01/09/2024
วัดวรเชษฐ์
วัดวรเชษฐ์ (วัดวรเชต) เป็นวัดร้าง ตั้งอยู่ในตำบลบ้านป้อม อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
วัดวรเชษฐ์ได้รับการกล่าวถึงในคำให้การชาวกรุงเก่า ระบุว่า เคยเป็นที่ตั้งค่ายรอบกรุงค่ายหนึ่งของพม่าทางด้านทิศตะวันตกของตัวเมือง เรียกว่า "ค่ายวัดวรเชษฐ์ ค่ายบ้านป้อม" ซึ่งสอดคล้องกับร่องรอยของป้อมริมกำแพงวัด
วัดมีรูปแบบสถาปัตยกรรม ราวสมัยอยุธยาตอนกลาง และได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ในสมัยอยุธยาตอนปลายอีกครั้งหนึ่ง โดยมีการสร้างปรางค์เป็นประธานของวัดทางด้านทิศตะวันตกหลังปรางค์ประธานเป็นที่ตั้งของพระอุโบสถ ปรางค์ประธานมีขนาดใหญ่มีบันไดทางขึ้น 4 ทาง โดย 3 ด้านเป็นมุขประดิษฐานพระพุทธรูปยกเว้นด้านทิศตะวันออกที่เป็นทางเข้าไปในเรือนธาตุ ด้านหลังของปรางค์ประธานมีอุโบสถ ภายในอุโบสถประดิษฐานพระพุทธรูป 4 องค์หันหลังชนกันซึ่งแทนพระพุทธเจ้า 4 พระองค์ในภัททกัปป์นี้ ได้แก่ พระกกุสันโธ พระโกนาคมนะ พระกัสสปะ และพระสมณโคดม ซึ่งการสร้างพระพุทธรูป 4 องค์หันหลังชนกันนี้ไม่เจอในศิลปะอยุธยา แต่เจอในศิลปะพม่าและศิลปะล้านนา
ส่วนพระวิหารตั้งอยู่เยื้องออกไปทางด้านทิศใต้ของเจดีย์ประธาน ทางด้านทิศเหนือขององค์ปรางค์ประธานมีเจดีย์รายทรงปราสาท ซึ่งมีลวดลายปูนปั้นประดับองค์ปรางค์ มีศิลปะเกี่ยวเนื่องกับลายพันธุ์พฤกษาในศิลปะล้านนาซึ่งแพร่หลายมากในศิลปะสมัยอยุธยาตอนกลาง
หากใครเคยเดินทางบนถนนจากตัวเมืองจังหวัดพระนครศรีอยุธยาไปยังอำเภอเสนา เลยสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาลงไปประมาณไม่กี่ร้อยเมตร หากสังเกตดูดี ๆ จะพบกับโบราณสถาน และป้ายเล็ก ๆ ที่เขียนว่า “ วัดวรเชษฐ์ ” ( วัดวรเชต ) ซึ่งวัดร้างแห่งนี้ตั้งอยู่กลางทุ่งประเชด นอกเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยาทางด้านทิศตะวันตก ริมถนสายอยุธยา-สุพรรณบุรี ( ทางหลวงหมายเลข 3263 ) ในเขตอรัญญาวาสี ต.บ้านป้อม อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา เมืองเก่าของเราแต่ก่อนนั่นเอง
ท่ามกลางกองอิฐ ณ โบราณสถานห่างไกลความเจริญเหล่านี้ ยังคงมีปริศนาที่ยังไม่มีข้อสรุปถึงประวัติที่มา ของวัดวรเชษฐ์ นอกเกาะอยุธยา ว่าผู้ใดคือผู้สร้าง ? และมีความสำคัญอย่างไรต่อพระมหาวีรราชเจ้าของกรุงศรีอยุธยา อย่างองค์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ทางด้านประวัติความเป็นมาของวัดที่ว่าเป็นวัดที่สมเด็จพระเอกาทศรถสร้างขึ้นเพื่อถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระนเรศและบรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระนเรศนั้น ยังเป็นข้อถกเถียงกันอยู่ในปัจจุบัน เนื่องจากตามบันทึกพงศาวดารนั้น กล่าวว่าสถานที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพและบรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระนเรศ คือ วัดวรเชษฐาราม แต่ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยานั้นมีวัดวรเชษฐ์ด้วยกันถึง 2 วัด ซึ่งก็คือวัดวรเชษฐาราม หรือ วัดวรเชษฐ์ในตัวเมืองใกล้พระราชวังหลวง ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของพระราชวัง และวัดนี้ ซึ่งก็คือ ‘วัดวรเชตุเทพบำรุง’ หรือวัดวรเชษฐ์นอกเกาะ ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกนอกเกาะเมืองเก่า