23/08/2025
♦️♦️ ความแตกต่างระหว่าง "ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา" และ "ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์" ภายใต้การกำกับดูแลของ SEAProTI: https://www.facebook.com/photo?fbid=1105294465034558&set=a.428521319378546
♦️♦️ ความแตกต่างระหว่าง "ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา" และ "ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์" ภายใต้การกำกับดูแลของ SEAProTI
ความรู้ด้านภาษาในปัจจุบันไม่ได้จำกัดอยู่เพียงเพื่อการสื่อสาร หากแต่ถูกนำไปประยุกต์ใช้ในมิติทางกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสาขา นิติภาษาศาสตร์ (Forensic Linguistics) ที่มีบทบาทสำคัญในการวิเคราะห์พยานหลักฐานเชิงภาษา บทความนี้มุ่งเปรียบเทียบความเหมือนและความต่างระหว่าง ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา ทั่วไป และ ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์ ภายใต้การรับรองของ SEAProTI (Southeast Asian Association of Professional Translators and Interpreters)
✅✅ ขอบเขตความรู้
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา: เน้นการศึกษาโครงสร้างภาษา ไวยากรณ์ และสำนวนเป็นหลัก (Crystal, 2003)
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์: รวมความรู้ด้านภาษาและกฎหมาย โดยเน้นการประยุกต์เพื่อการตีความในกระบวนการพิจารณาคดี (Coulthard & Johnson, 2010; Olsson, 2008)
✅✅ บทบาท
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา: ทำหน้าที่วิเคราะห์ภาษาเชิงทฤษฎีหรือการสื่อสารทั่วไป
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์: ปฏิบัติหน้าที่เป็น พยานผู้เชี่ยวชาญต่อศาล โดยผลการวิเคราะห์อาจมีผลต่อคำพิพากษา (Gibbons & Turell, 2008)
✅✅ วิธีการ
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา: ใช้ทฤษฎีภาษาศาสตร์และการวิเคราะห์เชิงโครงสร้าง
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์: ใช้วิธีการที่ลึกกว่า เช่น Critical Discourse Analysis (CDA), Pragmatics, และ Speech Act Theory เพื่ออธิบายความหมายโดยนัย เจตนา และผลทางกฎหมาย (Fairclough, 1995; Tiersma, 1999)
✅✅ มาตรฐาน
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา (ใครเป็นก็ได้) :
⚜️ ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษาทั่วไปยังไม่มีเกณฑ์หรือมาตรฐานทางกฎหมายที่ชัดเจนในการกำกับดูแลในประเทศไทย
⚜️ การให้ความเห็นจึงเป็นเพียงการแสดงทัศนะเชิงวิชาการฝ่ายเดียว โดยไม่มีหน่วยงานวิชาชีพกลางคอยตรวจสอบหรือรับรอง หากมีการเบิกความต่อศาล
⚜️ ผู้เชี่ยวชาญกลุ่มนี้ต้องรับผิดชอบภายใต้กฎหมายบ้านเมืองทั่วไป เช่น ความผิดฐานเบิกความเท็จ หรือความผิดทางอาญาและแพ่งอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ ความน่าเชื่อถือของผู้เชี่ยวชาญกลุ่มนี้ขึ้นอยู่กับประสบการณ์และผลงานส่วนบุคคลเป็นหลัก
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์ (สังกัดสมาคมวิชาชีพ) :
⚜️ ในทางตรงกันข้าม ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์ภายใต้การรับรองของ SEAProTI ต้องผ่านกระบวนการประเมินคุณสมบัติและสอบรับรองวิชาชีพ รวมถึงต้องปฏิบัติตามจรรยาบรรณทางวิชาชีพอย่างเคร่งครัด อาทิ ความเป็นกลาง ความถูกต้อง และความรับผิดชอบต่อผลลัพธ์ที่อาจมีผลกระทบต่อกระบวนการยุติธรรม (SEAProTI, 2024)
⚜️ ผู้เชี่ยวชาญในกลุ่มนี้ได้รับ บัตรวิชาชีพและใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ ที่ออกโดยสมาคม พร้อมทั้งอยู่ภายใต้ระบบบทลงโทษทางวิชาชีพ หากละเมิดจรรยาบรรณอาจถูกพักใช้หรือเพิกถอนสิทธิ์ประกอบวิชาชีพ
⚜️ นอกจากนี้ยังต้องรับผิดชอบภายใต้กฎหมายบ้านเมืองเช่นเดียวกัน ทำให้ผู้เชี่ยวชาญกลุ่มนี้มี ความน่าเชื่อถือสูงกว่า และสามารถอ้างอิงต่อศาลและสังคมได้อย่างมีน้ำหนักมากกว่า
✅✅ ผลกระทบ
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา: ผลลัพธ์จำกัดเพียงการสร้างความเข้าใจในเชิงภาษา
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์: ผลลัพธ์ส่งผลโดยตรงต่อกระบวนการยุติธรรม เช่น การตีความพยานหลักฐาน การชี้เจตนาของถ้อยคำ และการพิจารณาคำพิพากษา (Gibbons, 2003)
✅✅ ความเหมือนและความต่าง
🔹🔹 แม้ทั้งสองประเภทจะมีรากฐานจากศาสตร์เดียวกันคือ ภาษาศาสตร์ แต่แตกต่างกันใน จุดเน้น เป้าหมาย และผลกระทบ โดยผู้เชี่ยวชาญด้านภาษาศาสตร์ทั่วไปมุ่งวิเคราะห์โครงสร้างและการใช้ภาษา ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์ต้องเชื่อมโยงภาษากับกฎหมาย และทำงานภายใต้กรอบมาตรฐานที่เข้มงวดเพื่อความยุติธรรมของสังคม
✅✅ บทสรุป
🔹 ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษา และ ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์ มีความเหมือนในแง่รากฐานทางวิชาการ แต่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในด้าน บทบาทต่อสังคมและกฎหมาย โดยเฉพาะเมื่อผู้เชี่ยวชาญนิติภาษาศาสตร์อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของ SEAProTI ซึ่งรับประกันมาตรฐาน จรรยาบรรณ และความน่าเชื่อถือ ทำให้บทบาทดังกล่าวไม่เพียงแค่ตีความภาษา แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างความยุติธรรม
✅✅ อ่านเพิ่มเติม:
🔹 ระเบียบภายในสมาคมวิชาชีพนักแปลและล่ามแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประกาศเลขที่ 1/2567: https://www.seaproti.org/article/seaprotis-expert-in-forensic-linguistics-guidelines-for-practice/
🔹 ประกาศสมาคมวิชาชีพนักแปลและล่ามแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เรื่อง รายชื่อผู้เชี่ยวชาญด้านนิติภาษาศาสตร์ ครั้งที่ 1/2568 https://www.seaproti.org/article/list-of-experts-in-forensic-linguistics-1-2024-of-seaproti/
✅✅ เอกสารอ้างอิง (References)
🔹Coulthard, M., & Johnson, A. (2010). An introduction to forensic linguistics: Language in evidence (2nd ed.). Routledge.
🔹Crystal, D. (2003). The Cambridge encyclopedia of the English language (2nd ed.). Cambridge University Press.
🔹Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: The critical study of language. Longman.
🔹Gibbons, J. (2003). Forensic linguistics: An introduction to language in the justice system. Blackwell Publishing.
🔹Gibbons, J., & Turell, M. T. (Eds.). (2008). Dimensions of forensic linguistics. John Benjamins.
🔹Olsson, J. (2008). Forensic linguistics (2nd ed.). Continuum.
🔹SEAProTI. (2024). Professional standards and certification guidelines. Southeast Asian Association of Professional Translators and Interpreters.
🔹Tiersma, P. M. (1999). Legal language. University of Chicago Press.
