01/06/2024
EISTEIN: CUỘC ĐỜI VÀ VŨ TRỤ - NHỮNG CÂU CHUYỆN NGOÀI THUYẾT TƯƠNG ĐỐI
Albert Einstein và Charlie Chaplin cùng tham dự buổi công chiếu phim. Đám đông náo loạn khi thấy hai siêu sao, và Chaplin quay sang nói với nhà khoa học vĩ đại, “Họ tán dương tôi bởi vì họ có thể hiểu được tôi, còn họ tán dương ngài vì không hiểu được ngài.”
Thật chuẩn làm sao!
Cứ đi hỏi người ta, Einstein đã làm được gì. và họ đều lời là “Thuyết tương đối”. (Rồi hỏi tiếp họ thuyết tương đối là gì và bạn sẽ nhận được một sự im lặng. Hầu hết đều mọi người đều chỉ hiểu đó là điều rất quan trọng mà thôi.)
Như Walter Isaacson viết trong cuốn tiểu sử tuyệt vời của mình, Einstein “đã nghĩ ra một lý thuyết lượng tử mang tính cách mạng về ánh sáng, giúp chứng minh sự tồn tại của các nguyên tử, giải thích chuyển động Brown, nâng tầm khái niệm về không gian và thời gian, và tạo ra phương trình nổi tiếng nhất thế giới”. Công trình của ông có ảnh hưởng đến nỗi mọi người đều biết một ngày nào đó ông sẽ đạt giải Nobel - nhưng ông đã đạt được nhiều thành tựu đến nỗi người ta không chắc thành tựu nào mới là thành công giúp ông đạt giải.
Einstein rất lịch thiệp, tin tưởng vào công lý xã hội, và có một gia đình con cái đầy đủ. Nhưng ông cũng sống trong một thế giới đầy ý tưởng của riêng mình. Rõ ràng ông là một thiên tài, nhưng siêu năng lực thật sự của ông là chính là lượng thời gian và sự tập trung khám phá ý tưởng của mình hơn. Điều này đã được đền đáp bằng một sự nghiệp rất vĩ đại, thành công.
Sự thành công đó được đánh đổi bằng tan vỡ gia đình ông. Isaacson viết, “Một trong những thế mạnh của ông trên phương diện một nhà tư tưởng - chứ không phải một người cha - chính là thiên hường và khả năng phớt lờ mọi sự quẫy nhiễu - thứ mà đổi với ông đôi khi bao gồm cả gia đình và con cái mình”. Khi họ cần sự quan tâm ở ông, ông là dồn hết cho công việc.
Einstein nói, “Tôi cư xử với vợ mình như thể một nhân viên tôi không thể đổi việc”. Và đây không phải là câu nói đơn thuần khi tức giận. Vợ ông miễn cưỡng đồng ý, và không bất ngờ, hôn nhân của họ vẫn đổ vỡ do sự xa cách và vụ ngoại tình của ông với những người phụ nữ trẻ hơn - những người không đòi hỏi cảm xúc từ ông.
Dù vẫn chăm sóc chu đáo con mình khi còn nhỏ, dần dần Einstein vẫn dành nhiều thời gian ở trong tâm trí mình hơn. Sau khi ly hôn, ông hiếm khi đến gặp con và càng tập trung vào công việc. Con trai ông, Eduard, phải vật lộn với bệnh thần kinh và cố gắng tự sát, nhiều lần, rồi chết dần chết mòn trong bệnh viện tâm thần. Người con trai khác của ông, Hán Albert từng nói, “Có lẽ dự án duy nhất ông từ bỏ là tôi”.
Cứ như Einstein đã bán linh hồn cho quỷ dữ, chỉ có điều ông không phải trả giá. Người trả giá là gia đình ông.
Nỗ lực làm việc tạo ra tài năng, và tài năng cộng thêm thời gian ra thành công… nhưng bao nhiêu thời gian sẽ là quá nhiều.
__
Cre: Nguyễn Giang Diễm Vy
Tham khảo và đặt sách tại phần comments