Sarigilap Online: Ilokano Flash Fiction

Sarigilap Online: Ilokano Flash Fiction JOEL B. MANUEL. Editor Sarigilap Online, Babasaen a Makapanakman

JOEL B. MANUEL, Editor
AILEEN R. RAMBAUD, Asst. Editor
ROY V. ARAGON, Referree
DANIEL L.

SARIGILAP ONLINE: BABASAEN A MAKAPANAKMAN

We publish online Ilokano Flash Fiction articles namely Saribiit, Sarigilap, Sariladawan, Sarigilap for Children, Sarindaniw, Saribuya, Siento and Inneman. NESPEROS, Referree
ESTELA BISQUERA-GUERRERO, Moderator
MARIO T. TEJADA, Adviser
RYAN A. DULIG, Comptroller
ROVIN JAY M. ALUNDAY, Webmaster

CLES B. RAMBAUD, Mentor-Consultant

Staff Writers / Members:

ARNEL M. ASIS
ROLANDO D. TUBERA
LEONORA R. MELCHOR
MARKELVIN GUZMAN
LOURDES L. OPINALDO
ERLYN B. RAÑA
ARNEL D. CALIPJO
MICHAEL CORPUZ
ARCHIE C. ANIPOT
TOM JACOB D. RUPISAN
JANN MARK SINANG
GERALYN E. NABAYSA
ADORACION SALANTES
DANFORD DOMINGO
EDISON PIMENTEL AGCAOILI
PROSPERO "JONG" TABANGCURA, JR. MARLON AGBAYANI RODRIGO
MINERVA BUTAC ORTEZA GABUYO
BLEZSIE AGUINALDO
CELSO ABATON

TI BASEBALL, KAS ITI PANNAKIDAYASarita ni Joel B. ManuelKas Pananggutigot ni Eric B. AguilarKELLAAT nga immalsem ti rupa...
21/12/2023

TI BASEBALL, KAS ITI PANNAKIDAYA
Sarita ni Joel B. Manuel
Kas Pananggutigot ni Eric B. Aguilar

KELLAAT nga immalsem ti rupa ni PSDS Ryan iti dayta a nakitana. Iti maysa a suli, napintas ti panagtakder dagiti baseball players ni Mistro Rovin a mangsipsiput iti panangrugi ti puni ti agpabunar a balikbayan.

“An’a met ti kaaddada ditoy dagita, ikit?” inkissiimna ken ni Prinsipala Aileen. “Di met kompleto ti finances ti kanenda nga ag-training aya? An’a lat’ serserbinan di impaibudgettayo dita Local School Board, ikit?”

“Wen ita, numona ta nakaunipormeda pay, dida ketdi pudoten a kunam,” insungbat ni Prinsipala Aileen. Medio namustreng a puraw nga adda babassit nga unsoyna a berde ti uniporme dagiti baseball players. Naka-tuck-in dagiti jersey-da, dumanon iti tumeng ti baseball socks-da. Nakakipisda iti Cadugolan ES Alimukens.

“Diak magustuan ti kastoy a tabasda, ikit!” insariwagwag ni PSDS Ryan. “Paayabamto man dayta a Mistro Rovin didiay office ta pakagatak iti sao! Umayda makipangpangan imbes a rest hour-da?”

“Kitaem a, angkel, nagkukuttongda ngaminen, mabisbisisinandan san,” indillaw met ni Prinsipala Aileen.

Nakita ni Mistro Rovin dagiti dua a dadauluen dagiti eskuelaan ket nagdusngiit sa nagpakallid, inamuyna pay ti patayok a buok iti nawada a mugingna. Tinaldiapanna dagiti baseball players-na.

“Adda dagiti mananakem,” imballaagna. Lininteg dagiti baseball players ti takderda ken sinayaatda ti liniada. Awan timtimekda.

Idi kuan, simmangpet ti nangisit a Nissan Terra ni Mayor Kristofer ti Agbannawag.

“Uhmm, an’atta, addan mayoren!” imbiragsot ni PSDS Ryan. “Makitana dagita baseball-tayo, data ti pagdidillawanna, ikit!” immirugrogna.

“Isutta nay!” inyayon ni Prinsipala Aileen a dina ammo no sumalipengpeng iti likud ni PSDS Ryan wenno sumpok iti kapuskolan ti tao.

Dimsaag ni Mayor Kristofer ket nakitana da Mistro Rovin. Kunam met no militar dagiti baseball players, naggigiddanda a nangikkat kadagiti kipisda, impátayda dagitoy kadagiti kannigid a barukongda sada nagkumbawa iti mayor.

Immisem ni Mayor Kristofer, napanna dinaras a pinikpik ti abaga ni Mistro Rovin sana tinarapnos a sinaggaysa nga inalamano dagiti baseball players. “Galing a! Disiplinado!” inkatawa ti mayor. “Dapat magkampeon kayo, ha?”

“Sir, yes, sir!” naggigiddan dagiti baseball players a simmungbat.

“Pumaknita koma, ikit, ket no masagangnata,” kinuna ni PSDS Ryan ngem naladawen ta namulagatanen ni Mayor Kristofer ida.

“Oh, Ryan, Aileen, andito kayo gayam? Ayos ba ti training nila?” insungona dagiti baseball players.

“Ayos naman po, sir, nagrerelax lang sila kaya andito sila, sir,” inalimon ni PSDS Ryan ti insungbatna. Ania pay ti kunana no di kasta. Kinusilapanna ni Mistro Rovin ket kimmidday met daytoy.

“Ay, hindi, inimbita ko ngarud sila,” insungbat ni Mayor Kristofer. “Puro na nga training ti ob-obraenda eh, magrelax naman!” kinuna ti mayor. “Paano ti panag-modiul nila?”

“Walang problema, mayor, may pumupunta sa kanilang magtuturo sa breaktime nila,” insalingbat ni Prinsipala Aileen ngem nakitana ni Maam Loreyna a sumungad met nga umay makidaya. Ni Maam Loreyna ti para deliver ken para kolekta iti modiul dagiti baseball players. Adda bitbitna a dakkel a bag a napno siguro iti modiul.

Kinasarita ni Maam Loreyna ni Mistro Rovin. Singsingirenna no apay nga awanda idiay kuartersda idiay Agbannawag Sports Complex ket agmodiulda manipud ala una agingga iti alas tres. Inngiwat daytoy a matalaan kano ti panagibunongna iti modiul.

“Uhmm, daytan, kariri ni Loreynan ni Rovin,” inkissiim ni Prinsipala Aileen ken ni PSDS Ryan.

“Gunggonana a, ta daytanto met makidaydaya ti is-ispiarenna,” imper-ak ni PSDS Ryan.

Nakararagan ti taraon. Narugian ti puni. Naipasobre da PSDS Ryan ken Prinsipala Aileen. Dinanondan ni Mayor Kristofer ken dadduma pay a dadayawen iti uneg.

“Umaykayon, apo sir Ryan ken maam Aileen ket adu’t obrayo dita opisinayo,” kinuna ti agpasken.

“Alam niyo, bilibak sa pagdisiplina ninyo kadaytoy baseball team natin, a,” kinuna ni Mayor Kristofer. “Kanina, nakita ko sila, bigbigat, nag-jogging sa oval, tapos isa-isa kumuha ng sagad, dustpan ken trash bin, immayda naglinis sa Government Center, kasama si Coach Rovin,” kinuna ni Mayor Kristofer.

Nanglapayag da PSDS Ryan ken Prinsipal Aileen.

“Kahapon naman, pininturahan nila dagita bleachers ng sports complex. Matagal ko nang pinapagawa kadagita job order, di met nila obraen.”

Dimmakkel dagiti mulagat ni PSDS Ryan idinto ta ad-adda a simmingkit ken ni Prinsipala Aileen.

“Kunayo ngarud, mayor, anakko ‘diay maysa,” kinuna ti municipal accountant. “Dina pay ammo nga itarimaan ta iddana, idi, ita, maay-ayatanak ta nakadaldalimanek metten, sir,” innayonna pay. “Agsagad payen ken agikkat ti agiw! Manipud idi nangrugi nga ag-baseball, kastan.”

“Kasta? Positive ngarud ti sports sa pagturo ti kinasipag a?” inyisem ti mayor.

“Ay, agpadada ken ni Rey Noelkon, a, sir,” kinuna met ti maysa pay. “Mapan met sumursurot ken amana nga ag-wiring no bakasion. Ur-urnongenna pay ta it-ited ni amana. Ket dayta,kastan idi miembro dita team ti baseball.”

“Ay, child labor dayta!” inkatawa ti mayor. “Ngem maganda pag makasursuro para may electrician manen ti Agbannawag a!” Kiniddayan ni Mayor Kristofer da PSDS Ryan ken Prinsipala Aileen. “Magagaling mga ito, super saludo ako sa kanila,” insungo ni Mayor Kristofer da PSDS Ryan ken Prinsipala Aileen.

Mangrugin a manglapayag ti isem dagiti dua a papanguluen ti eskuelaan.

“Mayat, no positive a pagdevelop ng ugali ti sports, ikadkadakkel ang LSB budget no umay a tawen,” kinuna ni Mayor Kristofer.

“Kadi man, a, sir!” naggiddan pay da PSDS Ryan ken Prinsipala Aileen.

Nalpasen da PSDS Ryan ken Prinsipala Aileen. Idi rummuarda, nadarimusmosanda dagiti kameng ti baseball team a mayat ti panagalikumkomda kadagiti wara a paper plate, plastic a kutsara ken tenedor, plastic cup. Dandani saggaysa ti trash bag dagitoy. Mayat ti panangimando ni Mistro Rovin kadakuada.

“Dikay’ sa met nagbussogen, kaanakan?” kinuna ni PSDS ken ni Mistro Rovin.

“Amman, sir, ngem kas kunak kadakuada, saan nga amin a potahe, rumbeng a ramananda.”

“Naa, apay met? Diyo rinamanan amin? Nagimas ‘tay beefsteak kada dinardaraanda sa,” kinuna ni Prinsipala Aileen.

“Ay, sir, ma’am, kasla baseball ti pannakidaya,” indusngi ni Mistro Rovin sana impisok ti maysa a paper plate iti trash bag. “Saan nga amin nga i-pitch-da, nasken a patitem. Adda strikes, adda balls! Isu a kasta met iti pannakidaya. Saan nga amin a potahe, rumbeng a ramanam. Adda strikes, adda balls!”

“Ne, ket naudi metten ni Burog?” indillaw ni Prinsipala Aileen iti pamussuoten a baseball player nga agal-aliston ti panangibusna iti labayna.

“Ay, kasla met iti baseball ti pannakidaya, sir, ma’am,” kinuna latta ni Mistro Rovin. “Awan ti ag-quit, uray maat-atiwkan. Lumabanka latta agingga a kayam. Di ngamin, Burog?”

Nagtung-ed ti ubing ket impapelnan ti maudi a kammet iti labayna. Timmakder a timmulong a nagalikunkon.

“Fight to the finish, win or lose,” inkatawa ni Mistro Rovin.

Naginnapir da PSDS Ryan ken ni Prinsipala Aileen. Agay-ayek-ekda a timmulong kada Mistro Rovin ken dagiti baseball players nga agipakpakni pay laeng kadagiti napanawan lattan a nanganan. #

Nabulod ti ladawan iti
https://www.wbsc.org/en/news/no-23-philippines-win-east-asia-cup-qualify-for-asia-championship-in-september

28/11/2023

LAYUS
Sarigilap ni Joel B. Manuel

APAGDANON ni Nikki iti sirok dagiti damortis a pagibangbangkaganda kadagiti rakitda ngem makitanan ti namsaakan ti nagpatnag a tudo. No saan a naigalut dagiti rakit kadagiti pinuon ti damortis, nalabit agtatapawda koman iti dan-aw. Pumalongpalong ti danum ti dan-aw a manglipaklipak iti riprap ti kalsada nga agpadaya nga agpasentro iti barangayda a Manayon. Dumaranudor ti panagtappuak ti danum iti pasngaw ti dan-aw iti sirok ti rangtay, nakapegpegges ti panagpababa ti panglibegen a danum iti kali a naipatapat iti sakaanan ti salpad.

“Permi a layusna, aya,” inyisem ni Tata Bining a nakaisabikel iti selopin ti ganagan a masindadaan a linongna. “Nagpatpatnag ti tudona.”

“Ket langeb latta kunayo, tata,” intudo ni Nikki ti tangatang a pilit a pagkurkuridemdeman ti init. “Ikkanna manen no madamdama.”

“Dika met pumaala ita aya, barok?” imperreng ti lakay. “Kasta unay kano a medalia ‘tay balasangmo idi kalman? Pirmi nga uray la a nagkubkubbo, kunada ket?”

“Natiambaannan sa, ama,” kinabukab ni Niko ti mamana. Saan ketdi a makaprad ita, nalabon ti katayna a nangabalbalay iti mama. “No ta paala, aggigiddanto aminen, ama.”

“Adda pay dua a paggraduarem aya?”

“Wen, tata, inton malem ‘tay maysa, inton bigat ‘tay maudi.”

“Adda man honor-dan a?”

“Agpadada a mangidaulo iti klaseda, tata. Summa Cum Laude ‘tay nag-accountancy.”

“Palalo a papaala a ngarud.”

Nagdusngi ni Nikki. “Bareng addanto, ama.”

Isu met a simmungad ni Manong Talio a nakamotor. “Ne, Ikki, dika pay nagpadpadaya dita koralmo aya?”

“Saampay ngarud, manong, apay?”

“Ay, ket dimo napupuotanen, nagsinginan ‘tay maysa a pangganakam?” impadamagna.

Kasla limmagto ti pusona iti ragsak. “Agpayso a singin?”

“Wen, dua ‘tay agsussuso itay limmabasak sadiay.”

Nagpanunot ni Nikki no ania ti unaenna, ti agsangat kadagiti bobo nga inappananna iti naituno a napekkel a tuyo wenno ti mapan mangkita kadagiti dua a bakana. Aglalo ta adda pay intawag ni baketna a Serbing a mapanna alaen a paw-it daytoy dita Palawan Pawnshop. Sa simmangpet pay ni ulitegna a Donato dita Taguipuro ket di pay nakapan. Umaykanto ta napia la adda met pasarabok kenka, kuna ti lakay idi nagkitada dita tiendaan.

“Innakto ‘tatta,” indusngina sana implastar ti alatna ket rimmakab a bimmaba iti riprap. Nagpisawpisaw iti apagattumeng a danum iti panagturongna iti rakitna.

“Nanerregda itan, barok,” impakamakam ni Tata Bining ket nagpadayan iti kalsada.

Binukra ni Nikki ti rakit iti puon ti damortis sana met binukra ti iratratokna a tekken iti daytoy. No di kastoy ti aramidenda no kastoy a panaglalayus, maanud la ketdi dagiti tekkenda. Rinugiannan ti nagtekken nga agturong iti dan-aw. Inturongna ti rakit iti asideg ti riprap ti kalsada a nagipakatanna kadagiti bobo a rinigponna ken nangipan iti palenned ken patapaw a pagilasinanna.

Inusarna ti tekken a pangkarawa iti singdan a namagkamang iti patapaw ken dagiti narigpon a bobo. Apaman a nagammatanna ti nylon, riniknana ti rigpon sana ginuyod nga intaud. Immarisaksak dagiti kuros ken udang nga immapon kadagiti bobo.

“Appaunayen!” insanamtekna ket imbaskagna ti rigpon iti rabaw ti rakit. Nagdanag ta amangan no saan a mababa ti intugotna nga alat dagitoy naalana. Ket pudno saanna pay a nagudua a pinaatianan dagiti bobvona, napnon ti alat. Yawidna man la ketdin dagiti bobo ta idiayton balayda a yalisonna dagiti kargada.

Apaman a nabilinna dagiti babbalasangna a mangdalus iti dandani kagudua ti lata a naalana a lagdaw ken udang, sinakayannan ti dumaananen a Honda Wave sa nagpataray a napan kadagiti bakana. Kasta unay pay laeng a kaadu dagiti rinuotna nga indagumpona kadagitoy.

“Nagsayaatkayon, Apo!” nayesngaw ni Nikki idi makitana dagiti a bakana a limminong iti inaramidna a pagpaingan no tiempo ti nepnep.

Nagmasngaad a nangsisiim iti panagtigtigerger pay laeng ti palpallang dagiti dua a baka a mangtuktukbob iti namsek a suso ti inada.

Pagam-ammuan, nadlaw ni Nikki ti panagbagerger ti selponna.

Ni Serbiana a baketna.

“Inkanto alaen tay impaw-itkon a,” kinuna ti mensahe. “Ninayonak.”

“Mano?” insungbatna.

“Umabot iti duagasut a ribu a pisos,” kinuna ni Serbiana.

Napatakder ni Nikki iti ragsakna. Ne, ita man pay a kasta ti kaadu ti ipaw-itna? Sumungbat koma iti “nagdakkelen?” ngem nadiparna ti kellaat a bayakabak a simmungad iti amianan. Tumudo manen! Limminong iti pagpaingan iti abay dagiti dua nga urbon a baka a kastaunay ti parintarda nga agkunnot iti panagdegges ti pagsussusuanda. #

Impablaak ti Bannawag, Sept. 1-15, 2023

DAGITI NAGMULAADDAN dagiti agama iti paset ti dan-aw a nakitada a kasayaatan a disso a pagmulaanda iti semilia a kinarga...
06/11/2023

DAGITI NAGMULA

ADDAN dagiti agama iti paset ti dan-aw a nakitada a kasayaatan a disso a pagmulaanda iti semilia a kinargada.

"Ama, nabaaw ngatan?" dinamag ti anak.

"Rukodenta a nalaing," insungbat ti ama. Ngamin, saan pay unay a nabaaw ti aglawlaw. Adda pay laeng alingasaw kadagiti kabatbatuan a nanglakub iti ban-aw. Immuging pay laeng dagiti bantay. Karandikang ti kasla nagebba a daga. Ubing ti Daga.
Rinukod ti ama ti temperatura ti ban-aw babaen iti impatayna a dakulapna iti rabaw ti danum.

"Nangato pay," kinunana. "Paglinnaawenta tapno mabaawan."

Ket naglinnaaw iti nakalamlamiis. Nakaam-amo ti panangsalukob ti nalamiis nga angep iti daga. Nakalamlamiis ken nakapapaut. Kalpasanna, rinukod manen ti ama ti temperatura ti danum.

"Mayaten, agbiag dagiti semilia," kinuna ti ama. "Agmulatan!"

Manipud iti ngiwatna, nagbalikas ti anak. Nagbalin dagiti balikas a kas nakababbabassit unay a nabiag iti dakulapna. Innawnawna ida iti danum.

"Mayaten!" naragsakan ti ama. "Naimulatan ti biag ditoy Daga."

"Kasano kabayag santo rummuar ti umuna a tao, ama?" dinamag ti anak.

"Kadata, maysa nga aldaw laeng. Kadakuada minilmilion a tawen."

Ket naglugandan iti luganda sada nagpukaw iti ubing pay a law-ang.

Nabulod ti ladawan iti https://www.ugaoo.com/blogs/green-lifestyle/how-planting-trees-helps-the-environment-and-earthhttps://www.ugaoo.com/blogs/green-lifestyle/how-planting-trees-helps-the-environment-and-earth

WAWSarigilap ni Joel B. Manuel MAABBATANEN ti dan-aw, nakuna ni Nikki iti unegna ken inalimonnan ti ngatngatingatenna a ...
23/02/2023

WAW
Sarigilap ni Joel B. Manuel

MAABBATANEN ti dan-aw, nakuna ni Nikki iti unegna ken inalimonnan ti ngatngatingatenna a mama. Naiparkag iti karabukobna. Numona ta nagsaniit ti darang ti agsang-at nga init. Ginammatanna ti agkuplat ken agkupasen a plastic jug-na. Apo ta sangsangaramayan metten ti nagyanna. Dinarasna nga intangguap. Panagriknana, apagdanon iti ammuyodan ti karabukobna.

Napatangwa idi agemmek dagiti arban ti kalding a bambantayanna. Nagbuatit ti kadakkelan a pangganakan a sinaruno dagiti dadduma. Nagturong dagitoy iti gayadan ti danum. Simmimsim ti baket a kalding iti danum ti dan-aw.

“Awan sansantuen nga inumen ni dagitoy,” intanamitim ni Nikki.

Madamdama pay, nadlaw met ni Nikki ti panagkuddakudday ti tarianaken a baka nga agturong iti ammuyodan.

“Ta mapanka met la uminum?” nagngatingat latta ni Nikki. Ta daytoy ket ngamin a gawed ken bua, paruarenna ti katay ngem pasuprakenna ti karabukob. Ngem ala, iplastarna pay dagitoy kaldingna santo sumangpet.

Pinidutna manen ti tumbler ken ti maris-daga nga upiganna iti mama. Tinurongna dagiti kalding nga adda pay laeng nga aggargartim iti naipengpeng ken kayumanggin a bakbaka iti asideg ti koral iti sirok dagiti damortis.
“Inkay’ luminongen!” imbugtakna nga indeppa.

Nagbuatit dagiti kalding a kimmamang iti koral. Dinupirna ida sana inserra ti rikep ti koral. Tinurongnana ti kalsada a nayabaga iti amianan ti dan-aw.

Nalasinna ti agtawtawing iti bubon. Ni Selda a kapurokanna. Apay, awan ngatan ti danum ti bubon dita surmot?

“Napanmonto met pinalubosan ni Pare Inod a nagabroad, di adda koma para-tawingmo ita?” intimek ni Nikki idi bumatog.

“Agpadata iti gasat a kompadre,” kinuna ni Selda. “Pinagabroadmo met ni Mari Serbiana.”

“Apay, awan danumyon?”

“Awan ngaruden, napradanak itay mangmangankami itay tagibik,” kinuna ni Selda. Kasla sinultop sa met toy dan-aw.” Kinitana ti dakulapna a limmabbaga iti natiritir a piet ti bayog a tali ti batuag.

“Innan, siak, ta uminumta man,” inyisem ni Nikki ket nagparang ti kumunig a gigisna. “Diak la ketdin maidanon sadiay balay.”

Immisem ni Selda. Impabus-oyna ti ngumisit a timba kadagiti nakatanggaya nga ima ni Nikki. #

Nabulod ti ladawan iti:

https://www.unep.org/news-and-stories/story/what-you-need-know-about-global-resolution-sustainable-lake-management

01/01/2023

ITI SAKBIBI DAGITI KALBARIO
Ni: Archie Castillo Anipot

BARO a tawen inton bigaten. Kasangay ni Uno nga adingna. Ngem di pay nakagatang ni Kenken iti sagutna. Ay-ayam a paltog kas inkarina. Di pay umanay ti naglakuanda iti basura.

Nariing ni Kenken iti ayug-Paskua nga aggapu iti simbaan nga immaplaw iti imbilangna a “sanktuario” iti sakbibi dagiti kalbario; iti sirok ti nagruyag a narra. Bakante a lote nga awan aladna ti ayanda. Sakup ti Zone 6 iti ili ti Bantay. Private property. Ditoyda a kumamkamang no rumaut ti arban ti sipnget. Libas laeng ti yuumayda ditoy.

Manipud iti ayanda, no unorem ti highway, mapan la ngamin a dua gasut a metro ti kaadayo ti simbaan isu a natibong a mangngeg ti sonata wenno ti agallangogan nga uni ti kampana.

Alas kuatron iti parbangon iti de-keypad a selponna nga adda iti abayna.

Adda misa ita. Sabalinto pay inton alas-dies inton rabii. Apagisunto a no malpas ti maysa nga oras a misa, addanton dagiti pamipamilia iti balbalayda a mangsarabo iti Baro a Tawen- baro a namnama.

Nagtugaw. Impatayna dagiti takiagna kadagiti tumengna. Pinagragupna dagiti ramramayna. Tinaliawna ni adingna. Agwalo ti tawenna inton bigaten. Dua a tawen ti baetda.

Malagip manen ti Kenken, naisawang ni adingna idi agkalkalkalda iti basura iti di unay adayo iti simbaan, idi nakakitada iti agpatpatrulia a polis nga arapaapna kano met a tuladen dagitoy. Ngem kadakuada a daksanggasat, ti panagpolis ni Uno, kasla iti panagtiliw iti alimukeng.

Uliladan a napeklan. Nagsaruno a natay iti sakit dagiti dadakkelda. Immuna ti amada. Ket imbes a tumibker ti pakinakem ti inada kas nabatbati a sarukodda iti panagdaliasat, naawanan daytoy ti namnama. Naidalit iti leddaang. Binaybay-anna ti bagina. Mapan met agsapul ngem ad-adu ti saan. Agsangsangit lattan nga agid-idda agingga a simmalog ti salun-atna. Ket mano la a bulan, simmaruno met la a pimmusay. Kakaasi a pinarsua ti Dios.

Awan ti masisinuo a kabagianda ditoy Ilokos. Naisarsar-ongda laeng ditoy. No kasano, saan a naes-estoria dagiti dadakkelda. Nariinganda lattan nga agkabsat nga agkalkalkal ti basura dagiti dadakkelda.

Nagsardengda a nagbasa sipud naulilada. Ket tinawiddan nga agkabsat ti nakaat-atiddog ken nakalawlawa a panagrigrigat ken panagtutuok. Kalbario a di maungpo-ungpot.

Di man kayat ni Kenken ta ituloyna koma ti panagbasana ngem awan mabalinna. Inawatna ti napasamak; ti kinapudno nga isun ti ama ken ina itan ni adingna.

Isu nga inkarian laengen ni Kenken ni adingna ti ay-ayam a paltog kas sagutna iti panagkasangayna.

Napaisem iti apagapaman. Nagpaspas ti panawen. Dumakkelen ni adingna. Ngem nakarikna iti asi gapu iti nabayagen a sasaadenda.

Ubing la unay ni adingna iti daytoy a pagbabakalan ti biag! Dangadang a saan a manamnama ti panagballigi. Ta no awan ti paglakuanda iti basura, lumanganda metten a mangan. Isu nga uray adda sagubanitda, mapanda latta makigasanggasat.

Ket kas gagangay, nasaip-saip la a karton a dinawdawatda ti ap-apda. Tinikub ken inatepanda met iti sako ti ayanda. Uray kaskasano, malingdanda. Tumulang pay met ngarud ita ti lamiis gapu iti amian.

Timmakder ni Kenken. Tinangadna iti tangatang. Binuybuyana ti bulan ken dagiti bituen nga agririmmuok. Nakatingtinggaw dagiti silapda. Kas dagiti katawada idi. Tinugkik daytoy a ladawan ti riknana.


Il-iliwenna manen ti naragsak a panagdedennada a pamilia idi kompletoda pay. Nanumo ngem naragsak ti pamiliada. Inkararaganna dagiti nagannakda. Dinawatna ti panangkitkitada latta koma kadakuada nga agkabsat. Pagammuan ta imbulosna dagiti napempen iti barukongna. Nagsangit. Malagipna dagiti nasalansan a rigrigat dagiti nagannakda.

“ Apay, manong, agsangsangitka?” inamad ti adingna. Nariing daytoy iti saibbekna. Nagsikig met laeng. Ginuyodna ti ules. Nagkukot. Intuloyna ti naturog.


Pinunas ni Kenken ti luana. Uray no kaskasano, limmag-an bassit ti riknana iti panagsangitna. Nakauyos manen iti pigsa, baro a pigsa. Kenkuana, maipawil ti aglusulos- para ken adingna.

Nagidda. Kinaabayna ni adingna. Inungnguanna ti ulo daytoy nupay naangdod ta rabiin idi makaawidda a naggapu iti siudad ti Vigan. Saandan a nakadigos. Abagatanen ti Bantay ti siudad ti Vigan. Ditoy ti pangilaklakuanda dagiti makalkalda a basura.

Naglagaw idi mariknana a nangato ti gurigor ni adingna. Makasinit.


“Ne, nabaraka, ading!” Bimmaringkuas. Makarkarattot a nangbirok iti labakarana a pagpumpunasna iti ling-et ken alunapetna.

Apagapaman a nagareng-eng ni adingna. Mangrugin nga aglua dagiti sikikidem a matana.

Innala ni Kenken ti panekkelen a lata a baso a pagin-inumanda. Timmaray a nagpa-highway. Napan iti am-ammoda iti kaasitgan a karinderia. Nasapa daytoy nga agluklukat. Dimmawat iti danum a napudot.


“Apay nagsapakan a nakariing?” inamad ti kosinero a madama nga agiw-iwa para iti sinanglaw. Agmaymaysa pay la daytoy iti puestoda.

“Pangdenggep iti bara ni adingko, manong. Aggurigor.”

“La, mangalakan dita water dispenser ta umaykayo man kitaen.” Inibbatan ti kosinero ti obrana. Iniddepna ti gasul. Apagisu a nalinay ti innapuyna.

Inanusanda a linabaran ni adingna ngem saan a bimmaba ti gurigorna. Napan gimmatang ni Kenken ti Kool Fever iti Mercury Drug. Ngem awan nagbaliwanna idi naiparabaw daytoy iti muging ni adingna. Nangato latta ti gurigorna. Pagammuan ta nagmulagat ni adingna. Naglagawda ta agsabat metten dagiti matana. Agpangkisen.

Timmaray a nagpaarayat iti kosinero. Imbag ta addan saggaysa a traysikel. Sinakruy ni Kenken ni adingna, Naggianda iti uneg ti traysikel idinto ta iti likud ti drayber ti kosinero. Impundo ti drayber ti bosina. In-hazard-na.

‘Tang, nang ikitkitadakami,a. Adu pay ti arapaap ni ading. Kayatna pay ti agbalin a polis. Apo, isalakamnmo ni ading,” insangit ni Kenken iti dalanda.

Ket iti apagbiit, nakadanondan iti RHU nga adda la iti lauden ti simbaan.

Nasigud a nataming ni adingna. Nagkombulsion kano.

“Ading, komustaka? Ania’t marikriknamon?” Imparabaw ni Kenken ti dakulapna iti muging ni Uno. Nakaidda daytoy iti katre. Saanen a kasla itattay ti barana. Bimmaban.

“Bertdeym pay inton bigat. Nairanrana pay met a kastoy.” Miningminganna ni adingna. Iniggamanna ti imana. “ Kua, ading, awanen diay kuartan a paggatangko koma iti paltopaltogmo nga inkarik kenka.” Maasian la unay ken adingna. Ammona a segsegaanna daytoy. “Inton makaruarta, ading, igatangankanto iti kasla machine gun iti kadakkelna.” Pinilit ni Kenken ti immisem.” Isu nga agpaimbagkan, wen?”


Immasideg a bimmalaet ti kosinero ta saanen a nagsubli daytoy iti puestoda. Naasian kadakuada. “ No kayatyon, a, ket umaykayo kaniakon. Aggiankayon iti puestokon. Helper-security-kayon,” inkatawana. Iniggamanna ti ulo ni Kenken, inam-ayanna ti buokna. Insarunona nga inamloy ti buok ni Uno.

Makasangsangit a nagyaman da Kenken ken Uno. Wen, nupay ubingda pay. Natangkenanen ti panunotda. Pinaluom dagiti adu a paspasamak ti biagda; dagiti nakaat-atiddog a kalbario.

Nakarikna iti baro a namnama ti Kenken iti baro a pamilia.

Ket iti ragsakda, simmaranta pay a sigud ni Uno. “Awan gurigorkon, manong! Agawidtayon!”

“Agpayso?” inamad ni Kenken a kasla di mamati.

“ Wen, manong! Awan ti agsakit a polis!” Nasarangsang ti katawa ni Uno.

“Ket gapu ta warrior-ka, ikkanka met laengen iti paltogmo itan. Dua pay no kayatmo, ne!” Ingulpe nga immuestra ni Kenken dagiti dua nga imana kas sinampaltog.

Nabalkot ti uneg ti katkatawa kabayatan iti pannakaipasngay ti sinamar. #

Nabulod ti ladawan iti:

https://www.isegretidimatilde.com/new-years-day-in-the-philippines-capodanno-nelle-filippine/

𝗜𝗧𝗜 𝗠𝗔𝗬𝗦𝗔 𝗔 𝗣𝗔𝗦𝗞𝗨𝗔Ni: Archie Castillo AnipotJingle bells, jingle bellsJingle all the wayOh! what fun it is to rideIn a o...
25/12/2022

𝗜𝗧𝗜 𝗠𝗔𝗬𝗦𝗔 𝗔 𝗣𝗔𝗦𝗞𝗨𝗔
Ni: Archie Castillo Anipot

Jingle bells, jingle bells
Jingle all the way
Oh! what fun it is to ride
In a one-horse open sleigh, hey!

IMMAPLAW a kas angin ti ayug nga aggapu iti kaarrubayo iti balayyo. Paskua inton bigaten ngem saanka a naragsak ta kasla nailunod daytoy a tawen iti pamiliam. Gapu kenka- daytoy ti adda iti kasayugan ti panunotmo.

Simmarungkaren dagiti basolko, kinunkunam bayat ti ikikitam iti adayo a daya. Iti ngatuen dagiti bambantay, marakapas ti tangatang nupay adda dagiti saggaysa a billit a kasla batekna. Inkamangmo ditoy ti agpapaarayat nga alintataom.

Iti no manon nga aldaw, pinamigatmo manen ti leddaang a di maikka-ikkat ti nararagsak nga ayug-Paskua nupay yar-arakup ken yar-araasna latta met kenka ti salemsem ti amian itay parbangon ti pudno nga anag ti Paskua. Ngem dimo maulesan dagiti pasamak itoy a tawen. Isu a dimo kayaten a timuden.

Nakaul-ulimek latta iti uneg ti balayyo a nagdiding iti tinidtid a kawayan. Ti la uni ti bitek ti relo a naisab-it iti tengnga a saleng a teddek ti mangmangngeg. Ket kas iti naglabas nga aldaw, itartarayannaka latta ti darikmat.

Tartaraudin ti taraok ti kawitan nga itay pay a nakatapuak iti sarguelasyo. Ipaspasimudaagna a naisaruag manen ti bigat; ti baro a namnama.

Ngem itay nakariingka a sinindiam ti kandela iti altaryo, saan a simmurot a nalawagan ti nasipnget a lubongmo.

Ita, addaka a nakatakder a sililiday iti abay ti kayo pay laeng a tawa ti balayyo. Nakaparabaw dagiti imam iti pasamano a kasla manguy-uyos iti pigsam. Wen, iti no mano a tawenen, kastoy latta ti balayyo. Nagirig pay ketdin ta no mano metten a bagyo ti nangpanggep a mangdalupo iti daytoy a pagtaengenyo. Impatawid ti dadakkelyo kenka daytoy a family house-yo agraman ti bassit a bangkag iti dayaenna ta sika laeng ti saan a nakaturpos iti kolehio nga anakda. Nailaylayonka iti barkada a kasla talipuagaw nga ulep nga awan masnup a turongenna.

Ket makita kadagiti agkuribetbeten a mugingmo; nupay saan pay a napnek ti bassit a bangkag iti ling-etmo; ti napardas a pannakalamut ti kinaubingmo ayatmo la a mapabasa dagiti tallo nga ubbingmo. Iti tawenmo a limapulo, no palausen ti agsao, kaslanaka la adingen ni tatangmo nga agtawen ti pitopulo ket tallo. Ah, no koma la dinengngegko ti amak, kinunkunam manen. Umam-ammingawen dagiti luam.

Maan-anninawen ti dandanin pannakaipasngay ti sinamar ngem kasla maitabtabon met ti riknam.

Agbabbawikan kadagiti adu a basolmo. Malagipmo ni Manilyn, ni Cristina ken ni Monique.

Imbalakad ti amam idi a takderam ti sikog ni Manilyn ngem tinarayam ti pagrebbengam. Saanka a nakasursuro kadagiti biddutmo. Ta inulitmo pay ken ni Cristina. Ginundawayam dagiti nasudi nga ayatda kenka. Naallilawmo isuda iti kinasam-it dagiti balikasmo. Dagiti eppes a karim!

Ket ti kadadaksan, ginudas ni Monique ti bagina. Nagbekkel iti pagkaskaseraanna. Dina maawat a napukawka iti biagna. Insinam idi maumaam. Dimo ammo a sika la ti rasonnan nga agbibiag ta maysa isunan nga ul-ulila. Nag-working student ta ingget-uyong dagiti kakabagianna. Nakitana ti namnama kenka. Intuloyna ti nagarapaap. Nagsarukod kenka ngem nalap-itka a nagkaptanna.

Komkomustaem itan ni Manilyn ken ni Cristina bayat ti panangduduommo kadagiti dimo ninamnama a pasamak iti pamiliam iti daytoy a tawen.

Saan a pimmasa iti Nurse Licensure Examination ni Gale nga inaunaam! Inulityo a kinita ti selponna. Insangit man ni Gale ken ni baketmo ngem saan a nasukatan ti kinapudno. Awan a talaga ti nagan ni Gale kadagiti pimmasa. Nakitam ken ni Gale ti langa dagiti babbai nga inay-ayammo ti gasatda.

Idi napan a lawas, intaraymo manen ti buridekmo a lalaki. Naduktalan nga adda diabetes-na. Type 1. Namnamaem a makapag-PNPA koma ta isu ti idirdir-ina nga arapaapna. Saanmo ammo no makarekoberto pay ta adda kano met iti dara daytoy a sakit. Pampanunotem itan dagiti dua nga annakmo kada Manilyn ken ni Cristina no kasanoda itan. Lallaki kano dagitoy. Makitkitam isuda iti buridekmo a nakakutkutong itan.

Nagayus dagiti luam. Immangeska iti nauneg. Inay-aymo ti nagbalin a biagmo. Pakawanendak, annakko, pati dakakayo, nairamraman payen, kinunkunam.

Nagpakawanka ken ni Apo; kadagiti basolmo kadagiti nangay-ayat kenka. Sapay koma ta napakawandaka metten. Adda metten pamiliadan kas napaneknekam. Inkararagmo a nasayaat latta koma ti kasasaadda ita nangruna dagiti putotmo kadakuada. Ket agtultuloy koma a tarabayen isuda ni Apo. Saanmon a dinawat iti Apo ti panangbigbigdanto kenka. Ti nasken, naragsakda itan!

Pakawanennak Monique, aginanakan iti sidong ni Apo, kinunam. Di mabubos ti luam.

Nagsublika iti altaryo a sipapakumbaba. Inkararagam dagiti ubbingmo. Ni Gale, sapay koma ta saan a maawanan ti namnama. Ituloyna koma latta ti ag-review ta mapadur-as latta ti ammona ket sapay koma ta maragpatna met laengen ti tinagtagibina nga arapaap.

Ti buridekmo, inkarim nga anusamto a kadkaduaen nga agpagnapagna iti bangkagyo bareng mailing-etna dagiti samsamuyengna. Nupay saanen a makapagpolis, adu met ti kurso a pagpiliannanto.

Pammakawan iti bagim ti naudi nga inkararagmo. Ket naipug-awmo ti napempen nga angin dita barukongmo.

Iti tawayo, nakitam a simreken ti kaipasngay a lawag. Ket ditoy, ammomon a napakawankan ita a Paskua.

Paskua inton bigaten. Pannakaipasngay ti Mesias. Rimmag-oka ta ammom a yegna ti agnanayon nga ayat.

Biniagmo ti transistor a radioyo.

O’er the fields we go
Laughing all the way
Bells on bob-tails ring
Making spirits bright… #

---------
Nabulod ti ladawan iti
https://www.freepik.com/photos/christmas

𝗕𝗨𝗟𝗔𝗡Efren A. Inocencio “Ney, addan,” inyariwawa ti babai a nakakapet iti barandilias idinto nga adda intudona iti tanga...
22/11/2022

𝗕𝗨𝗟𝗔𝗡
Efren A. Inocencio

“Ney, addan,” inyariwawa ti babai a nakakapet iti barandilias idinto nga adda intudona iti tangatang. Nalasinko a daytoy daytay malablabasak no kua a babai iti maikadua a kadsaaran. Isu ti agindeg iti kuarto nga adda iti abay ti agdan.

“Agpayso dakayo!” inkanunong metten dagiti kakaduami.

“Nalidem met,” binagi ti sabali.

Madamdama pay, saona denggennan. Agpapadakami amin nga agup-upa iti tallo-kadsaaran a White Lady Apartment. Napanaganan ti pagindeganmi iti white lady, saan a gapu ta adda sayangguseng nga adda kano agparparang a white lady. Dayta ketdi ti impanaganda gapu ta pudno met a nakaddidillaw ti pudaw ti agtagikua a ni Madam Precy White a balo ti maysa nga Amerikano. Kaaduanna kadakami ti adda ita iti rooftop tapno saksianmi ti maipadpadamag a Lunar Eclipse.

Tinangadko met ti itudtudo ken tangtangadenda. Pudno, ipaspasirip dagiti ulep ti nakusnaw a bulan.

“Nalabaga dakayo,” inyaligagaw ti maysa a bumaket!” Malasinko a daytoy daydi nangngegko a nagsasawan ni Mrs. White agsipud iti saanna a pannakabaybayad iti upana. “Dumteng la ketdi dagiti nakaro a didigra!”

“An’a koma met ti pakainanaigan dayta bulan iti panagbiag,” impugakgak ti pangubingen pay laeng a babai. Nalasinko a daytoy daytay ibagbagada nga ikaskasera ti maysa a polis.

Sumayabatak koma met tapno ilawlawagko ti relasion ti bulan kadagiti mapaspasamak ditoy lubong ngem pudno a saona denggennan. Ilawlawagko ket koma a ti bulan ti makagapu iti panagati ken panagadalem daydiay baybay. Ikanayonko pay koma a saritaen a patienen ti siensia nga adda paggidiatan dagiti maibunubon iti kabus ken dagiti mabunubon iti lenned. Namrayakon ti nagulimek iti nagdalukappitak idinto a taliawek met sagpaminsan ti bulan nga ab-abakenen dagiti ulep. Adda la ket ngarud nalagipko:

Aglimapulo a tawenen daydi. Pangabkabawenen daydi lilo. Isu a patiek latta idin a maigapu iti kabawna ti panangriingna kaniak a nakasapsapa nupay kaim-imasan kaniak idi ti maturog gapu ta paspasungadek pay laeng idi ti maikasangapulo ket tallo a tawenko. Tin-edierakton, kunkunak idi ket. Naturogak idi rabii ti panangbuybuyami met iti bulan a kas iti ar-aramidenmi ita ditoy pagkaseraanmi. Eklipsi, kunkunada man idi a puon ti pakaskasdaawak agsipud ta ti ammok ket apeliedo dayta ti taga-Paoay. Malagipko pay nga adda idi dagidi isamsamira ni lilo a basbasaen bayat ti panangbuybuyami iti bulan. Bristol kano ken Kalendario Ilokana. Saanko pay idi nga ammo dagidi ngem naammuak met laeng idi agangay a dagidiay ket pangbasaan iti umay a tiempo. Saanko pay idi a mangmangngeg ti PAGASA.

Naglugankami iti jeep a para Laoag ngem nagdissaagkami iti paset ti kalsada a kabatogan dagiti taltalon daydi lilo. Nagnakami pay iti uppat a kilometro kasanguanan a nadanonmi ti maysa kadagiti bangkagna. Saankon a malagip no nangalaanmi iti irik ngem dagus a rinugianmi ti nagbunubon. Inkurob pay laeng idi ti panagbunubon. Kumurobkami iti pisokanmi iti irik. Kumurobkami met laeng iti igabormi ngem daydiay pangkurobanmi ket isu ti isarunomi a pisokan iti irik.

“Kasano nga agtubo dagitoy ibumbunubonta, lilo, ket kasta unay met a maga daytoy bumbunubonanta,” agarup imbiragstoko idi makapasangoak ngatan iti agtallo a metro. Pudno ngamin a naarado, napalpalan ken nakiwar pay ngata ngem tumaptapok iti kamagana.

“Agawidkan no masadutka,” indil-agna ketdin isu a saanakon a naguni pay agsipud ta ammok ti ugalina a no ania ti kayatna ket dagus a matungpal.

Saan pay unay idi a nakangato ti init ngem nakasansaniiten iti kudil. Saanko nga ammo ti oras agsipud ta awan met pay idi ti relok. Duapulo ket lima a tawen pay met kasanguanan nga adda cellphone. Numona ket kinaykayatko nga inkallugong daydi kallugongko nga ag-baseball imbes a daydi payabyab nga ikamkamakam daydi ikitko. Kasano ket no saan nga Abril daydi ket Mayo a kabara ti tiempo. Ammok ta bakasion idi kadagidi klase. Daydi bakasion a kalpasan ti panag-grade five-ko ken siempre kasanguanan ti panag-grade six-ko ta saanak met a na-repeater.

Panagitatakdanganen iti nuang iti bigat idi malabasannakami daydi lakay a kasinsinna. Nakapadigos idin iti nuang. “An’a ti kuenyon, aya, kasinsin,” inyi-Batac-na. “Sinno met ti agbunubon kadagitoy, aya, ket manglaylay payen dagita kawayan.”

Nagkatawa laeng daydi lilo ngem nagtanabutob idi maisibeten daydi kasinsinna. “Dika koma met agbannog, mugong, ta dimo pagbibiangan ti padam a tao,” intanuprana pay. “Bakbaknangka koma ngem siakon, a, no nalalaingka ngem iti siak!”

Dandaniakon agkudaap iti panagriknak ngem inkarigatak latta a dinanggayan. Mairamanak pay laeng ngamin kadagidi ubbing a kabutengda dagidi lallakay. Nabang-aranak ketdi idi yawisna ti panaglinongmi tapno kanenmi ti balonmi nga inkargana iti alat. Inimasko idi ti nangan iti kilabban nupay tagapulot laeng a tinipay ti balonmi. Palalo ketdi a sayangko idi dimteng daydi lila a kabsatna ken ti ikitmi a pamaketen met idin. Kasano ket kalluto nga inapuy ken manok a nadiguan ti imbalonda. Impiduak idi ti nangan ngem saanak unayen a nakaadu.

“Apayaunay ti aramidmon, manong,” inyunget met daydi lila. “Agbunubonka no kasta unay a tikag. Nagpudot. Iramramanmo pay ketdin dayta ubing.”

“’Ta la’kukuam ti bibiangam,” inggurruoden daydi lilo isu nga awanen ti naguni pay.

Nabang-aranak iti leppas pangngaldaw agsipud ta immarayaten dagiti kakaanakan, mannugang ken dagiti katalonanna.

“Agalan iti madrikakaw dagita dadduma,” immandar daydi lilo idi agangay. “Alistuanyo ket umayen,” inlangitna pay.

Nagkikinnissiim dagiti agbumbunubon. Kasano ket nakalawlawag ti langit.

Addan nakaitured a pimgaak idi agbilin manen.

“Adda mapan mangala iti basi ta yalaandakam’to man iti pagannangami.”

Saan met a naigiddato ngem pagam-ammuan la ta nagkuyem.

“Darsenyo,” indagdagna manen. “Tumulongka nga agikabil iti madrikakaw,” inwitwitna kaniak.

Agdua nga oras pay met la ngata kasanguanan nga inyarbisna. Pagpianna ket addan naisangpet nga annanga idi ibayakabakna.

Nasinga ti panaglaglagipko idi mabuak dagiti kakaduak a mangbuybuya iti bulan. Agtudo gayam isu a tinarayko metten ti kuartok iti maikatlo a kadsaaran. Addaakon iti arsadanan ti agdan idi malagipko a nalipatak metten a tinangad daydiay bulan. - 0

-----
Nabulod ti ladawan iti https://www.timeanddate.com/eclipse/blood-moon.html

Address

Barangay 3, Lorenzo, Banna
Ilocos Norte
2908

Telephone

+639596015082

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Sarigilap Online: Ilokano Flash Fiction posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to Sarigilap Online: Ilokano Flash Fiction:

Videos

Share

Category


Other Ilocos Norte media companies

Show All