22/12/2023
⚧Num/La ntsa mahta ai garan ginhka lam hte, de a majaw byin pru wa ai akyu ni⚧
Kachin Version - http://tinyurl.com/6ndydn7e
Myanmar Version - http://tinyurl.com/2jwnwcv2
✅Ya ten, Myanmar mungdan hta e ‘garan ginhka ai’ ngu ai gasi hpe yawng gaw grau grau na mawn wa sai rai nna, dai ‘garan ginhka ai’ hpe n hkap la ai, bai nhtang dinglun ai lam ni mung nga wa sai ngu tsun mai nga ai. Raitim, dai num/la ntsa mahta nna masat ai (Gender) garan ginhka lam hpe, tinang chyena da ai lachyum ni hta hkan nna tsun dangrang hkat ai madang (shnr) myit shang sha hpa n re ngu ai madang sha naw rai nga ai. Hpa majaw nga yang, Gender ngu tsun dat ai hte, myu shayi ni hte seng ai, myu shayi ni a lam hpe madung tawn nna tsun na re ngu galoi mung masat kau ai lam gaw, Gender hte seng ai garan ginhka lam hpe chyena na matu hta dutdang shagun ai lam re hpe mu lu ga ai. Ndai sumhpa laika hta, Gender ngu ai gasi hpe loi ai hku asan sha chyena la na matu, Gender hte seng ai garan ginhka lam ni hte Gender garan ginhka lam a majaw lam/shara shagu hta byin shangun ai akyu ni hpe sanglang tang madun mat wa na re.
✅Gender ngu ai gaw hpa rai ta?
Gender hpe chyena na matu, num/la kumla ‘S*x’ ngu ai gasi hpe shawng chyena ra nga ga ai. S*x ngu ai gaw num kasha, la kasha ngu nna shangai wa ai hkrang hpe garan masat ai hta jai lang ai gasi rai nga ai. ‘S*x’ gaw shangai wa ai kaw na lawm wa ai hkumhkrang a dawchyen ni rai nna, n b**g ai hkrang hte shanhte a b**gli galaw ai lam ni mung shai nga ai. Dai shai ai lam ni hte shanhte a b**gli galaw ai lam ni gaw shara, aten, htunghking lailen ni hta hkan nna galai shai ai lam n nga ai. Ga shadawn- ma hkum hkum ai, la hkrang na ntsin (s***m) shapraw ai zawn re laksan b**gli galaw ai lam ni gaw, hkumhkrang hta lawm ai num/na kumla hta hkan nna b**gli galaw lu ai atsam ni shai mat ai rai nga ai. Shara, aten ladaw hta hkan nna galoi mung galai shai ai lam n nga ai hpe mu lu nga ga ai.
✅Gender hpe mung, lata e tsun mat wa ai num/la kumla ‘S*x’ zawn sha galai shai n mai ai re ngu masha law malawng gaw mu mada chye nga ma ai. Teng sha nga yang, Gender ngu ai gaw shara, aten ladaw hte htunghking masa ni hta hkan nna amyu myu galai shai chye ai, galai shai nga ai hpe anhte n dum shamyi rai n chye kau ai sha rai nga ai. Ga shadawn hku tsun ga nga yang, moi hkawhkam ni up-hkang sha lai wa ai prat hta myu shadang ni hpe ‘la hkrang’ lawm ai a majaw sha la dung ai ngu n masat ma ai. Hkum hta mak htu da ai ni hpe she la kaja ngu nna masat chye ma ai. Ratim daini na aten hta gaw, mak htu da ai ni hpe la dung ai ngu masha law malawng wa sawn la na gaw yak nga ai. Dai gaw, aten ladaw hte htunghking lailen ni galai shai wa ai majaw rai nga ai.
Lahta e tsun mat wa ai hte maren, Gender hte seng ai lam ni re ngu ai myu shadang, myu shayi ni a ntsa masat tawn da ya ai lam ni gaw, aten ladaw hta hkan nna galoi raitim galai shai wa mai ai rai nna, dai galai shai lam ni hpe mung masha ni nan galaw ai lam re hpe mu lu nga ga ai. Dai galai shai lam ni hpe hkap la na matu yak ai moi prat na myit masa rawng ai ni mung naw nga nga ai. Moi prat na myit masa rawng ai ni hta, grau nna Gender hte seng ai myit masa (shnr) Gender hpe hpan shakap nna masat kau ai lam ni hpe hkap la da ai ni gaw, Gender hte seng ai ningmu hpe hkap la na matu yak dik htum ni rai nga ai.
✅Gender hte seng ai garan ginhka lam
Ndai Gender hte seng ai ningmu hpe n lu galai shai ai, galoi mung hkap la ra ai ngu myit ai masha law malawng gaw, tinang a makau grup-yin na ni mai byin ai zawn, tinang hkum nan mung byin chye nga ai. Galai shai mai ai Gender hte seng ai ningmu ni hpe, dai hku tutnawng byin nga ai lam ni re ngu mu mada ai gaw, prat tup dum nta hta, jawng hta, makau grupyin a sharin shaga/dawk bang ya ai lam ni hte maren manu taw nga ai lam re hpe mu mada lu ga ai. Dai zawn, madu htuk manu dum nna ngasa taw ai prat hkrunlam hta hkrum katut wa ai lam ni gaw, ang sha-a rai tuphkrak bai b**g wa ai shaloi, grau ngangkang ai Gender ningmu hpe hkap la mat ai rai nga ai. Ga shadawn- myu shayi ni gaw si mani ra ai, madat mara chye ra ai ngu sharin shaga ai Gender ningmu ni gaw, myu shayi ni a atsam hpe shadawn sharam kau ya ai re ngu n mu ai sha, myu shayi ni si mani ai gaw kaja ai lam re ngu ntsa lam hkap la da ai hpe, shaning law law wa kam let hkap la ai majaw matut nna ngang-grin nga ai rai nga ai. Teng sha nga yang masha langai gaw, shinggyim masha langai hku nna shi hta rawng ai atsam hpe shadawn sharam kau ai hku n re ai sha, wanglu wanglang tsun shaga na, dawdan na, gyin shalat na ahkaw ahkang ni gaw shinggyim masha ni a laida re ngu mu mada ra nga ga ai.
✅Ndai zawn re shinggyim mungkan hta sak hkrung ngapra ai aten ladaw ni hta, myu shayi rai yang gara hku rai ra ai, myu shadang rai yang gara hku rai ra ai ngu nna masat tawn ya/dawk bang ya ai hpe manu dum let ngapra nga ai shinggyim uhpawng hta, shinggyim masha ni a wanglu wanglang nga-pra na ahkaw ahkang hpe shadawn sharam kau ya ai lam lawlaw hpe mung hkrum katut nga sai hpe mu lu ga ai. Grau nna, Munghpawm Myanmar mungdan hta nga-pra nga ai bawsang ni gaw, gumshem ai up-hkang ladat a gyin shalat dat ai hpaji lam, sumla hkrung, ndau lamang ni, shinggyim uhpawng ni hta nga kaba wa ai ni rai nga ga ai. Dai zawn re dawk bang dat ai lam gaw grin nga/htuk manu nga nna, shinggyim masha shada da chyena ya hkat ai, tsawra matsan dum ai myit ni hta gawngkya wa ai rai nga ai. Matut nna, Gender hte seng nna dawk bang da hkrum ai lam hte garan ginhka lam ni a majaw kaning re manghkang ni nga wa ai lam hpe lawnglam nkau mi hku nna tang madun mat wa na re.
✅Woi awn ningbaw ai hte Gender hte seng ai garan ginhka lam
Anhte shinggyim uhpawng hta, wuhpung wuhpawng ni hpaw hpang wa ai shaloi mung, wuhpung kaji ni jawm kahkyin ai shaloi mung, ningbaw shara hpe shatsam ai (shnr) tingnyang up ngu ai gasi hpe myit dat ai shaloi, myu shadang ni hpe shawng myit sawn chye ai gaw Gender hte seng ai garan ginhka lam hte manoi nna byin wa ai manghkang ni rai nga ai. Anhte hku nna marai langai ngai hpe machyi shangun mayu ai (shnr) ningshawng tawn mayu ai yaw shada lam hte myit hpang dat ai n raitim, anhte ni a galoi mung manu taw nga ai myitsawn lam ni gaw shi hkrai shi dai hku byin shangun ai rai nga ai. Dai zawn re shi hkrai shi myitsawn lam ni gaw, kaji ten laika sharin jawng gawk hta woi hpaw ai wuhpung kaji mying ni rai nga ai- Chyansit Ta, Bayit Nawng, Alawng Hpaya ngu ai bawsang n re ai Myen amyu sha ni chyu sha myitsawn lai wa ai lam a akyu ni re ngu hkrak tsun mai nga ai. Labau laika buk ni, sumla hkrung ni hta mung myu shayi ningbaw ningla lam ni hpe gaw kauchyen sha na chye lu ai hte, myu shayi ni woi awn yang ‘mungdan pyi hten ai’ ngu sawn la chye ai ningmu ni, ga malai ni, ga shadawn/kasi ni hpe sha prat tup na wa, madat wa ai anhte hpe ya na zawn myitsawn shangun ai rai nga ai. Ndai zawn, ningbaw ningla shara ni hta myu shadang ni sha htaphtuk ai ngu masat kau ai gaw, kaja wa woi awn ningbaw lu ai myu shayi ni a matu dutdang lam byin shangun ai sha n-ga, shatsam dat ai ni a wuhpung wuhpawng rawt jat lam, mungdan galu kaba lam hte wuhpung kaji ni a rawt jat lam a matu ahkaw ahkang ni hkrat sum nga ai lam re hpe myit yu ging nga ai. Dai hta n-ga, myu shadang ni mung shanhte grau kungkyang ai magam b**gli ni hta, n galaw n mai re ai woi awn ningbaw shara hta galaw ra ai lit ni gaw shanhte a matu grau bupa lam shangun nga ai. Dai majaw, ndai Gender garan ginhka lam a majaw byin wa ai manghkang ni hpe masam maram yu mai nga ai.
✅Bungli shara hte Gender hte seng ai garan ginhka lam
Sut masa lam hta, b**gli madu ni hku nna tinang a b**gli hta magam gun na ni hpe lata san la na gaw, b**gli madu ni a ahkaw ahkang rai nga ai. Raitim, masha langai a kungkyang lam hpe tauhkrau tak sawn nna nna masat kau ai, grau nna myu shayi hte myu shadang ni a ntsa garan ginhka nna myitsawn kau ai lam gaw, b**gli shara hte shinggyim uhpawng na kungkyang ai ninghkring ni a matu n kaja ai akyu hpe byin shangun nga ai. Ga shadawn- jahpan jum shara a matu masha shaga ai shaloi, myu shayi ni hte grau htuk manu ai ngu myit nna b**gli ndau laika hta myu shayi ngu shawng masat kau ai gaw, jahpan chyarang hta kungkyang ai ninghkring sara kaba ni hpe yu kaji kau ai masa byin shangun ai sha n-ga, jahpan chyarang grau dang ai myu shadang ni hpe mung pat shingdang kau ai zawn tai nga ai. Ndai b**gli hpe myu shayi, myu shadang ngu laksan masat nna shaga ai gaw, masha hkum ngau shagu a galaw lu ai atsam hpe yu kaji kau ai zawn tai nna, kaja wa kungkyang ai masha ni hpe gaw b**gli madu ni hku nna hkrum shaga ai lam pyi n galaw kau ai hpe maram lu nga ai. Ndai lam ni gaw, Gender hte seng nna b**gli shara hta garan ginhka ai lam a majaw byin pru wa ai hkrat sum lam ni re hpe asan sha mu lu nga ga ai.
✅Ginchyum dat ai lam
Gender hte seng ai garan ginhka lam ni hpe tsun jahta ai hta, ndai masam maram lam ni gaw hpringtsup ai lam n nga shi ai hpe taunau nna tsun mayu ai. Gender hte seng ai garan ginhka lam a majaw myu shayi, myu shadang ni sha n-ga, num/la myit hkam la lam n b**g ai ni, ndai zawn re shinggyim masha ni yawng hta byin ai akyu ni a lam azin ayang hpe matut hkaja mai nga ai. Garan ginhka ai lam ni gaw, shi hkrai shi myit sawn hkrup ai kaw na byin pru wa ai lam ni re majaw, tinang a arawn alai, myit sawn lam, dawdan ai lam ni hpe rai n galaw shi yang, num, la, num/la myit hkam la lam n b**g ai ni a ntsa kaning re akyu/manghkang ni nga wa chye ai (shnr) Gender hte seng ai garan ginhka lam ni n byin na matu hpe atsawm myit sawn yu nna galaw ging nga ai. Dai rai yang she, shinggyim masha ni a tsawra matsam dum chye ai, chyena ya hkat ai, ndai zawn re shinggyim nauna myit rawng ai shinggyim lailen ni hte, shinggyim masha ni a gyin shalat lu ai atsam hpe tup-hkrak shapraw nna galaw lu ai a marang e, grau ngwipyaw ai shinggyim uhpawng ningnan hpe jawm gawgap sa wa lu na re hpe kam let hpungdim dat n ngai.
⚧ဂျဲန်ဒါ ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းနှင့် ၄င်း၏အကျိုးဆက်များ⚧
✅မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခုအခါ “ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်း” ဆိုသည့် စကားရပ်ကို ပိုမိုရင်းနှီးလာခဲ့ပြီး “ခွဲခြား ဆက်ဆံခြင်း”ကို လက်မခံမှုများ၊ တုံ့ပြန်မှုများလည်း ရှိနေသည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ သို့သော်လည်း ဂျဲန်ဒါ ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းဟု ဆိုရာတွင် နားလည်မှု ဝိရောဓိများဖြင့် အငြင်းပွားမှုအဆင့် သို့မဟုတ် စိတ်မဝင်စားသည့်အဆင့်တွင်သာ ရှိသေးသည်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဂျဲန်ဒါဟု ဆိုလိုက်သည်နှင့် အမျိုးသမီးအရေး၊ အမျိုးသမီးကိစ္စရပ်များကိုသာ ဦးတည်ပြောဆို ကြတော့မည်ဟု တရားသေ သတ်မှတ်ချက်များကလည်း ဂျဲန်ဒါ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကို နားလည်ရန် အဓိက အဟန့်အတားများ ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ ယခုဆောင်းပါးတွင် ဂျဲန်ဒါဆိုသည့် စကားရပ်ကို ရိုးရှင်းစွာ နားလည်စေရန်၊ ဂျဲန်ဒါ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများအကြောင်းနှင့် ဂျဲန်ဒါခွဲခြား ဆက်ဆံမှု၏ နယ်ပယ်အသီးသီးကို အကျိုးသက်ရောက်ပုံတို့ကို ဆွေးနွေးတင်ပြသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။
✅ဂျဲန်ဒါ ဆိုတာ ဘာလဲ
ဂျဲန်ဒါကို သိရှိနားလည်စေရန် “လိင်” ဆိုသည့် စကားရပ်အား ဦးစွာ နားလည်အောင် ပြုလုပ်ကြရမည် ဖြစ်ပါသည်။ “လိင်” ဟု ဆိုရာတွင် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးတို့၏ မွေးရာပါအမျိုးအစားများကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရာတွင် အသုံးပြုကြပါသည်။ “လိင်” သည် မွေးရာပါ ခန္ဓာဗေဒဆိုင်ရာ ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပြီး မတူညီသော ပုံစံများ၊ အလုပ်လုပ်ပုံများ ကွဲပြားလျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါ ကွဲပြားပုံ အလုပ်လုပ်ပုံများ ကွဲပြားမှုသည် နေရာ ၊ အချိန်၊ ရိုးရာ ယဉ်ကျေးမှု များအပေါ် မူတည်ပြီး ပြောင်းလဲလေ့ မရှိသည်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း၊ သုတ်ရည် ထုတ်လွှတ်ခြင်း စသည့် သီးခြားလုပ်ဆောင်ချက်များသည် ခန္ဓာကိုယ်ပေါ်ရှိ လိင်ဖြစ်တည်မှုအပေါ် လုပ်နိုင်စွမ်းသည် ကွဲပြားခြားနားသည် နေရာဒေသပေါ်၊ အချိန်အခါပေါ်တွင် မည်သည့်အခါတွင်မျှ ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။
✅ဂျဲန်ဒါကို အထက်ပါ “လိင်”ဆိုသည့် ကိစ္စရပ်ကဲ့သို့ပင် မပြောင်းလဲဘဲ ရှိသည်ဟု လူအများက မှတ်ယူထားကြပါသည်။ အမှန်မှာ ဂျဲန်ဒါသည် နေရာ၊အချိန်၊ နှင့် ရိုးရာ ဓလေ့ ယဉ်ကျေးမှု များအပေါ် မူတည်ကာ အမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲတတ်သည်၊ ပြောင်းလဲနေသည်ကို သတိမမူခဲ့ခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဆိုရလျှင် ဘုရင်များ ကြီးစိုးခဲ့စဉ် ကာလက အမျိုးသားများသည် အမျိုးသား လိင်အင်္ဂါ ပါရုံမျှဖြင့် ယောကျာ်း ပီသသည်ဟု မသတ်မှတ်ကြဘဲ ထိုးကွင်းမှင်ကြောင် (ခ) တက်တူးများ ရှိမှသာ ယောကျာ်းကောင်းဟု သတ်မှတ်ခဲ့ကြပါသည်။ အခု ခေတ်ကာလမှာ ဆိုရင်တော့ တက်တူး ရှိသူများကို လူအများစုက ယောကျ်ား ပီသတယ်လို့ တွေးဖို့အတွက် ခက်ခဲနေကြပြီထင်ပါသည်။ ဒါဟာ အချိန်နှင့် ရိုးရာ ယဉ်ကျေးမှုတွေရဲ့ ပြောင်းလဲမှုကြောင့်သာ ဖြစ်ပါသည်။
✅အထက်ပါပြောခဲ့သလို ဂျဲန်ဒါဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များဟုဆိုသည့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးများအပေါ် သတ်မှတ်ချက်များသည် အချိန်မရွေးပြောင်းလဲနိုင်ပြီး အဆိုပါ ပြောင်းလဲမှုများကို လူများသာ လုပ်ဆောင်နေကြသည်ကို တွေ့မြင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါ ပြောင်းလဲမှုများကို လက်ခံရန် ခက်ခဲနေသော ရှေးရိုးစွဲများလည်း ရှိနေမည် ဖြစ်ပါသည်။ ရှေးရိုးစွဲများတွင် အထူးသဖြင့် ဂျဲန်ဒါဆိုင်ရာ ရေုးရိုးစွဲများ သို့မဟုတ် ဂျဲန်ဒါ ပုံသေကားချပ်များကို သဘာဝဟု ထင်မြင် လက်ခံထားသူများသည် ဂျဲန်ဒါ ဆိုင်ရာ အမြင်များကို လက်ခံရန် အခက်ခဲဆုံးဖြစ်မည် ဖြစ်ပါသည်။
✅ဂျဲန်ဒါဆိုင်ရာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများ
အဆိုပါ ဂျဲန်ဒါဆိုင်ရာအမြင်များကို မပြောင်းလဲနိုင်၊ အမြဲလက်ခံရမည်ဟု စဉ်းစားနေကြသော လူအများစုသည် မိမိတို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်တွင်လည်းကောင်း မိမိကိုယ်တိုင်ပင်လည်းကောင်း ဖြစ်နေနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါ ဂျဲန်ဒါဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲနိုင်သော အမြင်များကို တစ်သမတ်တည်း ရှိနေသည်ဟု ထင်မြင်နေကြပုံများသည် ဘဝတစ်လျှာက် အိမ်တွင်လည်းကောင်း၊ ကျောင်းတွင် လည်းကောင်း၊ ပတ်ဝန်းကျင်မှလည်းကောင်း ပုံသွင်းမှုများကို အသားကျနေခြင်းဖြစ်သည် ဟု ရှုမြင်ပါသည်။ အဆိုပါ နေသားကျမှုများ ဘဝတစ်လျှာက်တွင် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော အဖြစ်အပျက် များသည်ပင်လျှင် တိုက်ဆိုင်စွာ ထပ်တူကျနေမှုများ ရှိခဲ့သည့်အခါ ပိုမို ခိုင်မာသော ဂျဲန်ဒါအမြင်များကို လက်ခံသွားကြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာ အမျိုးသမီးများသည် နူးညံ့ရမည်၊ နာခံတတ်သော သူဖြစ်ရမည်ဟု ဆုံးမလေ့ရှိသော ဂျဲန်ဒါဆိုင်ရာ အမြင်များသည် အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ လုပ်နိုင်စွမ်းရည်ကို ကန့်သတ်ခံရခြင်းဟု မမြင်တော့ဘဲ အမျိုးသမီးများ နူးညံ့နေခြင်းသည် ကောင်းမွန်သည်ဟု အပေါ်ယံ လက်ခံမှုများကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ယုံကြည် လက်ခံခဲ့မှုများကြောင့်သာ ဆက်လက်တည်ရှိရန် ကြိုးစားနေကြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အမှန်တကယ်သည် လူတစ်ယောက်၏ ပုံစံသည် လူသားတစ်ယောက် ဖြစ်နိုင်စွမ်းကို ကန့်သတ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ ဖန်တီးနိုင်ခွင့်များကသာ လူသားတို့၏ သဘာဝအဖြစ် ရှုမြင် သင့်ပါသည်။
✅အဆိုပါ လူ့လောကအတွင်း ရှင်သန်လာသည့် ကာလတစ်လျှောက်လုံးတွင် အမျိုးသမီးများဖြစ်ပါက မည်သို့ ဖြစ်ရမည်၊ အမျိုးသားဖြစ်ပါက မည်သို့ ဖြစ်ရမည် ဆိုသော ပုံသွင်းမှုများတွင် အသားကျနေသော လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွင် လူသားတို့၏ လွတ်လပ်စွာ နေထိုင်ပိုင်ခွင့်ကို အကန့်အသတ်များစွာ ကြုံလာကြရသည်ကို တွေ့မြင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်ထောင်စုနွယ်ဖွား နေထိုင်ကြသူများသည် အာဏာရှင်စနစ်၏ ပုံသွင်းထားသည့် ပညာရေး၊ ရုပ်ရှင်၊ ကြေငြာ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းများတွင် ကြီးပြင်းလာခဲ့ကြရပါသည်။ အဆိုပါ ပုံသွင်းမှုသည် အသားကျလျက်ရှိပြီး လူသားဖြစ်တည်မှုဖြစ်သော လူသားချင်းနားလည်ပေးမှု၊ ကိုယ်ချင်းစာခြင်း အစရှိတို့တွင် အားနည်းခဲ့ကြခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။ အခုအခါတွင် အခုလို ဂျဲန်ဒါဆိုင်ရာ ပုံသွင်းခံခဲ့ရပြီး ဂျဲန်ဒါ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများကြောင့် မည်သို့ အကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိသည်ကို အချို့ အကြောင်းအရာများဖြင့် ဖော်ပြသွားပါမည်။
✅ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် ဂျဲန်ဒါခွဲခြားမှု
လူမှု့ဝန်းကျင်တွင် အဖွဲ့အစည်းများ တည်ထောင်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ အသင်းအဖွဲ့များ စုစည်းကြရာတွင်လည်းကောင်း ဥက္ကဌရာထူးအား ခန့်အပ်ရာတွင် သို့မဟုတ် ဥက္ကဌ ဆိုသည့် စကားရပ်အား စတင် စဉ်းစားသည့်အခါတွင် အမျိုးသားများကို စတင် စဉ်းစားတတ်ကြခြင်းသည် ဂျဲန်ဒါ ဆိုင်ရာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများ၏ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာရပ်များ ဖြစ်ပါသည်။ အမှန်တကယ် ကျတော်/ကျမတို့သည် မည်သူကိုမှ နစ်နာစေရန် သို့မဟုတ် ဦးစားပေးရန် ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် စတင် စဉ်းစားခဲ့သည်မဟုတ်သော်လည်း ကျတော်/ကျမတို့၏ အသားကျနေသော တွေးခေါ်မှုများသည် အလိုအလျောက်ပင် ထိုသို့ပြုမူမျိုးကို လုပ်ဆောင်ပြီးလျှက် နေခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
✅အဆိုပါ အလိုအလျောက် တွေးခေါ်မှုများသည် ငယ်စဉ် စာသင်ကျောင်းအခန်းအတွင်းဖွဲ့စည်းခဲ့သော အဖွဲ့အမည်များ ဖြစ်သည့် ကျန်စစ်သား၊ ဘုရင့်နောင်၊ အလောင်းဘုရား အစရှိသည့် တိုင်းရင်းသား မဟုတ်သည့် ဗမာ လူမျိုး အမျိုးသားတွေသာ စဉ်းစားခဲ့သည့် အကျိုးဆက် ဖြစ်သည်ဟု အတိအကျ ဆိုကြရမည် ဖြစ်ပါသည်။ သမိုင်းစာအုပ်များတွင်လည်းကောင်း၊ ရုပ်ရှင်များတွင်လည်းကောင်း အမျိုးသမီး ခေါင်းဆောင်မှုများကို အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ကြားသိခဲ့ရပြီး အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်ပါက “ပြည်ပျက်သည်”ဟုပင် ထင်မြင်စေသည့် ယူဆချက်များ၊ စကားပုံများ၊ နမူနာများကိုသာ ဘဝတစ်လျှောက်ကြားနာခဲ့ရသည့် ကျတော်/ကျမတို့အဖို့ ယခုလို တွေးတောမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ယခုလို ခေါင်းဆောင်မှုနေရာများတွင် အမျိုးသားများနှင့်သာ သင့်တော်သည်ဟု သက်မှတ်နေမှုများသည် အမှန်တကယ် ဦးဆောင်နိုင်သော အမျိုးသမီးများအတွက် အကန့်အသတ် ဖြစ်ရုံသာမက ခန့်အပ်သူတို့၏ အဖွဲ့အစည်းတိုးတက်မှု၊ နိုင်ငံတိုးတက်မှုနှင့် အဖွဲ့များ၏ တိုးတက်မှုများ အတွက်ပါ များစွာ အခွင့်အလမ်းများ ဆုံးရှုံးမှုများ ရှိသည်ကို တွေးတောသင့်ပါသည်။ ထို့အပြင် အမျိုးသားများသည် ပိုမိုကျွမ်းကျင်သော လုပ်ငန်းဆောင်တာများထက် ဦးဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍတွင် မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်နေရသည့် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးသည်လည်း အမျိုးသားများအတွက် ပင်ပန်းမှုများသာ တိုးပွားလာစေပါသဖြင့် ဂျဲန်ဒါခွဲခြားဆက်ဆံမှုများ၏ သက်ရောက်မှုများကို လေ့လာဆန်းစစ်နိုင် ပါသည်။
✅လုပ်ငန်းခွင်နှင့် ဂျဲန်ဒါ ခွဲခြားမှု
စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများတွင် လုပ်ငန်းရှင်များက မိမိခန့်အပ်မည့် ဝန်ထမ်းများကို ရွေးချယ်ခွင့်ရှိခြင်းသည် လုပ်ငန်းရှင်များ၏ အခွင့်အရေးပင်ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း လူတစ်ယောက်၏ လုပ်နိုင်စွမ်းရည်ကို ကြိုတင်ခန့်မှန်း ကန့်သတ်ခြင်း အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသား အပေါ် ခွဲခြားစဉ်းစားခြင်းသည် လုပ်ငန်းများနှင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းရှိ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအတွက်ပါ များစွာ ဆိုးကျိူးသက်ရောက်စေမှာ ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာ စာရင်းကိုင် ရာထူးခေါ်ယူရာတွင် အမျိုးသမီးများနှင့် ပိုမို သင့်လျော်သည်ဟု ထင်မြင်ယူဆကာ အလုပ်ခေါ်စာတွင် အမျိုးသမီးဟု ကြိုတင် သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းသည် စာရင်းအင်းများကို ပိုင်နိုင်သော ဆရာကြီးများကို အထင်မြင်သေးသည့် သဘောမျိုး သက်ရောက်စေရုံသာမက စာရင်းကိုပိုင်နိုင်သော အမျိုးသားများကိုပါ ကန့်သတ် သကဲ့သို့ ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါ အလုပ်သည် အမျိုးသား၊ အမျိးသမီးဟု သီးသန့်ခေါ်ယူမှုများသည် တစ်ဦးချင်းစီ၏ လုပ်ဆောင်နိုင်မှုကို အထင်မြင်သေးရာရောက်ပြီး အမှန်တကယ် ကျွမ်းကျင်သူများကို လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် တွေ့ဆုံမှုပင် မရှိခဲ့သည်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။ ထိုကိစ္စရပ်များသည် ဂျဲန်ဒါဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆုံးရှုံးမှုများကို မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။
✅အနှစ်ချုပ်
ဂျဲန်ဒါခွဲခြားဆက်ဆံမှုများအကြောင်း ဆွေးနွေးကြရာတွင် ယခု သုံးသပ်မှုများသည် လုံလောက် ပြည့်စုံမှု မရှိသေးသည်ကို ကြိုတင်ပြောကြားလိုပါသည်။ ဂျဲန်ဒါခွဲခြားဆက်ဆံမှုများကြောင့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးများသာမက လိင်စိတ်ခံယူမှု ကွဲပြားသော သူများစသည့် လူသားအားလုံးအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနေသည်ကို အသေးစိတ် ထပ်မံလေ့လာနိုင်ပါသည်။ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများသည် အလိုအလျောက် စဉ်းစားချက်များမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကိစ္စရပ်များဖြစ်သည့်အတွက် မိမိတို့၏ အပြုအမူ၊ စဉ်းစားချက်များ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို မပြုလုပ်မှီ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး၊ လိင်စိတ်ခံယူမှု ကွဲပြားသူများအပေါ် မည်သို့ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ကြောင်း သို့မဟုတ် ဂျဲန်ဒါခွဲခြားဆက်ဆံမှုများ မဖြစ်သည်ကို သေချာစေရန် လုပ်ဆောင်ပြီးမှသာ လုပ်ဆောင်သင့်ပါသည်။ ထိုမှသာ လူသားတို့၏ ကိုယ်ချင်းစာတရား၊ နားလည်ပေးမှု စသည့် လူသားဆန်သည့် လူ့ကျင့်ဝတ်များဖြင့် လူသားတို့၏ ဖန်တီးနိုင်စွမ်းကို အပြည့်အဝ လုပ်ဆောင်ခွင့်ပေးခြင်းဖြင့် ပိုမိုသာယာသော လူ့ဘောင်သစ်ကို အားလုံး အတူတူ ဖန်တီးနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်စွာဖြင့် နိဂုံးချုပ်အပ်ပါသည်။
✅Matut hti hkaja la mai ai lam ni-
- Gender Equality Network - https://www.genmyanmar.org/research_and_publications
- Women’s League of Burma - https://www.womenofburma.org/reports
- The Neg*tive Effects of Gender Discrimination - https://www.justiceatwork.com/the-neg*tive-effects-of-gender-discrimination/
- How to Challenge Gender Discrimination - https://plan-international.org/girls-get-equal/challenging-gender-discrimination-a-how-to-guide/
- Understanding Gender Inequality and Education in Myanmar - https://www.internationalaffairs.org.au/australianoutlook/reality-or-rhetoric-understanding-gender-inequality-and-education-in-myanmar/
📝La Min Say Thaman (လမင်းစေတမာန်)