05/02/2024
#हरे_कृष्ण 🙇♂️🙇♂️
#षट्तिला_एकादशी_व्रतकथा
भविष्योत्तर पुराणमा भगवान् श्रीकृष्ण एवं महाराज युधिष्ठिरबीचको संवादमा षट्तिला एकादशीको महात्म्य वर्णन गरिएको छ ।
युधिष्ठिरले भगवान् कृष्णसँग सोध्नुभयो, “हे जगन्नाथ ! हे श्रीकृष्ण ! हे आदिदेव ! जे जगत्पते ! माघ महिनाको कृष्णपक्षमा कुन एकादशी आउँदछ ? उक्त एकादशीलाई कसरी पालना गर्ने ? त्यस एकादशी व्रतको फल के हो ? हे महाप्राज्ञ ! कृपया यस विषयमा हजुरले मलाई केही बताउनुहोस् ।”
भगवान् श्रीकृष्णले भन्नुभयो, “हे नृपश्रेष्ठ माघ महिनाको कृष्णपक्षमा आउने एकादशी षट्तिला एकादशीको नामले विख्यात छ । समस्त पापहरूलाई नाश गर्ने यस एकादशीको महात्म्य मुनीश्रेष्ठ पुलस्तले दाल्भ्य ऋषिलाई सुनाएका थिए । त्यस कथालाई तपाई पनि सुन्नुहोस् ।”
दाल्भ्म्यले सोधे, “हे मुनीवर ! मृत्यु लोकमा रहेका प्रत्येक जीवहरू पापकर्ममा रत छन् । तिनीहरूलाई नरक यातनाबाट बचाउनका लागि के-कस्ता उपायहरू छन् कृपया यसको कथन गर्नुहोस् ।
पुलस्त्य ऋषिले वर्णन गर्न थाल्नुभयो, “हे महाभाग ! हजुरले अत्यन्त जाहेज प्रश्न गर्नुभएको छ । हजुर सुन्नुहोस् । माघ महिनामा मानिस दैनिक स्नान गरी शुद्ध बन्नुपर्दछ र आफ्ना इन्द्रियहरूलाई संयम राखेर काम, क्रोध, लोभ, एवं निन्दा जस्ता क्रियाकलापहरूबाट टाढै
रहनुपर्दछ । यस दिन देवताहरूका पनि आदि देव भगवान् श्रीहरिको स्मरण गर्दै जलले आफ्नो पाऊ धोएर जमिनमा झरेको गोबर एकत्र गरी त्यसमा तील तथा कपास मिलाएर एक सय आठ पिण्ड बनाउनुपर्दछ । माघ महिनामा आर्दा मूल नक्षत्र आउँदा आउदै कृष्ण पक्षको यो एकादशी व्रत पालना गर्नुपर्दछ । अनुष्ठान अपराधबाट जोगिनका लागि भगवान् श्रीकृष्णको नामोच्चारण गर्नुपर्दछ । यस दिन रात्रीमा होम एवं रात्री जागरण गर्नुपर्दछ । चंदन, कपुर, दीप आदिद्वारा शंख, चक्र, पद्म तथा गदा धारण गर्नुहुने परमेश्वर श्रीहरिको पूजा गर्नुपर्दछ । बारबार श्रीकृष्णको नामोच्चारण गर्दै कुम्रा, नरीवल तथा विजौरे अर्पण गर्दै विधिपूर्वक अर्घ्य दिनुपर्दछ । यी आवश्यक सामग्रीको अभाव भएमा सय सुपारीको उपयोग गरेर पनि श्रीभगवान्को पूजा गर्नुपर्दछ र अर्घ्य दान गर्नु सकिन्छ । अर्घ्य मंत्र यस प्रकार रहेको छ
कृष्ण कृष्ण कृपालुस्त्वमगतीना गतिर्भव ।
संसारार्णवमग्नानां प्रसीद पुरुषोत्तम ॥
नमस्ते पुंडरीकाक्ष नमस्ते वि वभावन ।
सुब्रह्मण्य नमस्तेद्रस्तु महापुरुष पूर्वज ॥
गृहाणार्घ्य मया दत्तं लक्ष्म्या सह जगत्पते ।
हे सच्चिदानन्द श्रीकृष्ण ! हजुर अत्यन्त कृपालु हुनुहुन्छ । हजुर हामी सम्पूर्ण जीवात्माहरूका आश्रयदाता हुनुहुन्छ । हे पुरुषोत्तम ! हामी यस भगसागरमा डुबिरहेका छौं । कृपा गरी हामीसँग प्रसन्न हुनुहोस् । हे विश्वभावन ! हामी हजुरको बन्दना गर्दछौं । हे कमलनयन ! हजुरलाई हाम्रो प्रणाम छ । हे सुब्रह्मण्य ! हे महापुरुष ! हे समस्त प्राणीहरूका • पूर्वज ! हजुरलाई हाम्रो कोटी प्रणाम छ । हे जगत्पते ! माता लक्ष्मीजीका साथ यो अर्घ्यलाई स्वीकार गर्नुहोस् ।”
तत्पश्चात ब्राह्मणहरूलाई पूजा गरेर उनीहरूलाई पानीले भरिएको घडा दान गर्नुपर्दछ । साथै छाता, चप्पल एवं वस्त्र पनि दान गर्नुपर्दछ । “मेरो यो दानद्वारा भगवान् श्रीकृष्ण प्रसन्न हुनुहोस् ।” भन्दै दान गर्नुपर्दछ । आफ्नो परिस्थिति अनुसार श्रेष्ठ ब्राह्मणलाई कालो रंगको गाई दान गर्नुपर्दछ । हे द्विजश्रेष्ठ ! विद्वान व्यक्तिले त्यस दिन तिलद्वारा भरिएको पात्र दान गर्नुपर्दछ । तिलको दानाद्वारा व्यक्ति हजारौं वर्षसम्म स्वर्गमा निवास गर्न सक्दछ ।
तिलस्नायी तिलोद्वर्ती तिलहोमी तिलोदकी।
तिलदाता च भोक्ता च षट्तिला पापनाशिनी ॥
"तिलले स्नान गर्नु, तिलको उबटन (लेप) लगाउनु, तिलको हवन गर्नु । तिल हालेएको जल पिउनु, तिल दान गर्नु, तिलको भोजन गर्नु । एकादशी भोजन) । यस प्रकार यी छ कार्यहरूमा तिलको उपयोग हुने भएका कारण यस एकादशीलाई 'षट्तिला एकादशी भनिएको हो । जो समस्त पापहरणी छिन् ।
• एकपटक षट्तिला एकादशीको महात्म्य सुन्नका लागि देवर्षी नारद भगवान् श्रीकृष्ण समक्ष आउनुभएको थियो । भगवान् श्रीकृष्णले उहालाई भन्नुभयो, “हे मुनीश्रेष्ठ एक समय एउटी ब्राह्मण स्त्री थिइन् । उनी ब्रह्मचर्य व्रतको पालन गर्दै भगवान श्रीहरिको आरधना गर्दथिन् । अनेक किसिमका तपस्याहरूका कारण उनी अत्यन्त कमजोर भएकी थिइन । उनले कुमारी कन्या तथा ब्राह्मणहरूलाई अनेकौं किसिमका दान दिएकी थिइन तर, ब्राह्मण तथा देवताहरूलाई भने कहिल्यै अन्न दान दिएकी थिइनन् । अनेक किसिमका व्रत एवं तपस्याहरूका कारण उनी शुद्ध भइसकेकी थिइन् तर, भोकाएका व्यक्तिहरूलाई भने कहिल्यै अन्नदान गरेकी थिइनन् । हे ब्राह्मण उनको परिक्षा लिनका लागि एकपटक मैले ब्राह्मण रूपमा ती साध्वीको घरमा गएर भिक्षा भागेको थिए ।
त्यससमय ती ब्राह्मणीले मलाई सोधिन "हे ब्राह्मण ! मलाई सत्य बताउनुहोस् कि हजुर कहाँदेखि आउनुभयो ? यो कुरा सुनेर मैले एक अपरिचित व्यक्तिका रूपमा केही पनि उत्तर दिइन । ती ब्राह्मणीले क्रोधवस भिक्षापात्रमा माटो हालिदिइन् । तत्पश्चात म आफ्नै धाममा फर्किए । आफ्नो तपस्याको बलले ती ब्राह्मणीले मेरो धाम प्राप्त गरिन् । मेरो धाममा उनले सम्पती हीन, सुवर्ण हीन्, धन हीन केवल एउटा सुन्दर महल प्राप्त गरिन् । त्यस महल भित्र केही पनि नभएका कारण ती
ब्राह्मणी क्रोधित हुँदै मेरो नजिक आइन् र सोधिन, "हे जनार्दन ! सम्पूर्ण किसिमका तपस्याहरू गरेर मैले श्रीविष्णुको आराधना गरेको थिएँ तर मलाई किन धन प्राप्त भएको छैन ?
मैले भने, “हे साध्वी ! तिमी भौतिक जगतदेखि यहाँ आएकी छौ । अब तिमी आफ्नो घर फर्किएर जाऊ तिमीलाई हेर्नका लागि देवपत्नीहरू आउनेछन् र उनीहरूसँग तिमीले षट्तिला एकादशीको महिमा वर्णन गर्नका लागि अनुरोध गर र त्यस महिमालाई पूर्ण रूपले श्रवण गरिसके पछि मात्रै तिमीले आफ्नो घरको द्वार खोल्नु अन्यथा नखोल्नु ।" भगवान्सँग यो कुरा सुनेपश्चात ब्राह्मणी भौतिक जगत्मा स्थित् आफ्नो घरमा फर्किइन् ।
एकपटक ती ब्राह्मणी आफ्नो घरको द्वार बन्द गरी भित्रै बसिरहेकी थिइन्, तब देवपत्नीहरू त्यहाँ आए र उनीसँग भन्ने थाले, "हे सुन्दरी ! हे ब्राह्मणी ! हामीहरू हजुरको दर्शन गर्नका लागि यहाँ आएका हौं कृपा गरी द्वार खोल्नुहोस् । तब ब्राह्मणीले भनिन् । यदि हजुरहरू मलाई देख्न चाहानुहुन्छ भने कृपया मलाई षट्तिला एकादशी व्रतको महात्म्य सुनाउनुहोस्, त्यसपछि मात्रै म द्वारा खोलिदिनेछु ।" त्यस समय देवपत्नीहरूमध्ये एउटीले ब्राह्मणीलाई षट्तिला एकादशीको महात्म्य सुनाइन् । महात्म्य सुनेपश्चात ती ब्राह्मणिले आफ्नो घरको द्वारा खोलिदिइन् । देवपत्नीहरू उनको दर्शन गरी अत्यन्त प्रसन्न भए ।
देवपत्नीहरूको सल्लाह अनुसार ब्राह्मणीले षट्तिला एकादशीको व्रत गरिन् । जसको प्रभावद्वारा उनी धनधान्य, पुण्यवान तथा सौन्दर्यवान भएर भगवद्धाम फर्किइन् ।
यस ब्रतको पालनाद्वारा गरीबी तथा दुर्भागय स्वतः नष्ट हुन्छन् । तर, धनधान्य प्राप्त गर्ने लोभदृष्टिले भने यस एकादशीको व्रत गर्नु हुदैन । जो सुकैले पनि यस एकादशीका दिन तिल दान गर्दछ ऊ सम्पूर्ण किसिमका पापकर्महरूबाट मुक्त हुन्छ ।
हरे कृष्ण ।🌹🙏🌹
मङ्गलबार षटतिला एकादशी रहेको छ।
एकादशीको अबसरमा अन्न् तथा गेडागुडि ग्रहण नगर्नुहोला।
🥬🥦🍏🍐🍊🍌🍇
👇👇👇👇👇👇
वुधवार व्रत पारायण गर्ने समय
नेपाल बिहान 6: 47 देखि 10 :27