05/12/2023
Sèvis Ginen: Rasin, Rityèl, Respè Nan Vodou
Liv "Sèvis Ginen" an se yon tèks 401 paj kòm omaj pou Eritaj Ginen Ayisyen an. Liv la bay detay sou istwa Afrik pou pèmèt moun apresye jan tradisyon moun sou kòt Lwès Afrik vin kontinye ann Ayiti, tankou nan tout rès Amerik la. Liv la prezante Lwa Rada ak Lwa Petwo dekwa pou lektè a ka pi byen apresye wòl diferan espri sa yo jwe nan diferan istwa kreyasyon moun Lakòt Ginen. N ap ka li sou kontribisyon Nanchon Yewe, Mede, Adya, Gedevi, Ibo, Nago, Kongo nan lavi moun bò isit. Kon sa tou, n ap ka egzamine wòl diferan chèf nan sosyete sa yo. Liv la ap mete w fas a fas ak ewo tankou Larèn Kongo, Don Petwo, Odoudouwa, Lemiso, Adyahounto, Toni Malo, Zinga, pami plizyè lòt onorab Eritye Ginen ann Ayiti kontinye onore pou jis kounye, paske jamè, nou pa p bliye Ansyen yo.
Liv la kore nan istwa ak nan filozofi kwayans pèp Ayisyen. Filozofi sa a gen Kwa Kafou a kòm senbòl ki reprezante kote nou menm, vivan yo, kontre ak Ansyen yo. Souvan nou rele entèseksyon sa a pwen. Se lokal kote domèn vizib la kontre ak domèn envizib la. Nan peyi Kongo, yo ajoute yon wonn alantou senbòl Kafou a, pou reprezante solèy k ap vire won tankou sèk lavi a, Gran Chemen. Ann Ayiti, senbòl Kongo sa a rele Kafou Kongo, oubyen tou senpleman, Kafou e se senbòl sa a ki sèvi souvan kòm enspirasyon pou moun trase Vèvè.
Liv la rich ak sous referans. Gen esplikasyon istorik sou plis pase 100 Chante Lwa. Gen definisyon sou plis pase 300 mo Afriken ki sèvi ann Ayiti e definisyon sa yo soti nan diskyonè langay (lang) moun Nanchon Nago, Yewe, Adya, Kongo. Met sou sa, entèvyou ak kèlke moun ki soti nan Nanchon sa yo ede nou ni defini mo yo, ni konprann sèten mès Ayisyen tou. Liv la chita sou dokiman ki soti nan plizyè gran revi akademik sou akiyoloji, relijyon, syans sosyal, istwa Afrik, istwa Ayiti.
Liv la fini ak Priyè Dyò a, yon priyè ki pote non Priyè Ginen tou. Priyè a site non plizyè Ansyen Wa, Ansyen Rèn, Ansyen Onorab nan Ginen kòm moun lemonn dwe kontinye onore.
Liv la ap enterese nenpòt moun ki vle pi byen konprann Eritaj ak Kwayans Tradisyonèl Ayisyen. Liv la montre jan filozofi ki soti nan Kwayans Vodou se yon mòd panse ki fè pati gran kouran kwayans moun tou patou sou Latè. Petèt an pil kwayans Ayisyen inivèsèl paske tout moun soti menm kote, ann Afrik. Ki fè, sa posib, kèlkeswa kwayans lan, tout se bon jan fanmi Vodou.
