18/03/2024
Ti moso listwa
Joseph Philippe Lemercier Laroche se pitit Pierre Jean-Baptiste Raoul Auguste, kouzen prezidan Tancrède Auguste, ak Anne Euzélie Laroche (Zélie), yon pitit Grande-Rivière du Nord. Listwa pa twò pale de papa a, ke kèk sous rapòte, ki pat vle rekonèt pitit la lè l te fèt nan vil Cap-Haïtien nan dat 26 me 1886. Se pou sa, se siyati manman an li pote. Li plis mete limyè sou manman an, yon fanm ki te chaje lajan, ki te konn fè komès kakawo, kafe, kann ak koton sòti Ayiti pou ale sou kontinan Europe la.
Lè li prèske gen 15 lane, Joseph pwan bato, li ale an France kote li pwal fè klas segondè li jouk li fè lonè fanmi l avèk yon diplòm enjenyè.
Pandan li nan peyi kolon yo, li kwaze ak yon bèl grenn fanm, fransèz, Juliette Marie-Louise Lafargue. Li pa kite lòt je tonbe sou li, li kwense l ak pawòl, trap 2, li marye ak li e li ba li 2 pitit fi: Simonne Marie Anne Andrée ak Louise.
Malgre li te yon gwo enjenyè, li te reyalize gwo pwojè nan sa ki gen pou wè ak wout, ray tren nan peyi la France, koulè li t ap jwe kont li. Lè koze rasis la depase li, li konvenk madanm li pou yo al viv Ayiti, peyi libète a. Sitou, tonton l, Cincinnatus Leconte ki se Moun St-Michel de l’Attalaye te fèk antre nan palè a kòm prezidan.
Se konsa nan kòmansman mwa avril 1912, yo pwal achte tikè sou yon bato ki rele « Le SS France » pou vini Ayiti.
Daprè kèk sous, sou bato sa a timoun pat ka manje menm kote ak granmoun yo… gen lòt ki di paske li te nwa, enjenyè a pat gen dwa manje menm kote ak lòt pasaje yo. Pou tèt sa, li ak fanmi l chanje, yo anbake sou pi gwo bato mond la, Titanic, ki ap mennen yo Etats-Unis epi yo va pwan yon lòt bato pou antre Ayiti. Nan nwit 14 pou antre 15 avril 1912, Titanic koule, kòm se fanm ak timoun ki te gen priyorite, Joseph Laroche mouri nan dlo glase oseyan atlantik la.
Madanm li pa rive Ayiti, li kase tèt tounen an France kote li pwal akouche yon pitit gason ki te nan kouti, li pwal ba l pote non papa li, ki pap gen chans konnen li. Joseph Laroche se te sèl pasaje ki te genyen po nwa ki te vwayaje sou Titanic la.
(Mèsi a tout zanmi ki chwazi korije, ajoute sa ki di nan ti koze sila a. Se pa yon kou istwa men jis yon ti ekzèsis memwa. Pa ezite pataje l si w jije ke yon lòt moun te ka renmen li l tou.)
«-Baptiste Lovensky