Taprum News Network

07/07/2023

27/12/2022

នយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ ក្តោបយកទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗចំនួនពីរ៖

ទី១ ជាការបញ្ចប់ទាំងស្រុងនៃជម្លោះរវាងខ្មែរ និងខ្មែរ ដែលនាំឲ្យកម្ពុជាមានការឯកភាពជាតិ ការឯកភាពទឹកដី ក្រោមដំបូលតែមួយ ក្រោមម្លប់ព្រះមហាក្សត្រតែមួយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញតែមួយ រាជរដ្ឋាភិបាលតែមួយ និងកងកម្លាំងតែមួយ ដែលកម្ពុជាមិនធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មាន ៥០០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

ទី២ សន្តិភាព បានផ្តល់ឱកាសឲ្យកម្ពុជាអាចផ្តោតអារម្មណ៍ទាំងស្រុងក្នុងការប្រមូលនូវធនធាន (ធនធានសេដ្ឋកិច្ច និងធនធានមនុស្ស) ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ក៍ដូចជាការធ្វើសមាហរណកម្មខ្លួនទៅក្នុងតំបន់ និងក្នុងពិភពលោក។

27/12/2022

ស្វែងយល់អំពី “យុទ្ធសាស្ត្រ ឌីហ្វីដ DIFID របស់សម្ដេចតេជោ​”

27/12/2022

សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន “ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា គឺជាភស្តុតាង បញ្ជាក់ពីដំណើរតស៊ូប្ដូរផ្ដាច់ ដើម្បីជាតិមាតុភូមិ និងប្រជាជនកម្ពុជា”

03/11/2022

ខួបកំនើតឆ្នាំនេះ វាកម្ម៉ង ដល់ក!

26/10/2022

ទីណាមានការលំបាក ទីនោះមានសម្តេចតេជោចុះជួយជានិច្ច❤❤❤❤

26/10/2022

សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន៖ បើគ្មានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ សង្រ្គាមនឹងផ្ទុះដោយសារមាន អ្នកប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំ

សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា បើគ្មានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅចាំការពារទេ សង្រ្គាមនឹងផ្ទុះដោយសារមាន អ្នកប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដូច្នេះសម្តេចនឹង នៅបន្តធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តីដើម្បីទប់ស្កាត់ជនក្បត់៣ជំនាន់ សម រង្ស៊ី នេះ។

សម្តេចបានថ្លែងដូចនេះនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ ក្នុងឱកាសចុះជួបសំណេះសំណាល និងផ្តល់ស្រូវពូជ ជូនដល់ប្រជាកសិករចំនួន ៣៤៦០ គ្រួសារ ថែមទៀត ដែលរងគ្រោះដោយសារគ្រោះទឹកជំនន់ នៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។

សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ដែលបានបោះ ឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកន្លងមក ហើយសូមបន្តបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជន កម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខនេះបន្តទៀត។

សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានគូសបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺជាគណបក្សតែមួយ គត់ដែលអាចទ្រទ្រង់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពរបស់ជាតិបាន៕

16/10/2022

ព្រះវិស្ណុជាអាទិទេពស្រោចស្រង់លោក ទ្រទ្រង់លោក ចំរើនលោក។ ព្រះវិស្ណុជាកំពូលអាទិទេពធំមួយនៅក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនាក៏ប៉ុន្តែការគោរពបូជានៅតាមសម័យកាលខ្លះ ឬនៅតាមតំបន់ នៃពពួកព្រាហ្មណ៍បានចាត់ទុកព្រះវិស្ណុជាកំពូលអាទិទេព ព្រះអង្គពុំមែនជាអ្នកបង្កើតលោកដោយផ្ទាល់ទេ តែទ្រង់ជាអ្នកបង្កើតព្រះព្រហ្ម ហើយបញ្ជាឱ្យព្រះព្រហ្មបង្កើតលោកបន្តទៀតតាមរយៈ ម៉ាយ៉ា(លោកធាតុដ៏បរិសុទ្ធ) របស់ទ្រង់ ដែលបានរក្សាទុកនៅក្នុងអង្គកាយបានសេចក្តីថា នៅពេលលោកធាតុទាំងមូលដោយរួមទាំងទេវៈទាំងឡាផង លោកធាតុទាំងនោះត្រូវចូលទៅក្នុងអង្គកាយព្រះវិស្ណុវិញ រង់ចាំការកកើតសារជាថ្មី ។ ដោយសារមូលហេតុនេះ បានជាគេចាត់ទុកព្រះវិស្ណុ ជាអាទិទេពបង្កើតលោកទាំងបីឋាន ព្រមទាំងជាម្ចាស់លើលោកទាំងបីថែមទៀត។ ព្រះវិស្ណុមានតួនាទីគ្រប់គ្រងថែរក្សាលោកឱ្យបានសេចក្តីសុខសាន្តមានរបៀបរៀបរយដូច្នេះព្រះវិស្ណុមានការទាក់ទងយ៉ាងស្និទជាមួយនឹងលោកយើងនេះបំផុតគឺបៀបបីដូចជាដួងចិត្ត និងរាងកាយ។ ព្រះវិស្ណុជាអាទិទេពតំណាងឱ្យសភាវៈល្អ ជនជាតិឥណ្ឌាម្ចាស់ស្រុកចូលចិត្តសាងអំពើល្អ និងមានសេចក្តីមេត្តាប្រោសប្រណី ព្រវិស្ណុមានឈ្មោះច្រើនណាស់ប្រមាណជាមួយពាន់ឈ្មោះមានជាព្រះនរាយណ៍ ព្រះហរិ ព្រះភគវន្ត
ព្រះវិស្ពុមានអវតាចំនួន ១០ អង្គ
យោងតាមឯកសារ Wiki
#ព្រះវិស្ណុ #ជំនឿ #វត្ថុស័កសិទ្ធ

16/10/2022

1- មានប្រភពចំនូលមួយជាក់លាក់៖ មិនមែនដើម្បីហុឺហារនោះទេ តែដើម្បីហូបចុកគ្រប់គ្រាន់និងផ្តល់ភាពកក់ក្តៅអោយមនុស្សដែលខ្លួនស្រលាញ់
2- មានចំនេះវិជ្ជា៖ មិនចាំបាច់ជាបណ្ឌិតក៏បាន តែសុំត្រឹមតែអាននិង ដឹងរឿងអោយបានច្រើនពីសង្គមមួយនេះ
3-មានគោលដៅ៖ បើគ្មានគោលដៅជីវិតទេ រស់ថ្ងៃនេះដូចម្សិលមិញ ជីវិតគ្មានន័យទេ
4- ចេះបដិសេធ៖ មិនមែនរឿងរ៉ាងទាំងអស់សុទ្ធតែមានការចូលរួមពីយើងទេ មិត្តមិនចាំបាច់ច្រើនទេ មនុស្សស្មោះពីរបីនាក់គ្រប់គ្រាន់ហើយ
5- សងគុណ៖ ពុំចាំបាច់គិតថាទាល់តែខ្លួនមានបានហើយចាំសងគុណ ពេលខ្លះអ្វីគ្រប់យ៉ាងអាចនឹងហួសពេល
6- មានស្នេហា៖ ពុំចាំចាប់រកអ្នកល្អឥតខ្ចោះទេ ហើយក៏ពុំចាំបាច់មានបានខ្លាំងនោះដែរ ដៃគូល្អអាចធ្វើអោយយើងសម្រេចគោលដៅលឿន
7- ចេះទំនាក់ទំនង៖ ទោះបីជាមិនចូលចិត្តក៏ដោយ សង្គមនេះយើងមិនអាចរស់តែឯងនោះទេ ព្យាយាមសាងញាតិអោយបានច្រើន
8- ចេះធ្វើម្ហូប៖ ដើម្បីសុខភាព សន្សំសំចៃ និងសុភមង្គល ពេលខ្លះវាក៏ជាក្តីសុខមួយដែរ

16/10/2022

#ជាតិនេះក្រទ្រព្យបាន តែកុំឲ្យក្រទឹកចិត្ត ចាញ់គេត្រង់ទ្រព្យសម្បិត្តិ តែចំពោះទឹកចិត្ត អ្នកអាចរកខ្ញុំគ្រប់ពេលសម្រាប់អ្នកដែលត្រូវការឲ្យខ្ញុំជួយ។ គ្មានសំណាងបានជួបមនុស្សល្អទេ យើងត្រូវធ្វើខ្លួន ជាមនុស្សល្អ មានទឹកចិត្តល្អ មានគុណធម៌ មានមេត្តាចិត្ត និងចេះគោរពអ្នកដទៃ ឲ្យអ្នកដទៃមានសំណាងពេលដែលបានជួបយើងវិញ។
#គុណធម៌ជីវិត

15/10/2022

១៥តុលា រាស្ដ្រខ្មែរទុក្ខា យំស្រណោះស្ដាយ ស្ដាយវិរៈក្សត្រ ត្រូវបាត់រូបកាយ ឃ្លាតទៅសែនឆ្ងាយ
គ្មានកាយវិលវៃ។
រាស្ដ្រចាំមិនភ្លេច ដិតដាមជានិច្ច ជាប់ក្នុងហរទ័យ ព្រះអង្គពុះពារ ទាមទារសេរី កសាងរដ្ឋថ្មី ស្រស់ឥតគណនា។
អង្គការសង្គម រាស្ដ្រខ្មែរជួបជុំ និយមគ្រប់គ្នា សប្បាយជុំញាតិ ជាតិកម្ពុជា ឥឡូវបែរជា ព្រះអង្គឃ្លាតឆ្ងាយ៕

១៥ តុលា ឆ្នាំ២០១២

14/10/2022

សូមចូលរួមរំលែកទុក្ខដ៏ក្រៀមក្រំបំផុតជាមួយក្រុមគ្រួសារប្អូនៗ ក្មួយៗសិស្សានុសិស្ស ដែលបានជួបឧប្បទ្ទវហេតុលិចទូកដឹកសិស្សានុសិស្សក្នុងដំណើរវិលត្រលប់ពីសាលារៀនទៅគេហដ្ឋានវិញ ដែលស្ថិតនៅ ភូមិកោះចំរើន ឃុំកំពង់ភ្នំ ស្រុកលើកដែក ខេត្តកណ្តាល។
សូមចូលរួមរំលែកទុក្ខដ៏ក្រៀមក្រំបំផុតចំពោះក្រុមគ្រួសារសព និងសូមវិញ្ញាណក្ខ័ន្ធប្អូនៗ ក្មួយៗ បានទៅកាន់សុគតិភពកុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។😭🙏

14/10/2022

ម៉ែអង្គុយរងចាំកូន សង្ឃឹមថាកូននឹងបានមកជួបម៉ែវិញ😥

13/10/2022

គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា សម្រេចតែងតាំង លោក ឌិត ទីណា ជាអនុប្រធានក្រុមការងារគណបក្សចុះជួយមូលដ្ឋានខេត្តកំពង់ចាម និងខេត្តត្បូងឃ្មុំ

គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានសម្រេចតែងតាំង លោក ឌិត ទីណា ជាអនុប្រធានក្រុមការងារគណបក្សចុះមូលដ្ឋានខេត្តកំពង់ចាម និងអនុប្រធានក្រុមការងារគណបក្សចុះមូលដ្ឋានខេត្តត្បូងឃ្មុំ។

លោក ឌិត ទីណា ក៏ត្រូវបាន រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ស្នើទៅរដ្ឋសភា ដើម្បីរៀបចំការបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តដើម្បីកាន់តំណែងជា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ជំនួសលោក វេង សាខុន ផងដែរ៕

07/10/2022

ថែមមួយឆ្នាំថ្មី បានសុខសួស្ដី
សិរីសុខា មានសុខភាពល្អ
បវរស្រស់ថ្លា កម្លាំងខ្លាំងក្លា
មហាមង្គល ។

ជួបតែក្អាកក្អាយ សំបូរសប្បាយ
រសាយវឹលវល់ ខ្ចាត់ខ្ចាយឲ្យអស់
ខ្សត់ខ្សោះអំពល់ គ្មានអ្វីពារជល់
យល់តែសុខសាន្ត !

សម្បើមពេកក្ដាត់ សម្បុកសម្បត្តិ
ពុំស្ងាត់លុយឡាន សូមសព្វមង្គល
ឥតវល់រំខាន ទុក្ខអម្បាលម៉ាន
ច្រានឆ្ងាយកាយចិត្ត !!!
( ចាបពូក )

29/09/2022

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហ៊ុន ម៉ាណែត “ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលទទួលបានជោគជ័យ ជាង៤៣ឆ្នាំមកនេះ គឺមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ មានគោលនយោបាយច្បាស់លាស់ មានចក្ខុវិស័យច្បាស់លាស់ និងជាពិសេសនោះ គឺគិតប្រជាជនជាធំ និងតម្កល់ផលប្រយោជន៍ប្រជាជនជាធំ “

27/09/2022

ដំណាលអំពីប្រវត្តិ «លោកតាពញាខ្មៅ / អ្នកតាខ្មៅ និងប្រវត្តិខ្លះៗអំពីលោកយាយម៉ៅពេជ្រនិល» ៖ នៅក្នុងសម័យកាលនោះមានគ្រួសារកសិករមួយ ប្តីឈ្មោះ ចោម ប្រពន្ធឈ្មោះ ចៅ ប្រសូត្របានកូនភ្លោះ ២នាក់ ប្រុសមួយ ស្រីមួយ ដោយមានសម្បុរខ្មៅចម្លែកដូចគ្នាខុសប្លែកពីក្មេងដទៃ តាចោម យាយចៅ និងអ្នកភូមិបានសម្រេចដាក់ឈ្មោះកូនភ្លោះទាំង ២នាក់នោះថា កុមារខ្មៅ និងកុមារីខ្មៅ ។ ថ្ងៃមួយតាចោម យាយចៅបានពិភាក្សាគ្នាថា៖ «កូនយើងសម្បុរខ្មៅចម្លែកយ៉ាងនេះគួរតែយកទៅថ្វាយព្រះមហាក្សត្រទៅ ណាមួយយើងចាស់ៗអស់ហើយ ទ្រព្យសម្បត្តិក៍គ្មាន ធ្វើម្ដេចនឹងចិញ្ចឹមកូនយើងឲ្យរៀនសូត្របានខ្ពង់ខ្ពស់មានចំណេះជំនាញនឹងគេបាននោះ» តាចោម យាយចៅក៍ដាច់ចិត្តសម្រេចយកកូនទាំង ២នាក់ទៅថ្វាយព្រះរាជា ។ ដោយឧបនិស្ស័យពីអតីតជាតិពេលនោះព្រះរាជាទ្រង់សព្វព្រះហឫទ័យនឹងកុមារទាំងពីរក៍ទុកនៅក្នុងរាជវាំងគ្រាន់បានរៀនអក្សរលេខនព្វន្ត និងបានប្រទាននូវមាសប្រាក់កែវកងមួយចំនួនដល់តាចោមយាយចៅផងដែរ ។ អ្នកស្រុកអ្នកភូមិគោរពស្រឡាញ់តាចោមយាយចៅគ្រប់ៗគ្នាដោយទង្វើល្អសទ្ធាជ្រះថ្លារបស់អ្នកទាំង ២ បានបែងចែកចំណែកទ្រព្យសម្បត្តិដែលព្រះរាជាប្រទាននោះយកទៅកសាងទីវត្តអារាម សាលារៀន សាលាសំណាក់ និងសមិទ្ធផលជាច្រើនក្នុងភូមិ លុះវ័យកាន់តែជរា តាចោមយាយចៅក៍បានស្លាប់ទៅ អ្នកភូមិបានដាក់ឈ្មោះភូមិនោះថា «ភូមិចោមចៅ» រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។ កុមារាខ្មៅ កុមារីខ្មៅ ទាំងពីរនាក់បងប្អូនចម្រើនវ័យក្នុងវាំង ខិតខំរៀនសូត្រនូវអក្សរ និងក្បួនយុទ្ធសាស្ត្របានចេះចាំយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញ ជាពិសេសខាងវិជ្ជាសីលសាស្ត្រ ត្រៃយុទ្ធ ត្រៃវេទ ត្រៃភូមិ ពុំមាននរណាប្រៀបផ្ទឹមបានឡើយ ។ ក្រោយមកព្រះរាជាក៍មានព្រះរាជឱង្ការត្រាស់បង្គាប់ទៅអ្នកទាំងពីរ៖ ដល់ពេលវេលាពួកឯងត្រូវការពារទឹកដីហើយ គឺអ្នកខ្មៅត្រូវមានភារកិច្ចការពារដែនគោក ចំណែកឯនាងខ្មៅត្រូវមានភារកិច្ចការពារដែនសមុទ្រ ។ ក្នុងរជ្ជកាលនោះ អ្នកខ្មៅ ដែលជាមេទ័ពការពារដែនគោក មានឈ្មោះបោះសំឡេងជាវីរជនដ៍អង់អាចក្លាហាន បង្ក្រាបខ្មាំងសត្រូវគ្រប់ទិសទី ជាពិសេសជាមេទ័ពពូកែខាងត្រៃវេទ សីលមន្តវិជ្ជាការ កម្ចាត់នូវជំងឺឧបទ្រពចង្រៃដែលយាយីដល់ប្រជាជនរស់នៅក្នុងតំបន់ដែលលោកគ្រប់គ្រង ខ្មាំងសត្រូវណាក៍ដោយដែលបានលឺកិត្តិនាមរបស់វីរជនខ្មៅហើយគឺមានការខ្លបខ្លាចគ្រប់ៗគ្នា ។ ក្រោយមកព្រះរាជាដោយទតឃើញនូវវីរភាពដ៍អង់អាចក្លាហាន និងភាពស្មោះត្រង់ចំពោះបូរណភាពទឹកដីរបស់មេទ័ពខ្មៅ ព្រះអង្គទ្រង់បានប្រោសប្រទានគោរមងារដ៍ខ្ពង់ខ្ពស់ដល់លោកតាខ្មៅជា «ពញាខ្មៅ» និងជាមហាឧបរាជ ជាមេទ័ពគ្រប់គ្រងនៅតំបន់កណ្តាល និងដើម្បីឲ្យសាកសមនឹងមហាកិត្តិយសរបស់មេទ័ពខ្មៅដែលមួយជីវិតរបស់លោក បានដាក់ថ្វាយនូវជីវិតចំពោះព្រះរាជា និងជាតិមាតុភូមិដោយមិនយកប្រពន្ធឡើយព្រោះលោកត្រូវចំណាយពេលដើម្បីតែបុព្វហេតុការពារជាតិ ។ លោកតាខ្មៅមានបរិវាជំនិត ៤នាក់ដែលមានយុទ្ធសាស្ត្រ សីលសាស្ត្រពូកែៗដូចជា តាដែក តាខ្វែវ តាហិន និងយាយភូ ចំណែកដៃគូររួមជំនាន់ក្នុងការសិក្សាមន្តវិជ្ជា ត្រៃយុទ្ធ ត្រៃវេទ ត្រៃភូមិ ក្នុងរាជវាំងមានដូចជា តាដំបងដែក តាដំបងគ្រញូង តាឃ្លាំងមឿង និងយាយខ្មៅ ។ យាយខ្មៅ (លោកយាយម៉ៅពេជ្រនិល) ជាមេទ័ពការពារដែនសមុទ្រដែលត្រូវជាបងប្អូនភ្លោះជាមួយលោកតាខ្មៅក៍ជាមេទ័ពស្រីដ៍អង់អាចក្លាហានខ្លាំងសម្បើមអស្ចារ្យផងដែរ ដោយកាលនោះគ្មានខ្មាំងសត្រូវ ចោរសមុទ្រ ណាហ៊ានឈ្លានពានដែនទឹកដែលលោកយាយគ្រប់គ្រងការពារនោះទេ ។
ចំពោះលក្ខណៈ និងភិនភាគលោកតាខ្មៅមាន មាឌធំក្រអាញ រាងសង្វារមូល កាន់ដំបូងគ្រញូង ពាក់អាវកាក់វេទ ស្លៀកខោចែវខ្លី ក្រវាត់ចង្កេះក្រមាយ័ន្ត្រ ជូតក្បាលក្រមាយ័ន្ត្រ មានភ័ក្ត្រម៉ឺងម៉ាត់ និងមានពុកចង្កាក្រាស់សាកសមជាមេទ័ពដ៍អង់អាចក្លាហាន ។
លោកតាខ្មៅបានចំណាយពេលពេញមួយជីវិតរបស់លោកដើម្បីការពារទឹកដី បើទោះបីជាលោកបានចែកឋានទៅហើយក៍វិញ្ញាណក្ខន្ធលោកតាមិនទៅណាឆ្ងាយដែរ គឺនៅថែរក្សាការពារទឹកដីតំបន់នោះដដែល ។
នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៤ សម្ដេចព្រះឧត្តមបញ្ញា នន្ទយោ ដួង ផង់ ព្រះចៅអធិការវត្តព្រែកប្រាំង រួមសហការណ៍ជាមួយអាជ្ញាធរខេត្តកណ្ដាលបានសម្រេចកសាងរូបសំណាកលោកតាពញាខ្មៅ សាងអំពីថ្មភក់ នៅចំណុចរង្វង់មូលក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្ដាល សម្រាប់គោរពបូជាដល់គុណូបការៈ និងការពលីការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់លោកតាខ្មៅ និងជានិមិត្តរូបនៃក្រុងតាខ្មៅផងដែរ ។

ដកស្រង់ដោយ៖ សិរីសួស្ដី ជ័យមង្គល

27/09/2022

អបអសាទរខួបទី២៩ នៃទិវាប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញ៖ កម្ពុជាការពារបាននូវសន្តិភាពបូរណភាពដែនដី អធិបតេយ្យភាពជាតិ​ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ

​«យើងជាប្រជារាស្ត្រខែ្មរ ដែលធ្លាប់មានអារ្យធម៌ឧត្តុងឧត្តម ប្រទេសជាតិស្តុកស្តម្ភ ធំទូលាយថ្កុំថ្កើងរុងរឿង កិត្យានុភាពខ្ពង់ខ្ពស់ ភ្លឺចែងចាំងដូចពេជ្រពណ្ណរាយបានធ្លាក់ខ្លួនដ៏សែនរន្ធត់ក្នុងអំទ្បុងពីរទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ឆ្លងកាត់ទុក្ខសោកវិនាសអន្តរាយទ្រុឌទ្រោមឱនថយមហាសោកស្តាយ បានភ្ញាក់រឭកក្រោកឈរទ្បើង ចងបាច់ឆន្ទៈមោះមុត ប្តូរផ្តាច់ រួបរួមគ្នាពង្រឹង ឯកភាពជាតិ រក្សាការពារទឹកដីកម្ពុជា អធិបតេយ្យ ថ្លៃថ្លា និងអារ្យធម៌អង្គរដ៏បវរ កសាងប្រទេសជាតិឱ្យទៅជា«កោះសន្តិភាព»ទ្បើងវិញផ្អែកលើប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ធានា សិទ្ធិមនុស្សគោរពច្បាប់ទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ចំពោះវាសនាអនាគតជាតិឱ្យបានឈានទ្បើងរីកចំរើន លូតលាស់ សម្បូររុងរឿងជានិច្ចនិរន្តរ៍»។ នេះគឺជាបុព្វកថានៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលរហូតមកដល់ថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ នេះមានអាយុ ២៩ ឆ្នាំហើយ
និងបានឆ្លងកាត់ធ្វើវិសោធនកម្មចំនួន​៨លើកដើម្បីធានាបាននូវប្រក្រតីភាពនៃដំណើរការរបស់រដ្ឋ។

​ថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា កាលពី២៩ ឆ្នាំមុន ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានឡាយព្រះហស្ថលេខាប្រកាសឱ្យប្រើប្រាស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីមួយក្រោយពីសភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័ត នៅថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣បន្ទាប់ពីមានការបោះឆ្នោតរៀបចំឡើង ដោយអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា (អ៊ុនតាក់) តាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស៍ ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលភាគីខ្មែរក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធទាំង ៤ ភាគីនិងដោយមានបណ្តាប្រទេសពាក់ព័ន្ធនិង អង្គការសហប្រជាជាតិជាសាក្សីបានចុះហត្ថលេខាដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលដ៏រ៉ាំរ៉ៃ។ ស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀ ងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស៍ ត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺជាច្បាប់កំពូលតែមួយគត់របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

រយៈពេល ២៩ ឆ្នាំមកនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានប្រតិបត្តិតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងការពារបាននូវសុខសន្តិភាពដែលរក បានមកដោយពិបាកនេះសម្រាប់កម្ពុជា។ មាត្រា ១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា «ប្រទេស​កម្ពុជា​​ ជា​ព្រះរាជាណាចក្រ​ ដែល​ព្រះមហាក្សត្រ​ទ្រង់​ប្រតិបត្តិ​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ និង​តាម​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស។ ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ ជា​រដ្ឋ​ឯករាជ្យ​ អធិបតេយ្យ​ សន្តិភាព​ អព្យាក្រឹត​ អចិន្ត្រៃយ៍​ មិន​ចូល​បក្ស​សម្ព័ន្ធ»។ នា ពេលកន្លងមក ទោះបីជាក្រុមជ្រុលនិយមនិងចៅហ្វាយនាយបរទេសរបស់ពួកគេបានរៀបចំផែនការទុច្ចរឹត ប៉ុនប៉ងបំផ្លាញសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍដែលកម្ពុជាមានតាមរយៈការអនុវត្តផែនការបដិវត្តន៍ពណ៌ផ្លាស់ប្តូរ របបដឹកនាំមធ្យោបាយមិនប្រជាធិបតេយ្យយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានទប់ស្កាត់និងបំផ្លាញផែនការឧបាយកលទុច្ចរឹតនេះបានទាន់ពេលវេលានិងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ អង្គការចាត់តាំង ផ្នែកនយោបាយនៃបដិវត្តន៍ពណ៌ត្រូវបានរំលាយ ហើយមេក្លោងបដិវត្តន៍ពណ៌ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយមេក្លោងនិងអ្នកសមគំនិតជាច្រើនទៀតបានរត់គេចខ្លួនពីសំណាញ់ច្បាប់។

ជាមួយគ្នានេះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានខិតខំការពារអធិបតេយ្យភាពជាតិខ្មែរប្រឆាំងនឹងការជ្រៀត ជ្រែករបស់បរទេសដោយប្រកាសប្តូរផ្តាច់ថា«ទោះបីជាក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ ត្រូវតែការពារសន្តិភាពឱ្យបាន ជាដាច់ខាត» ព្រោះសន្តិភាពបានផ្តល់ឱ្យជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជានូវអ្វីៗទាំងអស់។ គ្មានសន្តិភាព ក៏គ្មានការអភិវឌ្ឍដែរ។ ប៉ុន្តែក្រុមជ្រុលនិយមមិនយល់ដូច្នោះឡើយ និងមិនបានគិតពីសុខទុក្ខរបស់ប្រជាជនខ្មែរ នោះទេ។ ពួកគេធ្វើអ្វីៗទាំងអស់ដើម្បីផលប្រយោជន៍បក្ខពួកនិងបម្រើឱ្យភូមិសាស្ត្រនយោបាយចៅហ្វាយ របស់ខ្លួនដោយមិនខ្វល់ខ្វាយឡើយ។ ពួកគេបានយកអធិបតេយ្យភាពជាតិខ្មែរទៅដាក់ក្រោមបាតជើងបរ
ទេស លុតជង្គង់អង្វរបរទេសឱ្យមកជ្រៀតជ្រែកក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងជាតិ និងបំផ្លាញកិត្តិយសនិងភាពថ្លៃថ្នូររបស់ជាតិខ្មែរ។ ពួគេបានប្រើប្រាស់នយោបាយបោកប្រាស់ លាបពណ៌ និងបំផ្លាញជាតិ និងប្រជាជនដោយអំពាវនាវដល់បរទេសទាំងឡាយ «កុំផ្តល់ជំនួយ កុំវិនិយោគ និងកុំទិញទំនិញពីកម្ពុជា»។ ចំពោះមុខនៃការ គំរាមកំហែងនេះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានប្រកាសពីគោលជំហរច្បាស់លាស់និងម៉ឺងម៉ាត់របស់កម្ពុជា ថា កម្ពុជាមិនយកអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីទៅប្តូរនិងជំនួយ ឬការគាំទ្រណាមួយឡើយ។ នេះ គឺជាការប្រកាសពីការការពារប្តូរផ្តាច់ចំពោះអធិបតេយ្យភាពជាតិខ្មែររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយមិន អាចអនុញ្ញាតឱ្យបរទេសណាជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជាឡើយ។

ក្នុងរយៈពេល ២៩ ឆ្នាំមកនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានតស៊ូប្តូរផ្តាច់ក្នុងការបន្តការពារបូរណភាពទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាតាមរយៈការចរចាជាមួយប្រទេសជិតខាងនិងដោះស្រាយលើបញ្ហាខ័ណ្ឌ សីមាប្រទេសកម្ពុជា។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា ២ បានចែងថា បូរណភាព​ទឹកដី​របស់​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​​​ មិន​អាច​រំលោភ​បាន​ដាច់​ខាត​ក្នុង​ព្រំដែន​របស់​ខ្លួន​ដែល​មាន​កំណត់​​ ក្នុង​ផែនទី​ខ្នាត​ ១/១០០.០០០ ​ធ្វើ​នៅ​ចន្លោះ​ឆ្នាំ​១៩៣៣​-១៩៥៣ ហើយ​ដែល​ត្រូវ​បាន​ទទួល​ស្គាល់​ជា​អន្តរជាតិ​នៅ​ចន្លោះ​ឆ្នាំ ១៩៦៣-១៩៦៩។ហើយមាត្រា ៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានចែងថា ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ ជា​រដ្ឋ​ដែល​មិន​អាច​បំបែក​បាន។ រាជ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានខិតខំកសាងព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាងទៅជាព្រំដែនសន្តិភាពសហប្រតិបត្តិការ និងមិត្តភាព និងការពារឱ្យបាននូវបូរណភាពដែនដី។ ប៉ុន្តែលើបញ្ហានេះ ក្រុមជ្រុលនិយមបានព្យាយាមម្តងហើយម្តងទៀតក្នុងការយកបញ្ហាព្រំដែនមកដុតកំហឹងប្រជាពលរដ្ឋ ញុះញង់ និងកេងចំណេញផលប្រយោជន៍នយោបាយ។​ ពួកគេបានប្រើប្រាស់បញ្ហាព្រំដែនទៅជាលេសក្នុងការផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ទណ្ឌិតក្បត់ជាតិតពូជពីឪដលើកូន សម រង្ស៊ី បាន លួចចុះកិច្ចព្រមព្រៀងស្ងាត់ៗជាមួយជនជាតិម៉ុងតាញ៉ា កុក ស សន្យាកាត់ដីខ្មែរ ៤ ខេត្តនៃភូមិភាគឥសាន ឱ្យទៅក្រុមនេះថែមទៀត។ នេះគឺជាទង្វើក្បត់ជាតិមិនអាចលើកលែងបានឡើយ។

កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់នូវប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សោកសៅ និងហួកហែរដោយសង្គ្រាមស៊ីវិល ពលរដ្ឋរស់នៅ
ក្នុងស្ថានភាពក្រីក្រលំបាកជាច្រើនទសវត្សរ៍ ប៉ុន្តែកម្ពុជាចាប់ផ្តើមកសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងមានកិត្តិយសឡើងវិញនោលើឆាកអន្តរជាតិក្រោយការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី១ និងបន្តកសាងជាតិ និងខិតខំដឹកនាំប្រទេសឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍមួយ។ ក្នុងរយៈពេល ២០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្រោយពីកម្ពុជាទទួលបានសុខ សន្តិភាពពេញលេញនៅខែធ្នូឆ្នាំ១៩៩៨ ក្រោមការអនុវត្តនយោបាយឈ្នះឈ្នះដាក់ចុះដោយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីរំលាយអង្គការចាត់តាំងនយោបាយនិងយោធាខ្មែរក្រហម កម្ពុជាមានឱកាសគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការគិតគូរពីការកសាងនិងអភិវឌ្ឍជាតិ។ ក្នុងរយៈពេល ២០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កម្ពុជាក៏បានចាកចេញផុតពីឈ្មោះថាជាប្រទេសក្រីក្រតោកយ៉ាកមកជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យម កម្រិតទាប ហើយនឹងឈានឋានៈជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ ២០៣០ និងជាប្រទេស ដែលមានចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ ២០៥០។ នេះគឺជាមោទនកភាពជាតិក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលបានយកជីវិតធ្វើជាដើមទុនរំដោះជាតិ និងប្រជាជនពីរបបខ្មែរក្រហម នាំសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍជូនជាតិ និងនាំយកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះនៃរបបខ្មែរក្រហមតាមរយៈការបង្កើតសាលាក្តី កាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមថែមទៀត។

​កម្ពុជាក៏បានឆ្លងកាត់ពីប្រទេសផ្តាច់ការ គ្មានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស គ្មានសេរីភាព និងគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ និងសូម្បីតែសិទ្ធិរស់រានមានជីវិតក៏គ្មានដែរក្រោមការដឹកនាំនៃរបបខ្មែរក្រហម​ ប៉ុល ពត មកជាប្រទេសដែលមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ និងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបបនយោបាយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេល ២៩ ឆ្នាំមកនេះ កម្ពុជាក៏ជាជនរងគ្រោះនៃក្រុមបស្ចឹមប្រទេសក្រោពាក្យ«សិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យ»ដើម្បីគាបសង្កត់ ដាក់សម្ពាធមកលើ ជាតិនិងប្រជាជនកម្ពុជាផងដែរ។ តាមរយៈពាក្យប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្ស បស្ចឹមប្រទេសខ្លះបានជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា និងបានប្រើប្រាស់កម្លាំងនយោបាយជ្រុលនិយម ដើម្បីបំផ្លាញសុខសន្តិ ភាព ស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជាតាមរយៈផែនការបដិវត្តន៍ពណ៌។ ផែនការទុច្ចរិតដែលគេបានព្យា យាមអនុវត្តតាំងពីយូរណាស់មកហើយ ហើយជនជាប់ចោទ កឹម សុខា តាមរយៈខ្សែអាត់វីដេអូក៏បានសារ ភាពថាខ្លួនបានទទួលការបង្ហាត់បង្រៀន និងផ្តល់យោបល់ពីបរទេសដើម្បីផ្លាស់ប្តូររបបដឹកនាំនៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែឧបាយកលទុច្ចរិតរបស់ក្រុមជ្រុលនិយម និងចៅហ្វាយនាយបរទេសរបស់ពួកគេ មិនអាចទទួលបាន ជោគជ័យឡើយដោយសារតែបារមីមហាស្វេតឆ័ត្រ និងវត្ថុស័ក្តិសិទ្ធលើលោក ទេវតាថែរក្សាព្រះរាជាណា ចក្រកម្ពុជាជួយឱ្យរដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាជនកម្ពុជាបានដឹងពីល្បិចកលនេះនិងទប់ស្កាត់បានទាន់ពេល។

​សរុបមកវិញ រយៈពេល ២៩​ឆ្នាំមកនេះ កម្ពុជាបានប្រតិបត្តិបានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបានការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញបានយ៉ាងល្អប្រសើរ។ ការគោរពប្រតិបត្តិតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរយៈពេល ២៩ ឆ្នាំមកនេះ ពិតជាបានធ្វើឱ្យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានសុខសន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍ និងធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានស្ថិរភាពពិតប្រាកដនិងការពារបាននូវបូរណភាពដែនដី និងអធិបតេយ្យភាពជាតិ ព្រមទាំងធ្វើឱ្យសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានការរីកធំធាត់ប្រកបដោយសុខភាពល្អ។ កម្ពុជាត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាបានដើរតួនាទី សំខាន់នៅក្នុងតំបន់ និងបានចូលរួមចំណែកថែរក្សាសន្តិភាពនៅលើពិភពលោក។ ២៩ ឆ្នាំមុន កម្ពុជាបាន ទទួលវត្តមាននៃកងទ័ពមួកខៀវរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីរៀបចំប្រទេសឡើងវិញ បង្កើតសន្តិភាព ប៉ុន្តែ ២៩​ ឆ្នាំក្រោយ កម្ពុជាបានឈរយ៉ាងរឹងមាំ មានភាពម្ចាស់ការលើការគ្រប់គ្រងវាសនាជាតិខ្លួន និង ថែមទាំងចូលរួមជាមួយពិភពលោកដើម្បីថែរក្សាសន្តិភាព និងស្ថិរភាពថែមទៀតផង។ ជាមួយគ្នានេះ ជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជាទាំងមូល បាននិងកំពុងរួមសាមគ្គីគ្នាយ៉ាងរឹងមាំបន្តទប់ស្កាត់និងប្រឆាំងនូវរាល់ឧបាយកលទុច្ចរិតរបស់ក្រុមជ្រុលនិយមនិងចៅហ្វាយនាយរបស់ពួកគេដែលប៉ុនប៉ងក្នុងការបំផ្លាញសន្តិភាពរបស់ កម្ពុជា។ កម្ពុជាពេលនេះជាកម្ពុជារឹងមាំប្រកបដោយមោទនកភាពជាតិ!