29/09/2024
💎 Piyanotol e Shaykh Ahmad Alqadhey(mala a shaykh sa Qassim, K.S.A, go pd a manga g**o sa Qassim university sa qismol Aqeedah)ko kotaib iyan
رسالة إلى الزوجة الأولى(sorat a para ko bae a mona sa walay) :
📞 Tomiyawag rakn a sakataw a bae a die mrgo, tanto a makamboboko go kasasakitan, di niyan pangababals e ptaroon iyan, raks a pnggoraok sa mala, ba niyan bo pagapasa a kapngginawa niyan, sa bakodn inikapdi sa aya katawi ko ron na ba adna miyawafat a pamilya niyan odi na mala sa ginawa niyan, sa piyangni aknon a tawag saroman amay ka romnk go takna ka margn so kapakpsinabota sa datar aya a btad, ogaid na initgl yan dn a kapakambetyarae ami sa daniyan dn maghaga oba mataalik sa inipramis iyan a kipaar iyan a ginawa niyan raks a maphakatiyolin iyan so ptaroon iyan, sa mitharo skaniyan a prepot:
“Piyakioperaan akn a tiyan akn para rkaniyan, pinggasto akn so tamok akn para rkaniyan, mishabar ako ko karata iyan e paparangayan, karata iyan e dila, go kargniyan e kap**indolona, pesirbesyowan akn so mbala loks iyan, pislasla akn so pamilya niyan, go tyarbiya ko so manga wata iyan sa mapiya a tarbiyah sieko masa a skaniyan na sa lakawan ko kadawndaw, go iddka iyan sieko manga kagagawie, sa daa bakoron piyanamari sa kapakaompong aknon, taman sa sakn pn e die babanog sa odhr, go diyon kasoasoata makimpn sa sakni makabbnar a kashasalaan, oriyan iyan na terayador ako niyan sa lagid oba ako niyan siyokar sa tikaw ako niyan sa kiyapangaroma niyan sa ikadowa sa bininasa niyan so mapiya a diko kashabar, go kapiya a dikoron kapangongonotan, go miyatey a mapiya a paparangayan ko ron sabap bo sa bhabaya go kapagenjoy a diron piphiyapiya ginawa niyan na sakn na die akn imboko, go die niyan ipagandisan sa madakla taw na sakn na die thapok, badi gya na kandonsiyan, go ipmbinasa ko manga kabnar, go marata galbk? Sabnar a miyatigr akn so langon a karata iyan, siyapngan akn go siniyap akn ko katatago go kada iyan sa walay, na gyangkae a pinggalbk iyan na didn, da ba aknon kapdi go p**ielay a kapagyog akn, da ba niyan rakn kakwa inonta na kamblag, da kabaya aknon inonta na makamblag kame, (so Allah e phapamangondoran, go skaniyan na kaangkosan ako niyan go myakapyapya a apasa).
❇️ (Piyamamakinug e shaykh so totolon o bae raks a piyakigdam iyanon a kasasabotan iyan skaniyan, sa piyangangayokan go piyangosiyatan iyan, sa katie so manga wasiyat iyanon sa manonompang dn mambo a gya wasiyat iyan ko langowana bae a mona sa walay).
1️⃣ Sabnar a so kandoway na kokoman o Allah, go okit(sunnah) o manga Nabi, di patot ko mo’min ago mo’minah so diranon kakhatarimaa, go kaphamaawingi, go iba iran iropa sa kaplalalim go kapanalimbot.
Andamanaya e kaptarowaon o taw sa datar anan a sodn so Allah a lbi a mawngangn go matao e metaroon ko qur-an iyan.
{فَانكِحُوا مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا}
na pangaroma kano ko mapiya rkano ko manga babay, sa dowa, odi na tlo, odi na pat (na di niyo plawani); na amay ka ikhawan iyo oba kano di makapaginontolan, na sakataw, odi na so manga sandil iyo. Giyoto man i marani a di niyo kapakaaniyaya.
Na so Mohammad Sallallaho alaihe wasallam na miyawafat ko siyaw a karoma niyan, go petharo iyan:
(حبب إلي من دنياكم النساء، والطيب، وجعلت قرة عيني في الصلاة)
Piyakikabhabayaan rakn o Allah ko doniya iyo so manga bae, go so mapiya(mamot), go miyabaloy so tihaya o mata ko sieko sambayang.
Go petharo iyan a die niyan betyarae so Ommat iyan:
(تزوجوا الودود، الولود، فإني مكاثر بكم الأمم يوم القيامة)
Pamangaroma kano sa bae a malae gagaw go limo, a mapasang e kambabawata, ka mataan a sakn na miphagandisan akn skano a madakl ko mga ommah sie sa alongan a mawri.
Andamanaya manga taw kano e die niyo kathakabor ko kokoman o Allah, odi na diniyo katharimaa ko shay a pd ko agama o Allah, odi na kapmbinasaa ko ongangn iyan ko kokoman iyan go taqder iyan na so Allah na petharo iyan:
{فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}
Na kna, ka ibt ko Kadnan ka, ka di siran khabaloy a mapaparatiyaya, taman sa di siran rka makikokom ko simokt iran, oriyan iyan na da a magda iran ko manga ginawa iran a sangka ko inikokom ka, go mbayorantang siran sa titho a kambayorantang.
Go petharo iyan pn:
{فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَن تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}
Na iktiyar so khisosorang ko sogoan Iyan, ka khasogat siran a tiyoba, odi na khasogat siran a siksa a malipds.
Petharo o Imam Ahmad -ikalimo skaniyan o Allah:
(أتدرون ما الفتنة؟ الفتنة: الشرك، لعله إذا رد بعض قوله أن يقع في قلبه شيء من الزيغ فيهلك).
Ino katawan iyo ptaroon a fitnah? Aya fitnah na so kipanakoton ko Allah, mapakay a skaniyan na igira a da tarimaa o taw so sabaad ko katharo o Muhammad -sallallaho alaihe wasallam- na matago ko poso iyan so nganin a kadadag na mabinasa skaniyan.
2️⃣ Tokawingka babay ami, toroon ka o Allah, a so kaphangaroma e karomangka sa salakaw rka na knaba aya maana niyan na ba niyan khalbati so kabnar ka, go knaba rka die paphakaito o agama go so kalalayami ron, ka so mga muslim na maaadn dn a dieran kapamangaroma sa ikadowa, ikatlo taman sa ikapat na knaba pkabaloy a paawing o apiya antaonon dn a bae. Kiyasosokodan rka papandapat so manga ina o manga mo’min, manga karoma o Nabi a Muhammad -sallallaho alaihe wasallam-, go siran e pinakamakallbi ko manga bae sa donya, ba rka di khaparo go khagaga so nganin a myaparo go miyagaga iran? Pananggilae nga dn a tanto so babay a kiyadaan sa wata, go so babay a aapinan a papakagoraokn maana so manga babay a manga toriro, bokhag, go soroyan ka siran e khasabapan sa kakhasakiti rka go kaphakadalma iran ko manga gdamn ka golalan ko kanga kataro iran:
Andamanaya e kinidowayn rka e karomangka? Da a baniyan sabap sa kinidowayn iyan rka? Go antona onon san a katharo a paphakasakit.
Soti so Allah, ba so kandoway na ba tanda a paawing o mona sa walay? Ay pandapat ka ko manga karoma o Nabi -sallallaho alaihe wasallam- ba siran kiyapaawingi? Ay pandapat ka ko manga karoma o manga pipiya manga taw ba siranon kiyapaawingi? Ba so kapangaroma/kandoway na kinanglan pn sa manga dalina go manga rason ko kakhawinga ko mama a nganin a piyakay ron o Allah sieko manga bae madowa, matlo sa mapat? Ba anan da manggolawla sieko datu o manga Nabi, so Mohammad sallaho alaihe wasallam, go sieko manga imam o manga mamponay sa ilmo go agama? Miyanggolawla kiran anan wallah.
Tanodingka babay ami, toroon ka o Allah, a skay miyakapagosar ko mapiya oras e karomangka, kiyanggonaan ka so bagr iyan ko kangoda niyan, na so miyalamba a oras go bagr iyan na para ko salakaw rka(dowaya aka), sa aya pantagn ka ko manga negative a pkagdam na so mapiya a manga gdamn sa tarimaangka a mapiya na so marata na pakandodanga.
3️⃣ Aya patot rka babay ami na panalamatan ka so Allah, bantogn ka so Allah sa kiyatoroa niyan ki karomangka sieko lalan a halal, go inilidas iyan skaniyan ko manga lalan a kadadagan na go baya a ginawa, ba aya kabaya ka na minggolalan e karomangka so babhaya iyan ko nganin a piyakaharam o Allah ko manga pakasisingay a galbk, na talikodan iyan so nganin a piyakahalal ron o Allah ko manga pipiya a manga bae, ka kagiya iphagadat iyan rka, go para dika makaphagselos? Iplindong akn ska ko Allah sa obaka mabaloy a inmpda(tantara) o manga shaytan ko pamilyangka, ko karomangka, na gdagdaangka a gya mala a ni’mah rka o Allah.
4️⃣ Ino miyailayngka, siyapnka o Allah, so mapiya a side o kandoway, go inipepayngka a matangka ko side iyan a malibotng! Sigorado a ptaroon ka: Anday mapiya a pagilaynon a babo phagagawa o babay so sawpak ko karoma niyan, go diyon pamangpdan a babay a bago(mori sa walay) oriyan o aya btad o mona sa walay na masosolo niyan si karoma niyan?
✅ Aya smbag san na mataan a so btad na khapakay a ilayn sa salakaw a okit: sabnar a aya btad ka gowani na so oras ka na kamimilikan e karomangka, diengkawn miserbisyo a ginawangka, go dingka kamimilikan so tali o atoran o kadawndaw go kaghagawie niyan maana so oras iyan, na katie a sabnar a kiyabgan ka sa mala a oras(sawpak ko omor ka), go miyabaloy ka a makamimilik ko die kanggiragiraya ko mala a oras ka, na isana ko mapiya a kapakadadaya go kalowag a pnggalbkn/ipno kawn so kaphamakotingka ko nganin a miyada rka a oras a para ko manga pipiya a galbk, go sieko dangka kaparowi odi na maghaga galbk sieko miyangaiipos ko manga pintoan a galbk a kipakallbi:
🗝 pnggalbkn kawn so kaphiyapiyaengka ko manga loks ka, kipsompataan ka ko manga tonganayngka a gowani na ska na da oras ka kiran.
🗝 sangorangka so kapmbatiyaa ko kitab o Allah, go so kimoraysnon, go so diron kanggirogoda, ka sabnar a miyailangka so oras ka ko kapagowamay(ko masa a dika makadodoway).
🗝 Songka ko manga darpa a diron tadntadman so Allah, go di paganadan sa ilmo a skaniyan so lolokopan o manga malaikat o Allah, a gowani na ska na mapapapas kawn.
🗝 pakandhakla nga so kanggalbk sa manga pipiya a galbk; so siebo die makanggaygona sa ginawangka go sieko sabaad; kaqiyamol layl, go kapamowasa, go katadntadmi ko Allah, go kasadqa, go so kawgopi ko miyabalo a bae, go so manga miskin, go so wata a ilo.
Miyailayngka! Sabnar a aya btad ka gowani na dingka maiinungka a gyangkae (a madakl a kamapiyaan), na imanto na kiyasawaan rka, gowani na ska na mabubusy ka(ko dinga kaserbisyowe ko karomangka), na bigan ka o Allah sa oras, kapakadaya , kalowag na pamakotingka a gyangkae a mapiya a oras.
5️⃣ Knalangka (babay ami) a mataan a aya miyakalala a sabap o kapipiya ginawa o oripn na so kasosoat iyan ko okoran o Allah, misabap ko kasosoat iyanon na die mbaloy so kamargnan a (palayadn) malbod go mapiya, go die mbaloy so problima, tpng, tyoba a ni’mah (sie rkaniyan). Petharo o Allah:
{مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ}
Da a minisogat a tiyoba, a ba di sabap sa idin o Allah: Na sa taw a maratiyaya ko Allah, na nggonanaon Iyan so poso iyan
Petharo o Alqamah: Skaniyan so oripn a pkasogat o tiyoba o Allah, na katawan iyan a mataan a gyangkoto a tiyoba na sie p**n ko Allah, na masoat skaniyanon go mbayorantang.
Sa aya mbabanoga nga (babay ami) na so ongangn o Allah sieko taqder go okoran iyan, go tanodingka so katharo o Nabi -sallallaho alaihe wasallam- :
( لا يقضي الله على المؤمن قضاء إلا كان خيرا له) رواه مسلم
Da a ba pethaqder o Allah sieko oripn a okoran inonta na mabaloy rkaniyan a mapiya.
Go so katharo iyan:
(عجبا لأمر المؤمن! إن أمره كله له خير ؛ إن أصابته سراء شكر، فكان خيرا له، وإن أصابته ضراء صبر، فكان خيرا له. وليس ذلك لأحد إلا للمؤمن) رواه مسلم
Piyakammsa so btad o mo’min, mataan a so btad iyan na palayadn rkaniyan mapiya ; amay ka masogat a kamapiyaan na manginsokor ko Allah, na mabaloy a mapiya rkaniyan, go amay ka masogat a kamargnan na shabar ko Allah, na mabaloy oto a mapiya rkaniyan, na da oto ko salakaw inonta na sieko mo’min.
Na amay ka aya btad ka (babay ami) na lagid a gyangkanan a mapiya a btad na bantogangka so Allah, na o knaba pman na check angka so paratiyayang ka.
6️⃣ Antonaay mapiya a sowaan ka (babay ami)? Amay ka dingka okitan so kasosoat go so kambayorantang? Na makaliyo-liyo roo na da a bangka sowaa inonta na manga galbk a da pakayd iyan go kabobodae (kandistorbo, kaprangit, go kapagotg)a da a ba niyan rka kibgay inonta na kasndit go kalapis.
Mapakay a ska na taroon ka: ghanatan akn a walay e karoma ko, go imbgay aknon e manga wata iyan.
Bangka kiyalipate a mataan walayngka oto go manga wata aka? Andamanaya e kambinasaa angka ko walay a (piyanagombalay) ko manga omor (iyo), go kanggba angka ko kiyapakathapi iyo? Antonay kishambi amay ka makimblag kawn?
❇️ Mataan a ska na sie ka bo (khapadalm) sa gyangkae a manga pipiya a btad:
🔹 Pmbalingan ka ko walay o manga loks ka a miyangaloloks, sasabarn go titigrn iran so malalamba ko kawyagoyag iran oman ka iran mailay a daa karoma na go da a walay.
🔹 Odi na sieka targ ko pagaringka a mama a mabubusy ko doniya iyan, sieki karoma go manga wata iyan, na oman ka makan’g sa katharo na dokotn ka go makasimpit rka so doniya sabap ko pinggolawlangka.
🔹 Odi na makiphangaromaka sa mama a miyaka idad, odi na adna karoma niyan na khawlog ka ko nganin a piyalagoyan ka a gyoto so kandoway na mas sobrawn pn.
Piyaphiyaengka , slaslaangka a ginawangka babay ami, sa dingka pagonoti so baya a ginawangka, go dingka phamamakinuga so manga babay a manga boda, a siran so pagowit rka ko manga okita a manga rrgn, go (phamangdao rka) sa manga desisyon a daa hadaf iyan a mapiya, go siran na binasaan ka iran ka angka mabaloy a babay a da a pamilya niyan a die makasndit.
📝 Initogalin sa basa meranaw e: Mohammad Najih AbdulRashid
