18/09/2023
𝐋𝐔𝐀𝐍𝐆𝐋𝐈𝐀𝐌 : 𝐌𝐢 𝐡𝐚𝐮𝐬𝐚, 𝐊𝐚 𝐏𝐚 𝐊𝐡𝐮𝐦𝐚
- 𝒁𝒊𝒓𝒔𝒂𝒏𝒈𝒌𝒊𝒎𝒂
“Ka tlakchham thu sawi zawng ka ni lo ve; kei zawng eng ang pawhin awm mah ila, lungawi zêl ka chíng tawh si a. Tláwm taka awm dàn ka thiam a, hausaa awm dàn pawh ka thiam bawk a; thil tinréngah leh thil zawng zawngah tlai leh riltáma awm dàn, hausa leh tlachhama awm dàn thurûk chu ka hre chhuak tawh. Mi ti chaktuah chuan engkim ka ti thei a ni.” (Philipi 4:11-13)
KA PA KHÛMA
– Phuahtu: Sawanah. Satute: Sawanah & Mary Dawngi
Rún tláwm te tak tê leh hmun zau vak loah chuan a khawsa, / A ui, a ár, a ran vulh laite chu, / A thian tha berte an ni.
‘Ka Pa Khûm, eng hna nge i thawh? / Eng chu nge i ei zawnna? / I hlim, i nui reng thei bîk a, / Eng chu nge maw i hlimna thurûk?’
Thunawn: ‘Eng nge ka ei ang ka in ang tihah ka buai lo, / Mahriak têa tú hriatpui loh hlimna nun; / Eng pawh lo thleng se lãwm takin ka dawng sawng thìn, / Khawvêl hmuhah riang mah ila. Chung Khuanu nèna léng dùnin, / Tù dang kan ngai lo. / Sirva hrãm thiam hràm rî leh lui luang rimawi ten min àwi, / Vaivuta siam vaivuta kîr leh mai tùr hian; / Eng nge maw lungkham tùr ka neih le?’ / Tiin min chháng.
Ni tla van vuaiin rim takin a thawk, / ‘Mi hausa ka ni,’ a ti; / Mahse, tangka leh rohlu sen tha mi; / Lei rohlu chhuan tùr a nei lo.
‘Ka Pa Khûm eng hna nge i thawh? / Eng chu nge i ei zawnna? / “Mi hausa ka ni,” i ti si a, / Eng chu nge i hausakna thurûk?’ (Thunawn)
Khawvêl êng mawi kan hmuh ní apangin, / Kan boralna ní tùr kan pan; / Vawi khat bâk kan piang dáwn lo, / Lungngaih nán hun ka hmang phal lo. (Thunawn)
A dika dika sawi chuan, ka ngaih sàn loh vàng ni miah loin, Mizo hla chhuak thar hi ka’n ngaithla tlém lailéng khawp a. Tùnlaiah tunge làr a, eng hla nge “ trending” tih pawh ka hre hlawl lo. Mahse, zirlai naupangte nèna inhnìm hnai ni tin thìn ka nih avàngin, an tuipui leh an lawmzáwng tìtìpui thei tùr tâwk vêla hriat ve zêl hi ka duh thìn si a. Ngaihthlâk ve zeuh zeuh ka duh avàngin k*min August thla tìr lam khán a hming ka hriat fo, a zai ka la ngaihthlâk miah loh, Sawanah hi YouTube-lamah ka hmet chhuak a. A hla, “Ka Pa Khûma” tih chuan “min ko” ta tlat a. Ka zaitír ta a.
Mary Dawngi nèna an sak dun hi a lo ni a. A music leh a beat lah chu ka ngainatzáwng tak, Caribbean music style, “Calypso” an tih ang hi a lo ni lehnghâl a. A hla thu mawlh hian a ni zirlai min zirtír tam ni. Ka’n thet hluai ang e.
Ka Pa Khûma chu k*t hna thawk mi a ni—ni tla van vuaia hna thawk thìn mi. Khawvêl hausakna leh changkànna avànga hlimna te hi ani chuan hò a ti hle ang. Spotify leh YouTube lama rimawi ngaihthlâk ai chuan, sava hrãm ri chiah chiah te, thlang lawka lui luang her her reng rîte chu máwi a ti zâwk a—chûng tluka rimawi dang awm thei hian a ngai ngãi lo.
Facebook leh Instagram lama thian leh followers neih tam leh tlèmah a buai lo khawp a—a ui, a ár leh a ran vulhte chu a thian tha berte an ni mai. Tin, ei leh inah pawh—KFC leh chicken biryani emaw, silh leh fènah lah Adidas t-shirt leh Nike AJ (Air Jordan) pheikhawk lamah emaw pawh a buai ngai hek lo. Amah chàwma enkawltu Pathianah a in-nghat mai a. A neih loh leh a chàn aiin, ni tin hna thawk theia hrisèlna petu Pathian avànga a chan a thlír tlat a; chutah chuan a lungáwi mai thìn. Chuvàng chuan mi dang a awt lo a, mi thil neih a ît ngai hek lo. Chu tluka hausakna chu khawvêlah hian awm theiin a ring tlat lo a; kei ngei paw’n chutiang nun neitu tluka mi hausa chu ka la hre ngai bîk miah lo!
Hê ka Pa Khûma nun hi a va’n Pathian thû tak êm! Ka Pa Khûma hi a va’n thlarau mi tak êm! A nun lai ril leh lai mû hi, amah aia lo tem hmasatu Tirhkoh Paula khân a lo tleipui daih tawh a, a inchhìr kan hre ngai lo. Inchhìr a hnêkin lungawi zêl chu chìn chhunzawm a tum tlat … a ni mai lo a, a thu leh hla (a lehkha thawn) chhiartute paw’n chíng ve se tiin thahnemngai takin min sáwm lawm lawm zâwk a nih hi.
Ka Pa Khûma nun, a hlimna leh a hausakna thurûk—engkima lungàwi theihna nun hi, keini thalai, a inti changkãng apiang hian kan hlat ta niin a hriat lehnghâl a. Kan hausa tial tial a; duh belh kan ngah tial tial a! Hmél kan ti tha (chawp) nasa telh telh a; min phú tùr váng telh telhin mi dang kan hmu hmel chhia a! Thian zahoin intih hlimna hmun kan pan nasa tulh tulh a; tú ma hriatpui loh, fianrialah mai pawh ni lo, mahni inah ngei ngei pawh hlim kan harsat tulh tulh a! Khawi atanga kan neih zozai nge tih pawh hriat hleih theih loh sum a tam tial tial a; ruihhlo man chu eng ang paw’n to mah se, a pung tial tial tho a! Kan incheina a sáng zêl a, pawnfèn kan féng chhíng tial tial a, lai a lang thui tial tial a; jail -a POCSO case (naupang/k*m tling lo páwng sual / khawih chingpen) vànga táng an pung tial tial bawk! Kan phone leh kan gadget a tùnlai telh telh a; rilru hrisèl lohna hrî (depression) nei kan pung telh telh a! Kan phone changkàngin phone hmangin thian leh thian lo deuh (cousin!)-te kan kàwm nasa tulh tulh a; phone -in “_delete_” a chhawm lo ang tih hlau kan pung tulh tulh bawk a. GPay hmangin pawisa kan pe chhuak nasa tial tial a; kan thlarau nun erawh a ro-in a khua a har tial tial zêl zawng a nih hi màw!
Hêng zawng zawng hian ka Pa Khûma nunah chuan awmzia a nei ve lo! Ani chuan eng pawh tawng se, a hlimin a nui reng thei bîk a; awh leh ît êm êm a nei ngai lo. Chung lama mi, amah chàwma a mamawh tinréng mai pe thìntu leh amah chauh pawha him tak leh hlim taka awmtír thìntu chu Pathian a nihzia a hre chiang a, Amah nèna lèn dun chu a hlimna thurûk a ni.
Hla thua kan hmuh ang khian, he kan chènna lei hi kan k*mhlunna tùr a ni lo a, thi leh tùrin kan piang vek a. Mahse, kan dam chhúng hun rei lo tê hi, rual awhna avànga ngui nán te, retheih avànga mangan phah nán te, ruihhlo avànga chhúngkaw rùm nán te leh thih leh lusùn avànga lungngaih nánten kan va’n hmang nasa si êm! Ka Pa Khûma erawh chuan, a dam chhúng ni rei lo tê hi, lungngaih nána hman ral a phal ve tlat lo—a va’n awhawm tak! Mahni chauha kan awm lai, mi dangin min hriatpui miah loh laia hlim veng veng reng theihna nun hi kan mamawh ber chu a ni lo maw le … ?
He hla mawi tak leh zir tùr thu tam tak pai hi zir chiang ila, a taka nunpui tum ila, ka Pa Khûma ang tùr hian riru thar i pu teh ang u. Chutia rethei taka awm tùr tihna lam a ni lo a, mahni chauha khawhar taka awm reng tùr tihna lam pawh a ni hek lo. Kan ni tin nuna kan chan tâwka lungàwi zêl kan zir a ngai a ni, tih lam a ni zâwk e.
