một chiếc ví béo bở để chia sẻ những nội dung trong trí tưởng tượng đẹp đẽ của bạn với thế giới? Làm thế nào điều này có thể là bất cứ thứ gì ngoại trừ một giấc mơ?
𝗡𝗲̂́𝘂 𝗯𝗮̣𝗻 𝗻𝗵𝗮̣̂𝗻 𝘁𝗶𝗲̂̀𝗻 đ𝗲̂̉ 𝘁𝗵𝘂̛̣𝗰 𝗵𝗶𝗲̣̂𝗻 𝗯𝗮̂́𝘁 𝗸𝘆̀ 𝗸𝗵𝗶́𝗮 𝗰𝗮̣𝗻𝗵 𝗻𝗮̀𝗼 𝗰𝘂̉𝗮 𝗱𝘂̛̣ 𝗮́𝗻 𝗡𝗲𝗼𝗺, 𝗯𝗮̣𝗻 𝗰𝗮̂̀𝗻 𝗯𝗶𝗲̂́𝘁 𝗿𝗮̆̀𝗻𝗴 𝗯𝗮̣𝗻 𝗹𝗮̀ 𝗸𝗲̉ đ𝗼̂̀𝗻𝗴 𝗹𝗼̃𝗮.
Nhưng giấc mơ phải trả giá - thực sự là một cái giá gấp đôi. Khía cạnh đầu tiên liên quan đến việc không chỉ đơn thuần là cảm xúc của bạn mà còn tất cả những gì bạn biết về cuộc khủng hoảng khí hậu. Neom đang được lên kế hoạch vào thời điểm nhiệt độ bầu ướt ở sa mạc Ả Rập đã vượt quá 20 độ C trong nửa năm và dự kiến sẽ tăng đột biến vào cuối thế kỷ này.
Những điều kiện như vậy khiến sa mạc thực sự không thể ở được khi không có các hoạt động làm mát tiêu tốn nhiều năng lượng; nghiên cứu có uy tín gần đây nhất dự đoán "những rủi ro đáng kể đối với khả năng sống sót của con người ở Bán đảo [Ả Rập] trừ khi diễn ra các biện pháp giảm thiểu khí hậu nghiêm ngặt". Nếu bạn định làm việc trên Neom, thì bạn phải quản lý sự bất hợp lý về mặt nhận thức của việc thiết kế như thể điều này không thực tế như vậy.
Thứ hai là điều nghiêm trọng hơn vẫn còn diễn ra. Nó liên quan đến số phận của các bộ lạc Huwaitat bị buộc phải di dời khỏi tỉnh Tabuk để nhường chỗ cho sự xuất hiện của Neom. Vào tháng 4 năm 2020, lực lượng an ninh Saudi đã bắn Abdul Rahim al-Huwaiti chết trong nhà sau khi anh ta đăng video phản đối việc giải phóng mặt bằng của các cộng đồng gây bất lợi đối với các kế hoạch của chính phủ.
Và mới tháng trước, một tòa án Saudi đã trao bản án tử hình đối với anh trai Shadli, cùng với Ibrahim al-Huwaiti và Ataullah al-Huwaiti, cũng tham gia vào các cuộc biểu tình. Không có cách nào khác để nói điều này: Nếu bạn chấp nhận tiền để làm việc với bất kỳ khía cạnh nào của dự án Neom, bạn cần biết rằng bạn đồng lõa trong các hành vi bạo lực và xóa nhòa văn hóa này.
Vì vậy, nên: không có nghi ngờ gì rằng việc giải quyết các thách thức về thiết kế và kỹ thuật được đặt ra bằng cách đặt một thành phố tuyến tính hàng trăm dặm ở giữa sa mạc không thể ở được khiến Neom trở thành một dự án "ngọt ngào về mặt kỹ thuật". Nếu, đó là, các yêu cầu về nhiệt động lực học cơ bản đã nói trên thậm chí có thể giải quyết được, thì điều này rất đáng nghi ngờ trên hành tinh đang nóng lên nhanh chóng và thảm khốc của chúng ta.
Nhưng đó thực sự không phải là mối quan tâm của bạn. Điều cần quan tâm nhất trong sự tính toán của bạn là liệu có hài lòng khi làm việc trong dự án này, và khoản thù lao cho công việc đó, có bao giờ bù đắp cho sự tham gia của bạn vào một hành vi tàn bạo về mặt sinh thái và đạo đức hay không.
𝗕𝗮̣𝗻 𝗹𝗮̀ 𝗻𝗴𝘂̛𝗼̛̀𝗶 𝗱𝘂𝘆 𝗻𝗵𝗮̂́𝘁 𝗯𝗶𝗲̂́𝘁 𝗯𝗮̣𝗻 𝗻𝗴𝘂̉ 𝗻𝗴𝗼𝗻 𝗻𝗵𝘂̛ 𝘁𝗵𝗲̂́ 𝗻𝗮̀𝗼 𝘃𝗮̀𝗼 𝗯𝗮𝗻 đ𝗲̂𝗺.
Điều đặc biệt quan trọng là bạn phải hiểu rằng dù bạn có ý định gì đi chăng nữa thì bạn cũng sẽ không thể nói lên "tiếng nói của lương tâm và công lý", hoặc "đại diện cho những người không ai biết đến". Đừng tự lừa dối bản thân khi nghĩ rằng bất kỳ bằng chứng nào được đưa ra một cách khó hiểu, được trình bày một cách cẩn thận có thể trì hoãn tiến trình của một dự án mà các đối tác đã quyết định là chìa khóa cho các hoạt động tương lai của họ.
Có lẽ, chính sự hiện diện của bạn như một tiếng nói phản biện có thể được sử dụng để chứng minh rằng "tất cả các quan điểm đã được xem xét". Động thái duy nhất có thể thay đổi được trong tình huống này là không xác thực tiền đề bằng cách để lại dấu ấn lao động của bạn.
Tôi nhấn mạnh những lời này đặc biệt với những người hiện đang làm việc trên Neom tại Morphosis, Zaha Hadid Architects và các văn phòng khác, nhưng rộng rãi hơn là cho nghề kiến trúc và các ngành công nghiệp đồng minh.Tôi không thể nói cho bạn biết bạn nên làm gì hoặc không nên làm gì. Bạn là người duy nhất biết bạn ngủ ngon như thế nào vào ban đêm.
Tuy nhiên, chúng tôi biết những gì đã xảy ra với dự án của Oppenheimer. Và chúng tôi biết điều gì đã xảy ra với anh ấy. Anh chỉ có thể nhìn vào tác phẩm của mình và nghiêm túc suy ngẫm: "Bây giờ tôi đã trở thành Thần chết, kẻ hủy diệt thế giới." Neom không phải, đó là sự thật, sự xóa sổ nguyên tử, hoặc bất cứ thứ gì tương tự. Nhưng nó đã mang đến cái chết, và một đường thẳng cắt ngang qua một cộng đồng đang sống, đang thở, tất cả những kẻ đồng lõa trong thiết kế và xây dựng nó đã là những kẻ hủy diệt thế giới.
𝘈𝘥𝘢𝘮 𝘎𝘳𝘦𝘦𝘯𝘧𝘪𝘦𝘭𝘥 𝘭𝘢̀ 𝘮𝘰̣̂𝘵 𝘯𝘩𝘢̀ 𝘷𝘢̆𝘯 𝘷𝘢̀ 𝘯𝘩𝘢̀ đ𝘰̂ 𝘵𝘩𝘪̣ 𝘯𝘨𝘶̛𝘰̛̀𝘪 𝘔𝘺̃, 𝘴𝘰̂́𝘯𝘨 𝘰̛̉ 𝘓𝘰𝘯𝘥𝘰𝘯 𝘵𝘶̛̀ 𝘯𝘢̆𝘮 2013. 𝘊𝘶𝘰̂́𝘯 𝘴𝘢́𝘤𝘩 𝘵𝘪𝘦̂́𝘱 𝘵𝘩𝘦𝘰 𝘤𝘶̉𝘢 𝘢𝘯𝘩 𝘢̂́𝘺, 𝘉𝘦𝘺𝘰𝘯𝘥 𝘏𝘰𝘱𝘦: 𝘊𝘰𝘭𝘭𝘦𝘤𝘵𝘪𝘷𝘦 𝘗𝘰𝘸𝘦𝘳 𝘢𝘯𝘥 𝘔𝘶𝘵𝘶𝘢𝘭 𝘊𝘢𝘳𝘦 𝘪𝘯 𝘵𝘩𝘦 𝘓𝘰𝘯𝘨 𝘌𝘮𝘦𝘳𝘨𝘦𝘯𝘤𝘺, 𝘴𝘢̆́𝘱 𝘳𝘢 𝘮𝘢̆́𝘵 𝘵𝘶̛̀ 𝘝𝘦𝘳𝘴𝘰.
Nguồn: https://www.dezeen.com/2022/11/02/neom-the-line-saudi-arabia-architects-opinion/
Người dịch: pb