16/05/2023
धरान जेष्ठ २
कुराँस खेल
कुराँश (कुरेश, कोरेश, ले मध्य एशियामा अभ्यास गरिएका धेरै लोक कुस्ती शैलीहरूलाई जनाउँछ। अंग्रेजी नाम केही टर्किक भाषामा "कुश्ती" को शब्दबाट आएको हो।Sabantuy मा कुराश भनिन्छ।
कुराश पहलवानहरू (टाटार: көрәшчеләр, köräşçelär; Altay: кӱрешчилер, küreščiler) आफ्ना विरोधीहरूलाई समात्न तौलिया प्रयोग गर्छन्, र तिनीहरूको लक्ष्य आफ्ना विरोधीहरूलाई खुट्टाबाट फ्याँक्ने हो। कुस्ती लोक पर्व सबान्तुयको मुख्य प्रतिस्पर्धा हो।
खेलकुदलाई अजरबैजानीमा गुलश / ҝүләш / güləş, बाश्किरमा көрәш, चुवासमा кӗрешӳ, कजाखमा күрес / küres, कजाखमा, күрөш / kürgeshor/küröyz küreş / күреш / көрәш / kөrəş तातारमा, güreş in टर्की, तुर्कमेनमा गोरेस, र उज्बेकमा कुराश, सबै पुरानो टर्किक केरीसबाट व्युत्पन्न भएको हो ।
सन् १९९८ मा स्थापना भएको इन्टरनेशनल कुरास एसोसिएसन (IKA) ले सन् १९९९ देखि च्याम्पियनसिपहरू आयोजना गर्दै आएको छ। विश्व सिनियर च्याम्पियनसिपहरू सन् १९९९ मा तास्कन्द (उज्बेकिस्तान) मा, सन् २००० मा एन्टाल्या (टर्की) मा, बुडापेस्ट (हंगेरी) मा, ०एरमा 2002 मा, तास्कन्द (उज्बेकिस्तान) 2005 मा, उलानबाटार (मंगोलिया) 2007 मा, अलुश्ता (युक्रेन) 2009 मा, तेर्मेज (उज्बेकिस्तान) मा 2011, 2011 मा स्टान (3) मा, र २०१५ मा खोरमाबाद (इरान) मा। इलेवन विश्व वरिष्ठ च्याम्पियनशिप 2017 मा इस्तानबुल (टर्की) मा आयोजित भयो।
अन्तर्राष्ट्रिय टाटार बेल्ट रेस्लिङ Köräş संघ 9 सेप्टेम्बर 2009 मा टाटार परम्पराहरू विदेशमा लोकप्रिय बनाउन र Tatar Köräş मा प्रतिस्पर्धा गर्न चाहने सबै खेलाडीहरूलाई महाद्वीपीय र विश्व अवसरहरू प्रदान गर्ने उद्देश्यले स्थापना भएको थियो। यो 2009 मा FILA को विश्व परम्परागत कुश्ती समितिको सदस्य बन्यो र सेप्टेम्बर 2009 मा सियाउलियाई (LTU) मा भएको FILA विश्व कुस्ती खेलहरूमा दोस्रो विश्व च्याम्पियनसिपको आयोजना गरियो। तेस्रो विश्व च्याम्पियनशिप मे 2010 मा काजानमा आयोजित भएको थियो र यसले आकर्षित गर्यो। १७ देशका करिब १०० कुस्ती खेलाडीको सहभागिता।
कुरासले सन् २०१८ को एसियाली खेलकुदमा डेब्यु गरेको थियो जुन इन्डोनेसियाको जाकार्ता र पालेम्बाङमा भएको थियो। यसले सन् २०१९ मा फिलिपिन्सले आयोजना गरेको ३०औँ दक्षिणपूर्वी एसियाली खेलकुदमा पनि डेब्यु गरेको थियो।
पहिलो आधिकारिक अखिल युएसएसआर कोरेस च्याम्पियनशिप 1928 मा काजानमा भएको थियो र त्यसपछि 1949 मा पहिलो TASSR (टाटार स्वायत्त सोभियत समाजवादी गणतन्त्र) राष्ट्रिय च्याम्पियनसिप भएको थियो। 1956 देखि, राष्ट्रिय नायकको सम्मानमा नियमित टाटार कोरेस प्रतियोगिताहरू आयोजना गरिएको छ। कवि मुसा कालिल 1950 र 1960 को पालोमा, फ्रीस्टाइल कुश्ती, ग्रीको-रोमन कुस्ती, र साम्बो को सोभियत संघले टाटार कोरेसको विकास गर्न थाले। छिमेकी क्षेत्रहरू, जस्तै बाश्कोर्तोस्तान, मोर्डोभिया र उल्यानोभस्क शहरका खेलाडीहरू 1959 मा पहिलो पटक काजानमा प्रतिस्पर्धा गर्न आए। 1960 मा, टाटारस्तानको राजधानीलाई पहिलो RSFSR (रूसी सोभियत संघीय समाजवादी गणतन्त्र) को होस्ट नियुक्त गरियो। च्याम्पियनशिप, त्यो मिति देखि हरेक वर्ष दोहोर्याइएको घटना। यो कजानमा लगभग 15 पटक संगठित गरिएको थियो, तर अन्य शहरहरूमा पनि, जस्तै Salavat, Orenburg, Oktyabrsky, Tuymazy, Chelyabinsk, Cheboksary, Almetievsk, Samara, Ulyanovsk, Naberezhnye Chelny। गत वर्षहरूमा रुसी च्याम्पियनसिपहरूमा 36 रूसी क्षेत्रका खेलाडीहरूले भाग लिएका छन्।
नेपालमा कुराँस खेल र यसको स्थापना भए सँगसँगै कुराँसको प्रथम राष्ट्रिय प्रतियोगिता आयोजना नेपालमा सम्पन्न भैसकेकोछ। खेलकुदको शहर धरानमा विभिन्न किसिमका खेलकुद प्रतियोतिाहरु संचालन हुने गरेको छ । सोही क्रममा नेपाल कुराँश संघको आयोजनामा प्रतियोगिता हुने भएको छ ।पहिलो पटक काठमाडौंमा सम्पन्न भएको सो प्रतियोगितामा यस पटक भने धरानमा हुन लागेको हो ।
प्रतियोिगता आयोजना गर्नको लागि धरानमा सोमवार स्थानीय रुपमा प्रतियोगिता आयोजक समिति गठन भएको छ ।शनिवार भएको भेलाले जीवन राईको संयोजकत्वमा सो समिति निर्माण गरीएको हो ।
समितिको सचिवमा सम्फर तामाङ रहेका छन् भने , आर्थिक समितिको संयोजकमा अशोक राई लाई चयन गरिएको छ। समितिको प्रचार प्रसार समितिको संयोजकमा भोला श्रेष्ठ, सदस्यमा रस्मी प्रधान र रिकेश विश्वकर्मा रहेकाछन् ।यो खेल पूर्व क्षेत्रका लागि नितान्त नौलो भएको र खेलकुदको शहर उपनामले परिचित धरानमा यस खेलको प्रतियोगिता आयोजना गरीन लागेको प्रतियोगिता संयोजक जीवन राईले जानकारी दिएकाछन् ।
संयोजक राईका अनुसार जेठ २६ गतेदेखि २८ गतेसम्म प्रतियोगिता आयोजना हुनेछ भने प्रतियोगितामा महिला जुनियर र सिनियर गरी ४०,४४,४८,५२,५७, र ६३ साथै ६३ माथि तौल समूहमा हुनेछ भने पुरुषतर्फ पनि ४०,४४,४८,५२,५७,६३, ७३ साथै ७३ तौल माथि समूहमा हुनेछ । प्रतियोगिता पूर्वको लागि पहिलो र नौलो प्रतियोगिताको रुपमा हुनेछ भने ,खेल सँगसँगै यसको जिल्ला र प्रदेश समितिहरु समेत बनाईने भएको छ।
