26/03/2023
ლექსები
ვარსკვლავები
ახალი მთვარის ბრძანება -
დაანაკუწეთ ძველი მთვარე და გაფანტეთ.
ჭიაკოკონობა 2020
რას შვრები ახლა? ახლა, როცა შორსა ხარ ჩემგან,
როცა სიტყვები ერთმანეთის – გულში გვესობა,
ჰოდა ჩვენც ვისვრით ისე, როგორც კენჭებს ვესროდით
ჩვენს ბავშვობაში, ჩვენს ქუჩაზე ერთ-ერთ მეზობელს,
ბოლოს ავიღეთ და დავაგდეთ ჩვენითვე ეგ ქვა,
და ბავშვობაში ასეთებსაც ბავშვები გვერქვა.
ბნელი ღამისას, რომ ვცეკვავდით იმ საბურავის
გარშემო, რომელს რიტუალის ცეცხლი ეკიდა,
მე დავითვლიდი: “აბა! სამი, ორი, ერთი!” და
გადახტებოდი, “მაზაკვალებს” დაიფერთხავდი,
(ბავშვობიდანვე უხილავსაც მკვეთრად ვხედავდით,)
და მეორე დღეს მოველოდით იმათ ფერფლიდან.
რა შორს წავედი იმ დროიდან მე და შენც ჩაქრი,
ბოლოს დანთებულ ცეცხლივით შენც ქარმა ჩაგაქრო,
თუ ამ სიშორემ, ზუსტად ამან (რომელზეც სხვა მხრივ
არც თუ ბევრი გვაქვს სხვათაშორის სალაპარაკო,)
ხელი გტაცა და წაგიყვანა სულ სხვა ქალაქად?
რატომ წამგვარე ჩემი სული უცხო ქალაქო?
***
მაგრამ ამაზე არ იდარდო, ამ დღეს - ხუთშაბათს,
რაკი გათენდა და სიკვდილის ვნახეთ ფაქტები,
ისევე როგორც მოველოდით, შენი ზურგჩანთით,
როდესაც შექსპირს და გოეთეს თან დავათრევდით,
ხან მეტროებში, ქუჩებში და ზოგჯერ სახლშიც კი,
ჯერ ვატყუებდით საკუთარ თავს ვითომ გვესმოდა
ფაუსტის, მერე ჰამლეტისა, ვგრძნობდით კავშირებს
მათთან, რაც უფრო გავდიოდით ჩვენი ეზოდან,
მით უფრო მეტად იზრდებოდა ჩვენი მსგავსება,
იმ ჰამლეტთან და ფაუსტთან და იმ სხვა გმირებთან,
რომლებმაც ძალა ბოროტების დასამარცხებლად
მოგვცეს და გვითხრეს, რომ ჩვენ ამას ვიმსახურებდით.
სინამდვილეში კი ეს იყო წყევლა, რომლითაც
მცირე ასაკში ასე უხვად დაგვასაჩუქრეს.
ჩვენც გვიხაროდა მანამ, სანამ ჩვენთან მოვიდა
დიდი ჭირი და ყველაფერი არ გააშუქა.
2020
***
ჩემი გულიდან თავგამოყოფილ
საათის გუგულს უყვარს გალობა,
განსაკუთრებით შენი სახელის,
როდესაც ცაზე მზე ეგულება.
დილა ყოველის ფარდის ამხდელი
იბარებს სიზმრებს, ჰყვება არაკებს,
უნდა გადმოვწვდე სამას კილომეტრს
და მითუმეტეს - გელაპრაკო.
დამაჯერებლად როგორ ავჟღერდე,
როცა ხმას მიხრავს დროის მიწა,
მიწის ჭიანი,
ჭიის ჭრიალი,
ჭრიალის ხმა,
ხმას მიხრავს დროის მიწა და მიხრავენ დროის ჭიანი.
არ შეიგინო მიწაზე დარჩი
თავაზიანი,
ზრდილიანი,
ნათელიანი,
დილიანი,
სიტყვაგზიანი.
მეზობლის ქალს რომ ერქვა ნათელა,
სხვები შაყირით სვეტას ეძახდნენ.
მოგესალმები ჩემო მთარგმნელო,
სხვისო კაცო და ჩემო ყველაზე.
ჩემს ენაზე თავად ნემსი და დედამიწა ტრიალებენ,
მე კიდევ შენი თავის ქალა უკვე გავხვრიტე შენკენ ყურებით.
ავადმყოფურად იგინებიან ქვები ბეტონის ფასადქვეშიდან.
გარეთ ყოველდღე უნდა გავიდე
სხვადასხვა ფერის მაისურებით
და არცერთ ფერს არ გავიმეორებ, ვიცი, სამყაროს აღსასრულამდე,
რონელმაცშეჰქმნა სამყარო, იცის.
დილის ჰიმნია
არ შიგინო მიწაზე დარჩი
თავაზიანი,
ზრდილიანი,
ნათელიანი,
დილიანი,
სიტყვაგზიანი.
2023
***
დაგეძებ მოგონებებში,
გულზე გიწყობ და გიწებებ,
შენ ხარ გონება, რომლითაც
ერთხელაც დამივიწყებენ.
მე თუ ვერ ვერაფრით გიწამლო,
სხვების მოსვლაც ხომ წესია.
შენა ხარ ის ქვა, რომელსაც
ერთხელაც ზურგში მესვრიან.
ხარ ჩალით გადახურული,
წვიმები ძვლებში გამტვრევენ.
შენ ხარ ჯალათი, რომელიც
ერთხელაც გამაცამტვერებს.
შენ ჭრილობას ვერ მომირჩენ,
მწამხარ საერთაშორისოდ.
შენ ხარ ბაწარი, რომლითაც
ერთხელაც თავს ჩამოვიხრჩობ
ჩემო ქვეყანავ.
მე შენ ვარ
თავს ნუ მოიკლავ, დავლაგდეთ.
მე მინდა იყო შენ ის კლდე,
რომელზეც ტაძარს ავაგებ.
***
ზეცა იასამნისფერია,
შენ ხარ იასამნის ფერია,
ახლა რუსთაველის გამზირზე
ლაღი სტუდენტები მღერიან,
რომ ვინც მოყვარეს არ ეძებს
იგი თავისა მტერია.
აქვე პოლიციის კორდონი,
რობოკოპები და ჭავლები,
რადგან ამ როკვაში ჩავებით
მოცდა არ გვიღირს და ლოდინი.
გზები, აღმართები, ჯიკავი,
გუშინ ყველა ერთად ვიყავით,
გუშინ ყველა ერთად ვიდექით,
გუშინ ყველა ერთად მიყვარდით.
ზეცა იასამნისფერია,
შენ ხარ იასამნის ფერია,
ახლა რუსთაველის გამზირზე
ლაღი სტუდენტები მღერიან,
რომ ვინც მოყვარეს არ ეძებს
იგი თავისა მტერია.
2023
***
დღეს ვესაუბრე ჩემს ძმას და დედას,
ვუთხარი, რომ თურმე ღორის ხორცს
ადამიანის ხორცის გემო ჰქონია.
დედამ თქვა ფუ,
ძმამ თქვა რომ კანიბალები უგემოვნოები არ არიან,
მე კი დავამატე რომ ღორისა და ადამიანის დე-ენ-ემი ძალიან ჰგავს ერთმანეთს,
მაგრამ ადამიანი მთლად ღორი არაა და
სადაც მთლად ღორი არაა იქაა ადამიანი.
2023
***
არ გაიხედო გვერდზე,
არავინ არის ირგვლივ,
რა საჭიროა ვინმე,
პირიქით.
მხოლოდ შენია ყველა ბილიკი,
მხოლოდ შენია ამხელა გზა,
რა დაგრჩენია?! აიკარი გუდა-ნაბადი
რა დაგრჩენია?! გაიპარსე წვერი, მოუშვი.
და გზად იფიქრე:
"ნუთუ ფორმა არის მთავარი"
და თან დღითიდღე
გეზრდებოდეს ეს გზა სავალი.
მე ვმღერი ჩემი მარტოობის წყალში დაბანილს,
მე ვმღერი ჩემი უსინათლო სულის სიმღერას,
მე ვმღერი თქვენი ყოფითობის ბედნიერებას.
ნუთუ ფორმაა მაინც მთავარი?
გზებზე ზამთრისგან დაცვენილი ხმელი ტოტებით
ნუთუ არ არის დასასრული მინიშნებული,
ან სიჩქარეში მიტოვება არეულ სახლის,
ან სიჩქარეში გვერდის ავლა გზაზე მათხოვრის,
როდესაც იცი, რაღაც უნდა გეგდოს ჯიბეში.
ჩამოიფერთხო ფეხსაცმლიდან მტვერი წარსულის
და არ წახვიდე,
იქნებ მომავლის ქარს მოჰქონდეს შენთვის ნაგავი.
ნაგავს ვერ გაცრი,
სულ ას ტყვიას, რომ მოეკალი
კვლავ ვერ გაცრიდი.
ჩემზე დაჭედებულ ლურსმნებს გარშემო
ხესავით შემოვეზარდე.
და როგორ გინდა გაგცე პასუხი,
როგორი ხმითაც უნდა მეძახდე.
მე ხმა არა მაქვს,
ჩემი ხელწერა, როგორც ყოველთვის, ახლაც მკრთალია.
ამ სტრიქონებში ფიქრის დამალვა არც მაბრაზებს და არც მიხარია,
მაგრამ სიმკრთალე პერსპექტივაში სიშორისა და ქარის ბრალია.
2023
ანტიგონეს დანაშაული
თებეს ქუჩებიც შეურიგდნენბედს ამ ორგულთა,
რომლებიც ჯერაც მის ქუჩებში დააბიჯებენ,
არც კი იმჩნევენ,გვერდს უვლიან ბედშავ პოლინიკს,
რომელიც ყველას უკითხავად ასე იხრწნება,
სიო კი ახლის ხალხს სახეში მძიმე სიფხიზლეს,
იქნებ ეღირსოს, რომელიმეს გამოფხიზლება.
თან ქარი ახლის სუროს ფოთლებს
მკერდზე პოლინიკს,
ქარი ისეთი მაცდურია, მისი ოინი -
შეუმჩნეველი. გარს უვლიან ბედშავ პოლინიკს
სუროს ფოთლები
და თებეში ასე ღამდება.
ვიღაც გამოდის მთვარის შუქზე, ხელში კი ვერცხლის
რაღაც ჭურჭელი თუ ნიჩაბი, კარგად უჭირავს,
უნდა დამარხოს პოლინიკი, რომ გულის ცეცხლი
ცოტათი მაინც შეამციროს, მაგრამ უჭირდა
მიწის თხრა, თანაც შეამჩნევდნენ მალე დარაჯნი,
დაბალი ფენა მიწისა ზედ მოაყარა და
გასცდა ტყეს,
გასცდა კრეონს,
გასცდა შიშს ანუ
უკან იგივე გზით დაბრუნდა, რითიც მოვიდა.
2022
როცა შენ არ მწერ
როცა შენ არ მწერ, მაგონდება ყველა სიმხდალე
და დავაბიჯებ ამ მიწაზე უძვლო, უსახსრო.
ვერ გამოიწრთო ჩემი ენა, რომ თქვას მიყვარხარ,
მერამდენეჯერ გიმეორებ უნდა უთხრათქო
ჩემო საბრალო, უგრძნობელო, გაბუჟებულო...
მე დამაქვს ქარი სუსტი ქარი და გაფანტული
გონებით, ვცდილობ მეათასე სიტყვა ვაბრუნო.
ყოველი დილა გამოცდაა, ღმერთო, ართულებ.
მე თუ ვწერ, მაშინ ყვავილია, გაზაფხულია,
როგორ აგიხსნა ყოველივე? ახსნა რთულია.
მხოლოდ ქურთუკში შემოპარულ ცივ ქარს უსმინე,
ჩემო საბრალო ანტიგონე, დაო ისმენე.
სახეზე ხაზი ჩამოვისვი კალმით, გამყავი.
მოდი დამმხარხე, სანამ დავლპი, მოდი დამფალი.
2023
***
ჩემი ამბავი გაუგონარია და ამიტომაც არ გსმენია მასზე არასდროს.
რას გვასწავლის ზღაპარი?
რეალობა კარაქია ოთახის ტემპერატურაზე,
თუმცა გააჩნია შენ რითი თბები.
ჩვენ ადრე ისეთ სახლში გვეძინა,
რომ უმაცივროდ პროდუქტი არ გვიფუჭდებოდა.
ალბათ ძალიან ბევრი ვერც კი ხვდება,
რამდენად საჭირო და მნიშვნელოვანი რამაა კარტოფილის ამოღება.
როცა ვგრძნობდით უსახსრობის მოახლოებას, კარტოფილს ვიმარაგებდით, ფქვილს და შაქრს.
მე მიყვარდა ცომის ამოყვანა.
ხანში ძალიან ღრმად შეტოპილმა ბებიჩემმა
მიმიყვანა სამზარეულოს მაგიდასთან და მასწავლა,
ყველაფერი ჩემი ხელით გამაკეთებინა,
თვითონ კი ნელთბილ წყალს მიმატებდა ცომის დიდ ჯამში დროგამოშვებით.
ამოდი ცომო, გახდი პური და დაგვაპურე.
არსობის პურმა მის ხელებზე ნაოჭები ვერ მოარჩინა,
მისი იასამნის ვენები ნელ-ნელა უფრო და უფრო იკლაკნებოდნენ.
იმ გაზაფხულს ღუმელი ჯართში ჩავაბარეთ,
მე და მამამ წავათრიეთ ურიკით.
და დავრჩით ნიკორეტეს სპრეის ანაბარა,
გადავრჩით,
ყველაფერ კარგს გადავურჩით, რაც შეიძლებოდა მომხდარიყო.
ბებო აღარაა,
მამა - ჭაღარა.
ბაბუა - სალიუტი.
2023
***
შენ ოდესმე თუ გდომებია წასვლა ისე შორს,
სადაც არც წვიმს და არც ქარი ქრის
მაგრამ ისე თოვს,
ისე ბარდნის, რომ გზა არა ჩანს მაინც არსაით,
და რომ ხვდები რომ მოხვედი და აი მთასავით
უნდა იდგე და შეეგუო ამ ქარს და წვიმას,
რომელიც არის, თანაც არც არის.
შენი სახელი ავიწყდებათ ამიტომ გცვივა
ბროლის კურცხალი, ის, რომელიც, ერთხელაც, წინათ
გამოგიჩნდა და გითხრეს რომ ბრწყინავს.
გაიცინეს და ზურგი გაქციეს.
არაფერია, დარჩენად რომ გიღირდეს ხედავ,
ჩემი ნაწილი სულ თან მქონდა ძმაცა და დედაც,
არაფერია ფორტუნა და კარმა და ბედი,
არაფერია თუ დაბერდი, ვინ არ დაბერდა.
და ასე ადრე, ასე ადრე ელი განაჩენს,
სადარბაზოში გამოზიდავს ყვავილებს დილით
ერთი რიგითი მეზობელი და მაშინ აჩნევ,
რომ ამ ზამთარში ყვავილებიც ძლებენ შენსავით.
და შენს ტკივილზე კბილის მლესავი
სამსახურიც რომ მაზოლზე გაჭერს...
ფეხის წვერებით დაგატარებს დანის წვერზე და
ვერ გამოდიხარ მაინც ამ წრიდან.
ამავდროულად ჰავაიზე თბილი ქარია,
მაიამიში ცვალებადი მოღრუბლულობა.
დედაო ღვთისავ, მზეო მარიამ,
შენ დაგვიფარე დაღუპულები.
შენ ოდესმე თუ გდომებია წასვლა ისე შორს,
სადაც არ წვიმს და არც ქარი ქრის,
მაგრამ ისე თოვს,
ისე ბარდნის რომ გზა არა ჩანს მაინც არსაით,
და რომ ხვდები რომ მოხვედი და აი მთასავით
უნდა იდგე და შეეგუო ამ ქარს და წვიმას,
რომელიც არის, თანაც არც არის?
2023
***
ასე რა,
გთხოვ ნუღარ დამსერავ
სიტყვებით,
მე მხოლოდ გიყვები
ჩემს ამბებს -
ტკივილის შესახებ
და ვცდილობ
სიცოცხლეს დავცინო
ლექსებით.
დარჩი და ვეცდები
აქამდე
მე რაც კი არ ვცადე.
ასე რომ
გთხოვ აღარ დამსერო
სიტყვებით.
"ნება მიეცი შენს ანგელოზებს წაიყვანონ ჩემი ცოდვილი სული სამოთხეში"
მთელი ბავშვობა მეგონა, რომ მამაჩემი უკვდავი იყო, სანამ ერთხელაც ჩემი თვალით არ ვნახე თუ, როგორ მოსდიოდა გაჭრილი თითიდან სისხლი. ძალიან შევკრთი, მას კი თითქოს ნერვიც არ შეტოკებია ისე მშვიდად გამოაღო უჯრა და უჯრიდან ამოიღო ბამბა, და ბამბა დაიდო ჭრილობაზე, საიდანაც ჩემი ყველაზე დიდი შიში მოსდიოდა, რომელმაც წითელი ლაქებით შეამკო ეს თოვლივით თეთრი, პატარა ჯადოსნური ღრუბელი. ამ ღრუბელმა შეისრუტა მთელი ჩემი უძლურება და გადაარჩინა ჩემი ბავშვობა უმძიმესი ტრაგედიისგან. თუმცა ადვილადაც ვერ შევძელი შევგუებოდი მამაჩემის მოკვდავობას. მე ხომ ვიყავი პატარა ბიჭი, რომლისთვისაც სისხლი, რომელიც პირველად დაინახა იყო მამის და არა საკუთრი. იმ დღეს ვიფიქრე, რომ ღმერთი, რომელზეც დედა ძილის წინ ხშირად მიყვებოდა, ერთ დღეს თითგაჭრილ მამაჩემს ჩაიბარებდა. ის ცოცხალია, შეიძლება ისევ ის შეუმკრთალი კაცი აღარაა, მაგრამ მე მაინც მჯერა, რომ იმ ღმერთისთვის, რომელზეც დედა მიყვებოდა პასუხები მზადა აქვს და სანამ ცოცხალია არ აპირებს მის ბიჭებზე გული აიცრუოს ან თუნდაც ერთი დღე ჩვენზე არ ილოცოს, იმ ღმერთთან, რომელზეც დედა ძილის წინ ხშირად მიყვებოდა. ისინი ჩემი ბავშვობისას გაეყარნენ ერთმანეთს, დედა და ღმერთი კიარა, დედა და მოკვდავი მამაჩემი. დედამ წამოგვიყვანა იმ სახლიდან, ჩვენც წამოვყევით. მერე დედა ძილის წინ ღმერთზე აღარ მიყვებოდა.
მამაჩემი არ გავდა განტოლებას, რომელიც უნდა ამომეხსნა, ის უფრო სხვანაირი კაცი იყო, მისი მტკივნეული ამონახსნი ერთდროულად აშკარაც იყო და იდუმალიც. მისი ხვლიკისფერი თვალებიდან იღვრებოდა სინანული და მონატრება, მის ხელებს ქონდათ ბავშვობის გემო და შრომის სუნი. მამის ხელებში თურმე ყველაზე მშვიდად ვიყავი.
2020
***
ახლა შენ ზიხარ ამ ნაწერთან და გეუბნები,
ახალო ადამიანო, შენ რა იცი ან რა შემოგრჩა ძველისა?!
მოვა დრო და მკვდრებს ამოთხრიან, გვამებს ხეებზე გააკრავენ,
სიცოცხლეს სიკვდილით გადაფარავენ და
რაღა აზრი ექნება სიცოცხლეს იმ დაწყევლილ დღეს?
უშნონი და უგუნებონი
რქებით შესდგებიან ტრიბუნებზე ახალი სამყაროს ბატონებად
და მსოფლიოს ტკივილი და უძლუროება დაეპატრონება.
მოვა დრო და საკუთარი ხორცის ჭამას დავიწყებთ.
მოვა დრო როცა ჩვენი შვილები ვერ გვიპოვნიან, სახლში კი სადილად ჩვენი მოხარშული გულ-ღვიძლი დახვდებათ,
ჩვენი, როგორც ნათელი მომავლის უკანასკნელი მორწმუნენისა!
ჩვენს გულს გადაშლიან და ჩვენს კვალს წაშლიან,
შუქს ჩააქრობენ და ამ ბნელში გაგვაქრობენ, რათა სხვებმა ვერ შეამჩნიონ ჩვენი აორთქლება ამ მხურვალე დედამიწიდან, რომლის ფსკერიდანაც ჯოჯოხეთი ნელ-ნელა ზედეპირისაკენ მოიწევს.
ვინც დაინახავს პირს აუკრავენ,
ვინც ილაპარაკებს თვალებს აუხვევენ,
აბა ბრმის ნანახს ვინღა დაიჯერებს?!
და ბრმამ უმტკიცე (რამდენიც გინდა) მუნჯ ანგელოზებს,
რომ ღმერთი ნახე,
რომ ეს სიზმარი არ ყოფილა,
რომ შენც გიჭრიდა თვალი მახვილი.
კაცმა, შობითგან ბრმამ,
თვალების ახელისთანავე შეიცნო ღმერთი,
მხედველნი კი ჭეშმარიტი ღმერთის შეუცნობელნი დარჩნენ,
მაგრამ ახლა სხვა დროა და დროის საჭურისია ადამიანი.
2021
