04/02/2023
1948 පෙබරවාරි 04වෙනි දින ප්‍රථම නිදහස් උත්සවය පවත්වන ලදි.එය වර්තමානයට, අනාගතයට ඉතිහාසයකි. ඉතිහාසයේම සදහන් පරිදි විවිධ ආක්‍රමණයන් විසින් මෙරට ආක්‍රමනය කර ඇත. කෙසේ නමුත් 1505 පෘතුගීසින් ලංදේසීන් මුහුදු බඩ ප්‍රදේශයත්, ඉංග්‍රීසීන් මුළු රටම ආක්‍රමනය කර යටත් විජිතයකට පත්කර ගත්හ. මේ සියල්ලටම හේතු වුයේ රට වැසියාගේ අසමගියයි. විදේශිකයන් ආක්‍රමනය කළේ ලක්ෂ ගණන් හමුදාව මෙරටට පැමින යුද්ධ කර නොවේ ඉතාම සුළු පිරිසකගේ පැමිණීම තුලය. මෙයට ප්‍රධානම හේතුව රට වැසියන්ගේ ගිජුකම, රැවැටෙන ස්භාවය, කුරිරුකම අසමගිය ප්‍රධාන වශයෙන් බලපා ඇත. ආක්‍රමිකයන් මෙය අවබෝධකරගෙන ඇත.එදා රටේ මිනිසුන්ගේ එකමුතුවක් පැවතියේනම් මුළු ජනයාම ගල් වලින් පහර එල්ල කළත් පැමිණී සුළු ආක්‍රමිකයන් පලවා හැරීමට හැකිවනු ඇත. රටම නිසියාකාරවම, පවා දුන්නේ ඉංග්‍රීසීන්ටය. එදා උඩරට රදලයන්ගේ බල තන්හාව තුල ඔහුන් එය හොදින් ඉටුකර ගත්හ. කෙසේ නමුත් ඉංග්‍රීසින්ට පාලනය කර පවත්තාගෙන යෑම උදෙසා අධික හමුදාවක් අවශ්‍යයවිය. එය නඩුත්තූ කිරීමට අධික පිරීවැයක් දැරීමට සිදූවී ඇත. ලංකාවේ සම්පත් තූලින් ලැබෙන ආදායම ගණනය කරද්දී බිතාන්‍යයන්ට යටත් විජීත රටවලින් පාඩු ලබන රටක් බවට ලංකාව පත්වී ඇත. 1929 කෝල්බෲක් ,කැමරන් පනත මේ තුළ ඉඩම් රජයට පවරාගෙන පෞද්ගලික කරන,1947 ටොරිංටන් සාමි ආන්ඩුකාරයා රජයේ ආදායම් වැඩිකර ගැනීමට බලු බද්ද,පාර බද්ද තන බද්ද,තුවක්කු බද්ද, ඔරු බද්ද වැනි ජනතාවට ඉතාමත් කුරිරු බදු ක්‍රම පනවන ලදි. එදා මෙම බදු සහ කුරිරු පාලනයට එරෙහිව 1948 නැගී සිටි ගොන්ගාලේගොඩ බන්ඩා(විල්බාවේ)වීරපුරන් අප්පු කුඩාපොළ උන්වහන්සේ ව කුරිරු ලෙස පාවා දුන්නේත්, පවුන් සීයට දාහටය. මේ රටේම මිනිස්සුය. ඊට පෙර කැප්පිටිපොළ මඩුගල්ලේ පාවා දුන්නේද මේ ආකාරයටමය. කෙසේ නමුත් අනාගාරික ධර්මපාල තුමා,ඩී බී ජයතිලක් ඊ.ඒ ගුනසිංහ ඩි ආර් විජේවර්ධන ඩි එස් සේනානායක,පිලිප් ගුණවර්ධන,ඇන් එම් පෙරේරා වැනි ශ්‍රී ලාංකිකයන් ඉංග්‍රීසීන් සමග නිදහස ලබාගැනීමට සටන්කරන ලදි. මේ හේතු තුල ඇන් ඇම් පිලිප් සිරගත කරද ඇත. පිලිප් ගුණවර්ධන එංගලන්තයේ රැස්වීමකට සහභාගිවී සිටියදී සුදු ජාතිකයෙක් දේශනයකදී ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ ලංකාවේ ජීවත්වෙන්නේ නොදියුණු වැද්දන් වැනි මිනිස්සු කොට්ඨාසයක් බවත් යාන්තමින් ශීලාචාර රටක් බවට පත්වෙමින් පවතින්නේ ඉංග්‍රීසීන් ගේ අත පෙවීම් බව පවසා ඇත. පිලිප් මෙය අසා නැගිට ගොස් සුද්දාට බිම ඇද වැටින්න කනට පහරක් දී ඇත. මෙය බොරළුගොඩ සිංහයාය. නිදහස නොදීමට මූලික හේතුව වී ඇත්තේ දූපතක වෙසෙන නූගත් මිනිස්සු බැවින් ඔහුන් දියුනුවවක් ලබන තුරු නිදහස නොදෙන බවයි.ඩී එස් රටේ උගතුන් බව හැගවීමට සෝල්බරි සාමි ආන්ඩුකාර වරයා සමග පැමිණී බිතාන්‍ය නියෝජිත පිරිසට නුවර යන ගමනේදී .කෑගල්ල කුඹුරක නීතිඥවරු (හොදින් ඉංග්‍රීසී කතාකරන)ගොවියන් ගෙවිලියන් ලෙස ඇදුම් ඇද කුඹුරේ වැඩකිරීමට සලස්වා... රථය ඒ අසල නතර කර ගොවියන් ලෙස පෙනී සිටි "නීතිඥ" කැදවා ඉංග්‍රීසීන්යෙන් කතාකර ආන්ඩුකාරවරයාට සහ නියෝජිතයන්ට තහවුරු කර ඇත්තේ "බලපං අපේ ගොවියෝ ඉංග්‍රීසී කතාකරන උගත්තු යන්නත් මුළු රටේම මිනිස්සු උගත්තු" යන්නයි.ඔහුන් පුදුමයට පත්වී ඇත. මෙම කරුනු බ්‍රිතාන්‍යයට දැන්නූ පසු 1948 නිදහස යනුවෙන්. දෙනු ලැබුවේ නාමික ලිපියකි.1970 රෝහණ නන්දසිරි විජේවීර මිනීමැරුම් ත්‍රස්වාදි ක්‍රියාකාරකම් යටතේ අත් අඩංගුවට ගනු ලබන්නේ රැජින ගේ නීති යටතේය.(රෝහණ නන්දසිරි විජේවීරට නඩු පවරනු ලැබුවේ පසුව සම්මත කර ගත් "අපරාධ යුක්ති කොමිසන් සභාව" මගිනි )1948 ඩිංගිරාළ අතුලු පිරිස් රාජ්‍ය ද්‍රෝහිහීන් හැටි යට අත්අඩංගුවට ගනු ලැබ ඇත්තේ මහ රැජිනට විරුද්ධව රැස්වීම් තැබීම්,කැරැලි ගැසීම්,කෝළාහලකිරීම් චෝදනා යටතේය. මේ හේතු තුල සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක අගමැතිනිය1972 මැයි 22 ජනරජයක් බවට පත්කර රජයේ නිවාඩු දිනයක්ද කරන ලදි. මාගේ මතකයේ හැටියට 2015 රජය මෙය ඉවත්කර හෝ සංසෝදනය කර ඇත. මැයි 22 නිවාඩු දිනයද ඉවත්කර ඇත. මෙය නිදහස පිලිබදව කෙටියෙන් සදහන් කළ කරුණුය. ශ්‍රී ලංකාව අධික සම්පත් පිරිණු රටක් ලෝකයේ නිර්මාණය ශීලින් දක්ෂයන් බිහිවුණු රටක් ,එහෙත් මිනිසුන් අතර සමගිය නැති එකම රට... දේශපාලනය තුලින් මේ රට කිසිදාක ගොඩනැගීය නොහැක. අන්නෝන්‍යය අවබෝධය, සදාචාරත්මක ගොඩනැගීමක්, සියලු ජාතීන්ගේ එකමුතුව තුළ ශ්‍රී ලංකිකයන් ලෙස ගොඩනැගුනොත් ලෝකයේ දියුනුම රට වණු ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම සහ එකම හේමප්‍රිය කණ්ඩම්බි සිනමා කෞතුකාගාරය කඩවත.
