19/08/2024
आज जनैपूर्णिमा तथा रक्षा बन्धन-
"येन बद्धो वलीराजा दानवेन्द्रो महावलस् ।
तेन त्वां प्रतिबध्नामि रक्षे मा चल मा चल ।।"
श्रावण शुक्ल पूर्णिमाकाे अवसरमा मनाइने रक्षा बन्धन, जनैपूर्णिमा तथा ऋषितर्पणी पर्व आज मनाइँदैछ। आजको दिन दाजुभाइको नाडीमा ‘राखी’ बाँध्ने परम्परा पनि हाम्रो समाजमा भित्रिएको छ भने नेवार (प्रधान) समुदायमा ‘क्वाँटी’ खाने चलन छ ।
प्रत्येक वर्षको श्रावण शुक्ल पूर्णिमाका अवसरमा जनैपूर्णिमा पर्व मनाउने प्रचलन रहिआएको छ । यसै दिन आत्माको शुद्धीकरण र शरीरको रक्षाका लागि ब्राह्मण पुरोहितको हातबाट नाडीमा रक्षाबन्धन बाँध्ने प्रचलन समेत छ ।
तागाधारी (जनै लगाउने) जातिले कश्यप, अत्रि, भारद्वाज, गौतम, जमदग्नि, विश्वामित्र र अरुन्धतीसहित सप्तऋषिलाई तर्पण दिने भएकाले जनैपूर्णिमालाई ऋषि तर्पणी पनि भन्ने गरिएको छ । नयाँ यज्ञोपवित (जनै) तथा रक्षाबन्धन धारण गरी यस पर्वलाई जनैधारी समुदायले धुमधामका साथ मनाउँछन्।
यसैबीच दिदी बहिनीले आफ्ना दाजुभाइको नाडीमा दीर्घायु तथा सुस्वास्थ्यको कामना गर्दै राखी बाँध्ने चलन रहेकामा पछिल्ला वर्षमा हाम्रो दार्जीलिङ, कालेबुङ, सिक्किम लगायतका पहाडी क्षेत्रमा पनि राखी बाँध्न थालिएको छ ।
नेवार समुदाय भने यस पर्वलाई गुन्हु पुन्हीको रुपमा मनाउने गर्दछन् । जनैपूर्णिमाका दिन मास, भटमास, केराउ, मुग, चना, सिमी, गुराँस र बोडी गरी नौ थरि मिसाएर बनाइएको क्वाँटी खाने चलन छ । खेतीपातीका क्रममा थकित शरीरमा शक्ति प्रदान गर्न टुसा आएको पौष्टिक तत्वयुक्त क्वाँटी खाइनुले यसलाई प्रकृतिसम्मत पर्वका रुपमा पनि लिइन्छ।
पोचोक गितडब्लिङ रक्षा बन्धनको पावन अवसरमा सबैमा हार्दिक बधाई औ शुभकामना व्यक्त गर्दछ।
(पोचोक गितडब्लिङ न्युज डेस्क)
