Mukta Awaaj मुक्त आवाज

08/11/2024

28/10/2024

मार्गरेटस् होप गोराबारी पंचायत अन्तर्गत पक्काल्यान गाउँमा हर घर जल योजनाको काममा लापरबाही भएको गाउँबासीको गुनासो l

03/10/2024

कलम काटी हातैमा ठेला नी l

03/10/2024

मार्गरेट्स होप चिया बगानमा काम बन्द यथावत नै रयो, जबसम्म 20 प्रतिशत बोनसको अधिकार पाउदैनन् तबसम्म बगानमा, फ्यक्ट्री बन्द रहने l

29/09/2024

आज सिलिगुरी श्रमिक भवनमा बसिएको बोनसको सभा विफल भयो,13 प्रतिशत मात्र बोनस दिने मालिक पक्षबाट निर्णय आए पछि भोलि 12 घण्टा टोकन बन्दको घोषणा सबै युनियनबाट l

17/09/2024

Advertisement 📣

Admission open for the year 2025
From Nursery - Class VI (ICSE curriculum )
Free admission for new students in HIMALAYAN GRACE ACADEMY

Enroll now

For more info: 9907738474/9593208725
Media partner : Mukta Aawaj
Video partner : The Cineman films

16/08/2024

78th Independence Day celebration and annual sports event organized by Himalayan Grace Academy.
Part - 3

16/08/2024

78th Independence Day celebration and annual sports event organized by Himalayan Grace Academy.
Part -2

16/08/2024

78th Independence Day celebration and annual sports event organized by Himalayan Grace Academy.
Part -1

05/07/2024

युकेमा सम्पन्न भएको संसदीय निर्वाचनमा विपक्षी लेबर पार्टीले कुल 412 सीटमा भारी बहुमतका साथ विजयी भएको छ । बहुमतसँगै लेबर पार्टीका केइर स्टार्मर प्रधानमन्त्री बन्नुभएको समाचारमा उल्लेख गरेको छ ।

350 सदस्यीय संसद्‌मा बहुमतका लागि 326 सिट चाहिनेमा लेबर पार्टीले 412 सिट जितेको छ । सत्तारुढ कन्जरभेटिभ पार्टीले 121 सिट मात्र जितेको छ ।

05/07/2024

डा. सचिन (BAMS), रसायनम आयुर्वेदका चिकित्सा सल्लाहकारले चाइनिज ओलोङ चियाका मुख्य फाइदाहरू र तपाईंले यसलाई आफ्नो आहारको हिस्सा किन बनाउनुपर्छ भनेर प्रकाश पारे।

एन्टिअक्सिडेन्ट पावरहाउस: थेफ्लाभिन्स र थेरुबिगिन्स जस्ता एन्टिअक्सिडेन्टमा भरपूर, ओलोङ चियाले फ्रि रेडिकलसँग लड्छ, कोशिकाको क्षतिलाई कम गर्छ र मधुमेह जस्ता दीर्घकालीन रोगहरूको सम्भावनालाई कम गर्छ।

05/07/2024

FSSAI Cancels Manufacturing Licences Of 111 Spice Producers Across India.

17/05/2024

भारतमा उत्पादन हुने MDH अनि Everest मसालामा ethylene oxide कीटनाशक भेटाएको छ जस्को कारण cancer हुने सम्भावना छन् मीडिया रिपोर्ट अनुसार l

24/04/2024

मार्गरेट्स होप अन्तर्गत पर्ने बस्ती गाउँ समाजद्वारा गरे हर घर जलको सर्वेक्षण l

27/09/2023

अस्तिको वर्ष झै यस पालि पनि श्रमिकहरुले आफ्नु काम गरेका हुन्, श्रम दिएर उत्पादन अनि चिया उद्योगलाई जोगाएका हुन् अनि त्यसै कारणले श्रमिकहरुले आफ्नु बोनसको अधिकार २०% गरेर पाएको हुन् पर्छ। साथै, हाई कोर्टको निर्देश अनुसार फेब्रुवरी २०२४ भित्र कानुनी अनि न्यायिक रूपमा चिया श्रमिकहरुले न्यूनतम ज्याला ५०० रुपियाँ भन्दा ज्यादा पाएको हुन पर्छ।

प्रतेक साल मालिकहरुको एउटै बहानाबाजी हुने गर्दछ। उत्पादन अनि नाफा घटेको छ अनि प्रतेक वर्ष श्रमिकहरुले पानी झरी, जाडो गरम, बर्खा झरी केही नभनी काम गर्छन। उत्पादन बढाउनमा जति सम्भव श्रम दिएर आफ्नु रोजी रोटीको निम्ति काम गरी रहेकै छन्। अथवा मालिकको नाफा अनि कमानको उत्पादन बढाउनको निम्ति श्रमिकहरुले आफ्नु काम गरिरहेका छन्।

अब कुरा गरौं मालिकवर्गको।

२००५ उप्रान्त नै मालिकको उत्पादन बढेको छैन भन्ने गुनासो हो। टि बोर्डको डेटा अनुसार २०२० २०२१ अनि २०२२ मा दार्जीलिङको टोटल चिया उत्पादन ७ मिलियन केजि भएको थियो। २०२३ को उत्पादन बारे अहिले सम्म कुनै डेटा उपलब्ध छैन। जम्मै भारत भरि पश्चिम बङ्गालको उत्पादन शेयर ३०- ३१ प्रतिशत रहेको कुरा पनि टि बोर्डको गणितले भन्छ। J. Thomas and Co. Pvt Limited को चियाको दामको एउटा डेटा अनुसार २०२०, २०२१ अनि २०२२ मा प्रति केजी ३४१ रुपियाँ, ३७२ रुपियाँ अनि ३४१ रुपियाँ गरेर रहेको छ। यो नीलामिको एभरेज प्राइज हो। तर विश्व बजारमा दार्जीलिङ चियाको लाखौं रुपियाँको भाव रहेको कुरा हामी सबैलाई थाहा भएको कुरा हो। एयरपोर्ट तिर, ठूल्ठूला चियाका आउटलेट, क्याफे तिर दार्जीलिङ चियाको अलग्गै क्रेज छ। भाव पनि उतिकै छ। दिलाराम छेउ स्थित मार्गरेटस् डेकमा एक कप चियाको दाम २०० रुपियाँ भन्दा कम् छैन। अर्थात् नीलामी बजार अनि विश्व बजार दुवैको स्तिथि हेर्यो भने दार्जीलिङको चियाको भाव आकाश तर्फ नै छ। नाफा नभएको कुरा त्यही कारण अलिक पत्ताई हाल्नु ठीक नहोला। बरु, नाफा नभएको प्रोपागान्डा चाहिँ मालिकवर्गले धेरै साल देखि चलाई आईरहेको छ। २०१४ तिरको कुरा हो। डंकनस् का बगानहरु सबै बन्द भयो। मालिकले कमान बन्द गरेर भागेर गयो। त्यसको बाद एउटा खुलासा अघि आयो। चिया बगानहरुमा भएको नाफाबाट मालिकले त आफ्नु यूरियाको कम्पनीमा पो निवेश गरी रहेको थिएछ। यसलाई अर्थनीतिको भाषामा साइफनिङ भनिन्छ। अर्थात् चिया उत्पादनबाट भएको नाफा कता गएर हराई रहेको छ अब त्यस बारे पनि सोच्ने समय आएको छ। मालिकको नाफाको पहाड बढेको बढेकै छ त्यो निश्चित हो। तर श्रमिकहरुको अधिकार अनि प्रतेक वर्ष बोनसको कुरा आउँदा प्रतेक पल्ट उत्पादन नभएको अनि नाफा नभएको बहानाबाजी अनि यसको जम्मै जिम्मा श्रमिकहरुलाई थोपी दिने यो मालिकहरुको चाल विरुद्ध श्रमिकहरु अब सचेत हुन जरुरी छ।

अर्को कुरा गरौं उत्पादनको।
उत्पादनको दर पक्कै घटेको हो। तर व्यापक रूपमा नभएर बिस्तारै सिमान्त रूपमा उत्पादनमा घटाउती आएको छ। उत्पादन किन घट्दैछ त ? भन्ने कुरालाई अलिक गहिरोबाट हेर्दा यहाँ विभिन्न कुराहरूको पर्दाफास हुँदो हो। ८ अगस्त २०२३ को दिन CAG ले संसदमा विभिन्न प्रकारको रिपोर्ट पेश गर्यो। त्यस मध्ये, एउटा रिपोर्टको नाम ' Role of Tea Board India in development of tea tea in India' थियो। यस रिपोर्टमा चिया बगानहरुमा पर्याप्त पुँजी निवेश नभएको, पुरानो चियाका बुट्टाहरु उखालेर नयाँ बुट्टा रोप्ने काम नभएको, पनि हाल्ने काम ( irrigation) राम्ररी नभएको कुरालाई उल्लेख गरिएको छ। यसमा टि बोर्डको असफलता बारे पनि उल्लेख गरिएको छ। टि बोर्डले चिया बगानको स्तिथि बारे ठीक काम नगरेको उल्लेख गरिएको छ। अनि सबै भन्दा महत्वपूर्ण कुरो, निलामि बजारबाट केवल ४२ - ४४ प्रतिशत चिया बिग्री भएको कुरालाई उल्लेख गरिएको छ। टि मार्केटिङ कन्ट्रोल ( संशोधन) अर्डर, २०१५ अनुसार यो गैरकानुनी हो। टोटल उत्पादन भएको चिया मध्ये न्यूनतम ५० प्रतिशत चिया निलामि बजार भएर जानु पर्ने कानुन छ। ४६ प्रतिशत चिया उत्पादन गरिने जमीनमा ४० वर्ष भन्दा पुरानो चियाको बोट भएको कारणले ठूल्ठूला कमानको आर्थिक स्तिथि चिन्ताजनक भएको कुरा पनि यसमा उल्लेख गरिएको छ। इन्डियन टि बोर्ड असफल भएको अनि आफ्नु काम गर्न नसकेको कुरा यस CAG रिपोर्टको प्रतेक पंक्तिमा उल्लेख छ। उत्पादनको दर घटेको कारणहरू यी सबै हुन तर मालिकवर्गले केवल श्रमिकहरुलाई दोष दिने प्रवृत्ति सृजना गरेको छ। यसको हामी तथ्य सँग विरोध गर्छौ।

सोझो कुरा भन्नु पर्दा, अस्तिको वर्ष झै यस पालि पनि श्रमिकहरुले आफ्नु काम गरेका हुन्, श्रम दिएर उत्पादन अनि चिया उद्योगलाई जोगाएका हुन् अनि त्यसै कारणले श्रमिकहरुले आफ्नु बोनसको अधिकार २०% गरेर पाएको हुन् पर्छ। साथै, हाई कोर्टको निर्देश अनुसार फेब्रुवरी २०२४ भित्र कानुनी अनि न्यायिक रूपमा चिया श्रमिकहरुले न्यूनतम ज्याला ५०० रुपियाँ भन्दा ज्यादा पाएको हुन पर्छ।

Sumendra Tamang
सह सचिव, HPEU