28/04/2020
JAWABI DAGA MAI GIRMA SHUGABAN TARAYYAN NAJERIYA DAGA FADAR SHUGABAN KASA A RANAN LITININ ASHIRIN DA BAKWAI 27 GA WATAN APRILU NA SHEKARAR 2020, AKAN SAUKAKA DOKAN KILLACE JIHOHIN LAGOS, OGUN DA BABBAN BIRNIN TARAYYA ABUJA SAKAMAKON ANNOBAR CUTAR COVID:19.
Fassara: Hon. Buhari Sallau Hadimin Shugaban kasa Muhammadu Buhari a Bangaren Rediyo da Talabijin.
1. Yan uwana Yan Najeriya
2. ni zan fara ne da yi muku godiya dukkanin ku da aka tsirar da kishin kasa da kuka nuna cikin hadin kai aiki tare a wannan lokaci na yaki da babban kalubale ga harkokin kiwon lafiya a wannan zamani karni.
3. a matsayin jiya ashirin da shida 26 ga watan Aprilu na shekarar 2020 mutane kusan guda miliyan uku ne aka tabbatar sun kamu da wannan cuta na COVID-19 ta k**a su aka tabbatar duniya baki daya kanda mutane kimanin 900,000 aka tabbatar da sun warke daga wannan cutan. abun bakin ciki da takaici shine sama da mutane guda dubu dari biyu sun rasa rayukan su a sak**akon wannan annobar cuta na korona.
4. bangarorin kiwon lafiya da tattalin arziki na dayawa daga cikin kasashe masu yawa yana ci gaba da kokawa a sak**akon wannan annobar korona baros
5. Najeriya tana ci gaba da karban wainnan matakai na duniya na zahiri a kusan duk rana, Yau dan gabatar da Al'amari k**an kanda nayi bayani abaya cewa dan sake gabatar da bayanai tsarin mu na kudirin mu cikin watanni masu zuwa kuna da sanin cewa wasu muhimman canji da damu gudanar wanda da'a fara ganin su cikin kwanaki kadan ko ma makonni masu zuwa.
6. Yau sati biyu kenan daidai, aka tabbatar da cewa mutane guda 332 aka tabbabar mana da sun kamu cikin jihohi guda 20 ciki har da babban birnin tarayya Abuja.
7. a matsayin safiyan yau, Najeriya mutane da mutanen da aka tabbatar mana sun kamu mutane guda 1,273 cikin jihohi guda 32, ciki har birnin Abuja. abun bakin ciki ciki har da mutane guda 40, da s**a mutu.
8. Ina so nayi amfani da wannan daman na isar da sakon Ta'aziyyana ga iyalan yan najeriya da s**a rasa masoyan su a sak**akon wannan annoba cutar COVID-19. wannan rashi ne namu gaba daya muna jajan tawa junan mu.
9. a farkon hasashen lamarin da an yi tunanin cewa najeriya data samu akalla mutane guda dubu biyu 2000, na mutanen da aka tabbatar sun kamu da cutan cikin watan farko
10. wannan yana nufin cewa duk da karuwan sa na yawan mutanen da aka tabbatar sun kamu cikin makonni biyu da s**a gabata matakai da aka dauka zuwa yanzu hakan ya samar da kyakkyawan sak**ako da aka tsinkaya.
11. ya shaida cewa matsalolin shigowa da ake yi daga sauran kasashe ya ragu har zuwa kaso 19% na sabbin su hakan ya nuna cewa rufe iyakokin mu ya bada kyakkyawa sak**ako. wadannan dayawa daga cikin yan najeriya suna dawowa gida ne ta hanyan iyakokin mu na kasa. damu ci gaba da saka tilastawa akan iyakokin mu arrival protocols zuwa ladabi a matsayin wani bangare na dakile dabaru.
12. Yau, najeriya Centre for Disease Control (NCDC) ta tantance dakunan gwaje-gwaje har guda goma sha biyar 15 a fadin kasan nan da girman iya tarawa da daukan da iya aiki gwaje gwaje ma mutane har guda dubu biyu da dari biyar 2,500 a duk rana a fadin kasan nan baki daya.
13. tun daga Tushe dai jihar Lagos da kuma Abuja babban birnin tarayya tare da hadin goyon bayan hukumar NCDC, sun samar da cibiyoyi daban daban na karba. haka kuma sun duba dakunan gwaje gwajen su da dabaru domun samun daman kara yawan cibiyoyin gwaje gwajen suna aiki kanda ya k**ata ciki har da tantance shi da zakuko dakunan gwaje gwaje masu zaman kansu wanda s**a yi daidai da matakai na tantancewa.
14. da dama sabbin dauke da kayan aiki irin wanda ake bukata a cibiyoyin killace mutane suna aiki a fadin kasan nan baki daya dangane da wannan har da karin gadaji mai daukan mutane kimanin har kusan guda dubu uku 3000.
15. Ina yaba ma Gwamnoni a akan matakan da suke dauka na gaggawa a matakin a jihohi da samar da dakunan gudanar da aiyuka da kaddamar da cibiyoyin kula da ceto da sadarwa da dabaru.
16. Sama da ma'aikatan kiwon lafiya guda dubu goma 10,000 aka horar. akan kariya na musamman da samar da kayan aiki da raba su zuwa jihohi kasan nan baki daya.
17. koda yake dai mu mun gano irin kalubalen da damu ci gaba da aikata har mu samar da kyakkwawan hanyan tabbatar da wannan babban bangare na kwararru yayi aiki cikin nasara da kuma kayan aiki.
18. a ajaye tare da gwamnati tayi alkawarin inganta walwala da jin dadin ma'aikatan kiwon lafiya, mun saka hannu a takardan yarjejeniya na fahimtan juna akan tsarin allawas na hadari da sauran tare da manya manyan kwararru a bangaren kungiyoyin kiwon lafiya .
19. mun yi haka mun samar da inshora na kariya ma ma'aikatan lafiya guda dubu biyar 5000 Wanda yanzu haka suke kan gudanar da wannan aiki. a wannan lokacin dole ne na yaba ma bangaren samar da inshora akan goyon baya na samun wannan nasara a wannan kankanin lokaci.
20. Najeriya data ci gaba da samun goyon baya daga kungiyoyin kasa da kasa, kasashen duniya, hukumomi, da masu zaman kansu da daidaiku. wainnan goyon baya damu tabbatar mun ceto rayuwan da su ta hanyar samar da kayan aiki wanda duniya gaba daya ke amfani da shi dai zama ya samu a nan najeriya ta hanyan samar da na ainihi daga masanaantun su da daukan matakai tsakanin gwamnati da gwamnati.
21. na shaida muku cewa Rarraba da kuma fadada wanda na bada umurni a jawabina na baya har yanzu ana ci gaba da gudanarwa cikin gaskiya da nutsuwa ina tunawa da an samu matsaloli na takaici daga wasu yan kasa masu tsammani. ina kira gare su dukkanin su da suyi hakuri muna ci gaba da nemo wani hanya mai inganci na ci gaba da wannan aiki muna aiki tare da gwamnatocin jihohi.
22. Hukumomin tsaron mu dasu ci gaba da fiskantan wainnan kalubalen wannan wani hali ne wanda damu mai da hankali akan cibiyoyin tsari, ina kara tabbatar ma yan najeriya cewa tsaron ku da amincin ku damu fi bashi muhimmanci musamman ma a wannan yanayi mai wahala na lokaci.
23. a matsayin abunda mu ka saba gaba na kare rayuwa da dukiyoyi badamu amince da wani cin mutuncin dan adam daga hukumomin tsaron mu ba. shaida rahotanni cin zarafi da kaico da ina kara tabbatar muku cewa wannan rashin adalci da'a gabatar da su gaban Shariah.
24. Ina kira ga yan najeriya da su ci gaba da hada kai da suna fahintan juna a lokacin da kuka hadu da jamian tsaron mu. ya ci gaba da wainnan kariya ni da na bada umurnin na musamman dukkanin hukumomin tsaron mu da a samar musu da kariya da kayan da dasu karisu daga wannan cutan.
25. a matsayin damu ci gaba kayan aiki domun shawo kan a cibiyar mu na Lagos da birnin Abuja. ni na damu ban ji dadi ba akan abun takaicin da yanzu haka cikin kwanakin nan da ke ta faruwa a jihar Kano cikin kwanakin nan ta hanyan gudanar da cikakken bincike ne wanda yanzu haka ake kai, mun yanke shawarin karo wasu karin Likitoci daga gwamnatin tarayya hadi da kayan aiki da kwararru domun taimakawa ma gwamnatin jihar a kokarin ta na kare wainda abun ya shafa.
26. a Kano, da kuma sauran wasu jihohi wannan mun samu dauki wasu sabbin matsaloli kanda ya nuna dayawa ya nuna cewa matsaloli yana nuna cewa daga masu tafiye tafiye ne daga cikin al'umma ke yada wannan.
27. yanzu dai daga wainnan ina roko ga dukkanin najeriya a ci gaba da bin wannan tsarin hana zirga zirga k**an kanda kwamitin Shugaban kasa mai yaki da cutar da hukumar nan ta NCDC.
28. wainnan ciki har da wanke hannu akai akai da nisantan juna, da saka takunkumen fuska (Masks) wanda dai tsareka cikin mutane da kaurace ma tafiye tafiyen da ba tilas ba da kaurace wa ma taron mutane masu yawa.
29. Yan uwan mu yan Najeriya, cikin wainnan makonni hudu 4 mafi yawa daga bangarorin kasan nan sun kasance ko dai gwamnatin tarayya ko na jihohi ana cikin killace wa. a k**an kanda na fada da farko wainnan matakai ana bukatan su haka kuma dukkanin su sun bada gudumawa wurin rage yaduwan wannan cuta na korona baros a cikin kasan nan.
30. Duk da haka k**an killace wa yazo a lokacin da ya taba tattalin arzikin mu. dayawa daga cikin yan kasan nan sun rasa daman samun abincin su. kasuwanci masu yawa an rufe su. babu wata kasa da data ci gaba da irin wannan killacewa a lokacin da ake sauraron ci gaban samun maganin wannan.
31. a cikin jawabina na karshe na kawo cewa gwamnatin tarayya data ci gaba da samar da dabaru tsare tsare da dai kare rayuwa.
32. a wadannan cikin makonni biyu, gwamnatin tarayya da jihohi dasu hadu domun aiki tare da akan ta yaya damu samar da kariya na kiwon lafiya wanda haka basu da abunda dasu ci.
33. Mu kiyasta akan tayaya masanaantun mu kasuwanni, yan kasuwa, da masu safaran dasu ci gaba da aiki a wannan lokaci da ake amfani da matakai na kariya daga hukuma NCDC akan tsabta wanke hannu da nisantan shiga cikin taron jama'a
34.mun kiyasta tayaya yayan mu dasu ci gaba da karatun su ba tare da sun saka lafiyan su cikin matsala ba.
35. mun duba tayaya manoman mu dasu gudanar da shukan su cikin kwanciyar hankali a daminan bana na wannan shekara domun tabbatar da samun abinci ba tare da matsala ba. ya cigaba da, mu haka damu ci gaba da duba ta yaya damu samar da tafiye tafiyen kayan abinci daga yankunan karkara zuwa garuruwan da ke da masana'antu domun aikin sa zuwa manya manyan wuraren bukata.
36. Muradin mu shine muci gaba da Dabbaka tsare tsare dazai tabbayar da Tattalin Arzikin mu yaci gaba da gudana dakuma cigaba da tunkarar magance Annobar cutar Civid-19. K**ar yadda sauran Shugaban nin Duniya suke ci gaba da Daukan matakai.
37. Bisa ga dalilin da aka zayyana dake dai dai de da tsarin Kwamitin Shugaban Kasa kan Cutar Covid-19, da Sauran Kwamitochin Gwamnatin Tarayya dake kara nazartan yanayin batun Tattalin Arziki da Kungiyar Gwamnoni, Na amince da kashi na biyu da saukaka dokar Matakin killacewa a Abuja, Lagos da jihar Ogun Wanda zai fara aiki ranar Litinin 4 ga watan Mayu, 2020.
38. Duk da haka, wannan zaibi ka'idoji Sau da kafa da karfafa Matakan Gwaji, da zakulo wa'anda s**ayi Ma'amala da masu cutar a dai dai lokacin da zamu dawo da wasu abinda abin da yashafi Tattalin Arziki da Harkokin kasuwan ci a wasu zababbun bangarori.
39. Bugu da kari, An Dauki wasu sabbin matakai k**ar haka;
a. Za'a kafa dokar hana fita da Dare daga karfe 8 na yamma zuwa Shida na Safe, wannan yana nufin an haramta dukkan tafiye tafiye a lokacin dokar sai de ko in yazamo muhimmi kuma wajibi.
b. Za'a haramta tafiye tafiye daga jiha zuwa jiha da baizamo tilas ba har sai Baba ta gani.
c. Lokaci zuwa lokaci Za'a rinka jigilan kayan masu muhimmanci daga kamfanoni zuwa mabukata; haka kuma
d. Zamu tabbatar da tilasta amfani da abin kare fuska ko kare jama'a don kara karfafa keban cewa da tsafta ce kai, Bugu da kari, za'aci gaba da tsagaita Bukukuwa da tarukan Addinai. Gwamnatocin Jihohi, Kungiyoyin kasuwanci an karfafa su dasu mara baya wa buga abun tsare fuskokin 'yan kasar.
40. Don kaucewa duk wata Shakku, Birnin Tarayya, Lagos da jihar Ogun zasuci gaba da kasancewa a kulle har sai ranar da sabon doka zai fara aiki ranar 4 ga watan Mayu 2020.
41. Kwamitin Shugaban kasa zai tsara fila filla ainihin yadda Gwamnatoci, kasuwan ni da Cibiyoyi zasuci gaba da gudana.
42. Bisa la'akari da dokoki da ke sama, Gwamnonin Jihohi zasu zabi tsarin daya dace da yanayin dazasu iya tafiyar wa dai dai da dokoki da ke sama.
43. Don Mara baya wa kusuwancin mu da Sana'oi, Bangaren tsara kashe kudade zasu Samar dukkan wata dama da ake bukata don cigaba da Sarrafa abubuwa ta haka, aiyuka zasu dawo.
44. Wannan dokoki da za'aka sake musu fiska bazai shafi jihar kano ba.
45. Kan lamarin Kano, Na Umarci hukumomi don sanya Dokar hana fita tsam na tsawon makwanni biyu wanda yafara aiki nan take, Gwamnatin Tarayya zata Samar Duk abinda yadace daga na Dan'adam, kayan aiki, Kwararru da kudade don tallafawa jihar don shawo kan bazuwar Annobar da kare hadarin yiwuwar bazuwar cutar zuwa jihohi Mokota.
46. Zanso na kuma kara jinjina wa Ma'aikata dake sahun gaba don cutar a dukkanin fadin kasar nan, Wa'anda a kulli yau min, Hatsarantar da komi don tabbatar da munyi nasara a wannan yaki. Ga wa'anda s**a kamu da Cutar a Sak**akon aikin su, Bari aba ku tabbaci Gwamnati zatayi duk abinda yadace don tallafa muku da Iyalin ku a wannan mawuyacin lokaci na bazata. Zan ku dauki wannan dama don kara tabbatar muku cewa Lafiyar ku, Jindadin ku yazamo a babban lamari kan Gwamnati.
47. Zan kuma yabo goyon baya da muke samu daga Sarakunan Gargajiya, Kungiyar Kiristochi ta kasa, Majalisar koli ta harkokin Addinin Muslinci, da sauran fitattun Shugabannin addinai da Shugabannin Al'umma. Hadin kai da Goyon bayan Ku ya taimakawa Gaya gurin Nasarori da muka cimma har izuwa Yanzu.
48. Zan bukace ku dukka da don Allah kuci gaba da wayar da kan Tabbacin wanzuwar Cutar Korona tsakanin masu ibada da kuma Al'umma Sannan kuma ina rokon ku da kubi dokokin da shawari kan lafiya ka'in da na'in.
49. Ina kuma gode wa Kungiyar Gwamnoni da Kwamitin Shugaban kasa kan cutar korona kan dukkan aiyuka da suke gudanar har izuwa yau. Ta hanyar wannan hadin kai, Na kasance cike da yakinin Nasara kam zamu cimma ta.
50. Zan kuma so na godewa Kungiyoyin hadin kai, Masu bada agaji, tsari Majalisar Dinkin Duniya, Kungiyar Hadin kan Turai, Kasashe Ma'abota, Kafafen Sadar wa da sauran Masu bada Gudumowa da s**ayi abinda ya dace na goyon bayan yadda muke tunkarar Cutar.
51. Kuma Daga karshe, Zan sake yin Godiya ga Dukkan 'yan Najeriya kan Hakuri da hadin kai a wannan lokaci mawuyaci. Ina baku tabbaci cewar Gwamnati zataci gaba da daukan duk wani matakai daya dace don kare Rayuka, da abubuwan rayuwa 'yan kasar mu da mazauna kasar.
52. Na gode muku bisa Sauraro kuma Allah ya Albarkaci Gwamnatin Tarayyar Najeriya.
