Wolaita Intelligence Security

03/04/2022

መንግሥት ጽንፋኞች አመለካከት ማጠን አለበት !!

#መንግሥት ሰማያት ሰባክዮች ለምን ይጣላሉ?
#ምድር ጊዚያዊ መኖሪያ ነዉ እንጅ ዘላለማዊ መኖሪያ አይደለም ፡፡

1. መንግስት የመንግስትነት ሚናውን በትክክል መወጣት ሳይችል ሲቀር ህገወጥነትና ስርአት አልበኝነት መንሰራፋቱ የማይቀር ነው። የፖሊስና የመከላከያ ኃይሉ ከወገንተኝነት በፀዳ ጥፋተኞችን ማስታገስ ሳይችል ሲቀር ከዛም አልፎ ለህገወጦች ከለላ ሲሆን ደግሞ አደጋው የከፋ ይሆናል። ህዝብም ፍትሃዊ በመሰለው መንገድ መብቱን፣ ንብረቱንና ሃልውናውን ለማስከበር የየራሱን መንገድ መከተል ይጀምራል። ይህ ደግሞ ሃገራችንን ወደ አደገኛ እርስ በርስ ጦርነት ሊያመራት ይችላል። እናም መንግስት ህዝባዊ ኃላፊነቱን ሊወጣ ይገባል። የተበደለ ሁሉ "መንግስት አለልኝ" ሲል በዳይ ሁሉ "መንግስት አለብኝ" ሲል ያኔ ህገ ወጥነት ቦታ ያጣል።

2. ሃገራችን ያለችበትን ተጨባጭ ግምት ውስጥ በማስገባት ህዝባችን የጥፋት ፊታውራሪዎችን ትንኮሳ ጆሮ ሊነሳ ግድ ይላል። ይህንኑ ሲያደርግም ቆይቷል። በሰላም እጦት አትራፊ እንደሚሆኑ የሚያስቡት ወጥመዳቸውን እዛም እዚህም መዘርጋታቸው አይቀርም፤ ህዝብ ግን በሰላም እጦት የመጀመሪያው ተጎጅ ነውና ወጥመዳቸውን ከመበጣጠስ ውጭ የተሻለ አማራጭ የለውም።

3. ኢትዮጵያ ከሌሎች የዓለማችን ሃገራት የተለየች አይደለችም፤ የተፈጥሮ ህጎች በሌሎች ሃገራት ላይ ተግባራዊ እንደሚሆኑት በኢትዮጵያም ላይ ይሆናሉ፤ ለኛ ሲባል የሚታጠፍ ተፈጥሯዊ ስርዓት የለም። ፍትህ መሰርታዊው ህግ ነው። ፍትህ በእጅጉ ሲዛባ ውጤቱ ምን ሊሆን እንደሚችል ዓለማችን በርካታ ምሳሌዎችን አዝላለች። የታሪክ እምብርት የሆኑ ሃገራት ወደ ፍርስራሽ ክምርነት ተቀይረው አይተናል፣ በተፈጥሮ ሃብት የታደሉ ሃገራት የጦርነት አውድማ ሆነው አስተውለናል። "ኢትዮጵያ አትፈርስም" ከሚል እሳቤ ወጥተን የማህበረሰብ ህልውና የሚረጋገጥባቸውን የተፈጥሮ ህጎች እንከተል፤ ያኔ ሃገራችንን ከጥፋት እንታደጋለን፤ ወደ እምርታ ጎዳናም እናመራታለን።

4. የሁሉም ኃይማኖቶች( በተለይም የእስልምናና የኦርቶዶክስ) የኃይማኖት አባቶችና ሰባኪያን በቅርበት የምር መነጋገር ያለባቸው ጊዜ ላይ ደርሰናል። የተጀመሩ ውይይቶች ተጠናክረው ይቀጥሉ። ይህችን ሃገር ለመታደግ የሚጠበቅባችው ቀናኢነት ብቻ ይመስለኛል። የጥላቻ ሰበካዎችን ማስቆም፣ ከፍትህ ጎን በጋራ መቆም፣ የተከታዬቻችውን ስነምግባር ማረቅ፣ ከጭፍን ተከታይነት ይልቅ ምክኒያታዊነትን ዋጋ የሚሰጡ ምእመናን ለማፍራት መትጋት ••• ለነገ የማይባሉ ስራዎች ናቸው። የኃይማኖት ሰባኪያን በወጣቱ አስተሳሰብ ላይ የሚያሳድሩት ተፅእኖ የላቀ ነውና ይህንኑ ተፅእኖ የመፍጠር አቅም ሃገርን ለመታደግ መጠቀም ይኖርባቸዋል።

5. የመገናኛ ብዙሃን የህዝብን ሃሳብ በመዘወር አቅማቸው አቻ አይገኝላቸውም። በ100 ቀናት ውስጥ ከ800 ሺህ በላይ ህዝብ ያለቀበት የሩዋንዳው አስከፊ እልቂት መነሻ ለረጅም ጊዜ የተዘራውን የጥላቻ ዘር የለኮሰው አንድ የሬዲዮ ጣቢያ መሆኑን መርሳት የለብንም። እጣ ፋንታችንን እየቀረፁ የሚገኙት ማህበራዊ ሚዲያዎችም በጣቶቻችን ስር ያሉ ናቸው። ዘርና ኃይማኖት ሳንለይ ለፍትህ መቆምን እናስተምርባቸው፣ የምንኖርባትን መርከብ በጋራ የምንጠብቅባቸው መሳሪያዎች እንዲሆኑ እንስራ፣ ነውርን የሚፀየፍ ትውልድ ለመቅራፅ ነውርን ተፀይፈን እናሳይ። በመጨረሻም፣ የሚያደርጉት አያውቅምና ይቅር በላቸው

♥ እግ/ር ሆይ! ህዝባችናንና ሃገራችንን ጠብቅ!

26/02/2022

25/12/2021

✅የጦና ንቦች የ9 ሳምንታት የሀዋሳ ቆይታ ምልከታ👀
🔴ሊጉ በአፍሪካ ዋንጫ ምክንያት ለአንድ ወር ከ 20 ቀናት ያህል ይቋረጣል
🔔ይሄ ጊዜ ወላይታ ዲቻ እራሱን በሚገባ እንዲፈትሽ ይረዳው ይሆን?

📆በጥቅምት ወር መጀመሪያ በሀዋሳ የተጀመረው ቤትኪንግ የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ የሀዋሳ ቆይታውን በትላንትናው ዕለት አጠናቋል::

✅ሊጉ በቀጣይ ወደ ውድድር የሚመለሰው ከአፍሪካ ዋንጫ መጠናቀቅ በኋላ የካቲት ወር ላይ መሆኑ ታውቋል::

🐝የወላይታ ዲቻ የሀዋሳ ቆይታን ስንመለከት---

✅የጦና ንቦች ሀዋሳ ላይ ባደረጉት የመጀመሪያ ሳምንት ጨዋታ በድሬዳዋ በጠባብ የጎል ልዩነት ቢሸነፉም ከዛ በኋላ ባስመዘገቡት ተከታታይ 4 ድሎች ምናልባትም በክለቡ ታሪክ እጅግ መልካም የሚባል አጀማመር በማድረግ ሊጉን እስከመምራት ደርሰው ደጋፊውን ጮቤ አስረግጠዋል::

✅ንቦቹ ጥሩ ከተንቀሳቀሱባቸው ጨዋታዎች መካከል ከ ሰበታ ከተማ ጋር ያደረጉት ጨዋታ የሚጠቀስ ነው:: በጥብቅ መከላከል እና በፈጣን መልሶ ማጥቃት የአጨዋወት ዘይቤ ሰበታን 4-2 በመርታት በዕለቱ አስደሳች ውጤት ማስመዝገብ ችለዋል::

✅ወላይታ ዲቻዎች ኢትዮጵያ ቡናንም 3-1 ያሸነፉበት ጨዋታ ከ ሰበታው ጨዋታ በመቀጠል ንቦቹ መልካም እንቅስቃሴ ያደረጉበት ጨዋታ ነበረ አዳማ ከተማን እና ሀዋሳ ከተማን በተመሳሳይ 1-0 በሆነ ውጤት የረቱበት ጨዋታ በእንቅስቃሴ ረገድ ከሌሎቹ ጨዋታዎች የወረዱ ሆነው ተገኝተዋል ይሁን እንጂ 3 ነጥብ በሁለቱም ጨዋታዎች ንቦቹ ማግኘት መቻላቸው በጥሩ ጎን የሚታይ ሆኗል::

✅በ6ኛ ሳምንት ንቦቹ ከፋሲል ከነማ ጋር ባደረጉት ጨዋታ 0-0 አቻ የተለያዩ ሲሆን በጨዋታው መከላከልን ብቻ መሰረት ያደረገ አጨዋወት ይዘው የገቡ መሆኑ በአብዛኛው የስፖርት ቤተሰብ ዘንድ ጥያቄን አስነስቷል:: ምንም እንኳን ከጨዋታው 1 ነጥብ ይዘው ቢወጡም በቡድኑ ላይ ጥያቄ መነሳት የጀመረው ከዚህ ጨዋታ በኋላ ነው::
ከ7ኛ ሳምንት እስከ 9ኛ ሳምንት እጅግ አስቸጋሪ ወቅት ያሳለፉት ንቦቹ በ3 ተከታታይ ጨዋታዎች ሽንፈትን አስተናግደዋል በባህርዳር በቅዱስ ጊዮርጊስ እና በሲዳማ ቡና በእነዚህ ጨዋታዎችም ወላይታ ዲቻን የማይመስል ደካማ የቡድን እንቅስቃሴ ታይቷል:: ቡድኑ ምን አይነት አጨዋወትን እንደሚከተል እንኳን በውል ለማወቅ አስቸጋሪ የሆኑ 3 ጨዋታዎችን አስመልክቶናል መሸነፍ አንድ ነገር ሆኖ ሳለ በ 90 ደቂቃ ውስጥ የቡድኑ ኳስን የመቀባበል accuracy status + የጎል ሙከራ ጠፍቷል ለማለት በሚያስደፍር ሁኔታ ላይ ደርሶ እንደነበረ ማየት ተችሏል::

✅የሀዋሳ ላይ የንቦቹ ቆይታ ሁለት አይነት መልክ የነበረው ሲሆን የጀመሩትን በውጤት የታጀበ መልካው አጀማመር በተከታታይ ሽንፈቶች በማጣፋት በደረጃ ሰንጠረዡ ወገብ አካባቢ ላይ ሆነው ቆይታቸውን አጠናቀዋል::

✅በዚህ ሰዓት ሊጉ መቋረጡ ከሚጠቅማቸው ቡድኖች መካከል ወላይታ ዲቻ አንዱ ነው:: የዕረፍቱን ጊዜ በሚገባ የሚጠቀሙበት ከሆነ ማለት ነው:: ምንም አይነት ጊዜ ማባከን ሳያስፈልግ ከቀናት ዕረፍት በኋላ ቡድኑ ወደ ልምምድ መመለስ ይኖርበታል:: ከፍተኛ የቅንጅት ችግር እና የስነልቦና መውረድ ንቦቹ የታየባቸው በመሆኑ በዚህ ረገድ በትኩረት ሊሰራበት ይገባል::

✅ክፍተት በሚታይባቸው ቦታዎች ላይ በውድድሩ አጋማሽ የዝውውር መስኮት ሲከፈት የተጫዋች ግዢ በማድረግ ቡድኑን ማጠናከር ያስፈልጋል::

✅ባሳለፍነው የክረምት የዝውውር መስኮት ቡድኑን ከተቀላቀሉ ተጫዋቾች 60% የሚያህሉት በተጠባበቂ ወንበር ላይ 9ኙን ሳምንት አሳልፈዋል::

22/12/2021

Abinet Kebede

# ሀዋሳ ሴንተራል ሆቴል vs የዘማሪዉ ህልፈት ምክንያት
********************************
ወንድሜ እዚህ ሆቴል ላይ እዚህ ቦታ ነዉ ለህልፈት የተዳረገው ::ታዲያ አይምሮ ላይ ብዙ ጥያቄዎች ስመላለሱብኝ ለምን ቦታው ድረስ ሄጄ አላጣራም ብዬ ወሰንኩኝ። ስገባ እንደማንኛውም customer(ደንበኛ ) ነበረ የገባሁት።
ታዲያ እንኳንስ ሰዉ የሞተበት ቀርቶ የሞት መርዶ የሰሙ ሁሉ አይመስሉም ...መደበኛ ሥራቸዉ ላይ ናቸዉ።ሆቴሎ ዉስጥ 1ኛ ፎቅ ላይ ነዉ ጋንዳዉ ያለዉ ስደርስ ጅም ቤት አጠገቡ አለ የሆቴሉ ሰራተኞች ክፍልም እዛው ላይ ነዉ። በተጨማሪ ለዋነዉ ሆነ ለጂም የሚመጡ ተጠቃሚዎች ሂሳብ የሚከፍሉት እዛው ዋናው ጋንዳዉ አጠገብ ነዉ።ጥያቄዬን እዛዉ ጋንዳዉ አጠገብ ያለዉ ቢሮ ላይ የምትሠራ ልጅ እንዲህ ብዬ ጠየኳት..ትላንትና እዚህ ቦታ ሰዉ በዋና ላይ እያለ አደጋ ደርሳል ይበላል? አይ እኛ አልነበርንም ... ጥልቀቱ ስንት meter ነው ? 2 meter.
እሸ ዋና ማነጀሩን ጥርልኝ ? የለም ..
እሺ እንዴትስ ይህ ሁሉ ቢሮ ክፋት ሆኖ አንድ ሰዉ አልነበረም በሰዓቱ ? እኔ እንጃ .... ብላኝ ትንሽ ለማፅናናት ሞክራ ትታ ወደ ዉስጥ ገባች ። ሁሉም የሰራተኞች ዓይን ከሩቅ ሆኖ እኔን መከታተል ጀመሩ። በጣም የገረመኝ lifesaver እኔ ውሃው ላይ የሚወድቅ መስሎት እኔን መረጋጋት ጀምረ ከዛ ትላንት እንዳልነበረ ነግሮኝ ከሩቅ ቁጭ
አለ። መልስ የለም ጥያቄ እንጂ ... # የኔ_ጥያቄ ......
# 1ኛ/ እንዴት ትልቅ ሆቴል ህይወት አድን (Lifesaver) ሰራተኛ በቦታው አንዴት አይኖርም ?
# 2ኛ/ ጋንዳዉ አጠገብ ብዙ ቢሮዎች አሉ ጂም ቤትም አለ እንዴትስ 1ሰዉ ማየት አልቻለም ?
# 3ኛ/ ሆቴሉስ ሰዉን የሚያክል ነገር ሞቶ እንዴትስ መሥራት ይችላል?
# 4ኛ/ በሆቴሉ ውስጥ በተለያዩ ቦታዎች ላይ የተተከሉ ካሜራዎች አሉ እነዚህ ካሜራዎች የምመለከተው የህግ ክፍል ከሆቴሉ በአስቸኳይ መረጃውን ወስዶ በተገቢው ሁኔታ መፈተሽና ውጤቱ ለህዝቡ መቅረብ አለበት። በመጨረሻም መደረግ ያለበት ጉዳዩ እሰከ ሚታወቅ ሆቴሉ ለምን አይዘጋም ? lifesaver በቦታው ባለመኖሩ ምክንያት ለሞተው ወንድሜባይጠቅምም ለሟቹ ቤተሰብ ካሳ መክፈል የለበትም ትላላችሁ?
ህግንና ስርዓትን ተከትሎ ነፍስን ባይተካም ተገቢውን ካሰ መክፈል
እንዳለበት ከሆቴሉ የሚጠበቅ ይሆናል።
# ታስሮ የሚጣራ እንዳለ ሁሉ ሆቴሉም ተዘግቶ ይጣራ ባይ ነኝ ።ሞቱን ያቀረቡት ለፍርድ ይቅረቡ!!መልስ ፥ጥያቄ ለሆነበት ሁሉ ይሰጥ!
የዘማሪ ምትኩ ቶማስ ነብስ ለመመለስ ባይችልም መንግስት የምርመራ ውጤቱን ለህዝቡ ማብራሪያ እንድሰጥ እና ጉዳዮን እንድከታተል እንጠይቃለን
ታህሳስ 13,2014 ዓ.ም

15/12/2021

#ወላይትኛ እንማማር #80 በላይ ወላይትኛ ስሞች በአማርኛ አሁን አሁን በአማርኛ እየተተኩ ብሆንም ወጣቱ ትውልድ ልዑላዊነትን በጥንቃቄ ከተቀበለ መመለስ ይቻላል። እነዚህ ከአማርኛ ስሞች ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት ያለቸው ናቸው።

1. PALAHA=ተረፈ
2. GALATA=ተመስገን
3. ANJJA=ብሩክ/በረከት/ተባረክ
4. MAADDA=እርዳቸው
5. GIIGEE=አማረች
6. WOPPEE=ሰናይት
7. LO7ITEE=ቆንጂት
8. MAKKISEE=ድንቅነሽ
9. ASHIKKA=ትህትና
10. DOLA=በቀለ
11. DOSA=ፍቅሩ
12. DAROTA=በዛብህ
13. UFAYISSA=ደሳለኝ
14. MILKKA=ምኞት
15. MAARA=ምህረቱ
16. MAARITEE=ምህረት
17. CIISHSHA=አበበ
18. LA7A=ነጻነት
19. ZAARA=መለሰ
20. XOONA=አሸናፊ
21. MINOTA=ጠንክር
22. YALLISEE=ዘመናይ
23. KAWOTEE=ንግስት
24. GAAGGA=በላቸው
25. TOORA=ጦሩ
26. BARAATA=አንዱዓለም
27. SIIQOTEE=ፍቅርተ
28. ADABEE=ትርፌ
29. BUZEE=የኔነሽ
30. ASHSHA=አዳኔ
31. DAANA=ኑር
32. GAAMMOO=አንበሴ
33. GIFAATEE=አዲስ
34. DEMMA=ተገኝ
35. DUREESA=ሀብታሙ
36. KUMA=ሙሉ
37. KUMETEE=ሙሉነሽ
38. ISHALEE=ፀጋነሽ
39. ANJJITEE=ብሩክታዊት
40. BATALA=ሊቃውንት
41. NAANA=ገኔነ
42. LOOHA=ሥልጣኑ
43. BAASSA=መሠረት
44. KAAFA=ደገፉ
45. SAATA=ሳህሉ
46. FINTTA=አሻግሬ
47. POLA=ፍፁም
48. KALLACHCHOO=ዘውዴ
49. BURAAQA=እንዳሻው
50. SUNTTA=ስሜነህ
51. SINTTA=መሪሁን
52. GAMI"A=ዘላለም
53. DE'A=ኑር
54. DALGGA=ብዙነህ
55. DALGGITEE=ብዙነሽ
56. LEQQA=በለጠ
57. TEQQA=መለሰ
58. DAGATOO=ሰብስቤ
59. KOMBEE=አብይ
60. HODOOTOO=ተስፋዬ
61. ALLEEQEE=ብርቅነሽ
62. WOLQQA=ኃይሉ
63. SHAGGITEE=ውብነሽ
64. BAKKALOO=ንጋቱ
65. DOOGISOO=ማዘንጊያ
66. BAPPITEE=አረጋሽ
67. BAALA=ደጉ
68. BAALOTEE=ደግነሽ
69. MAARITEE=ምህረት
70. ALAAHOO=አሰማኼኝ
71. TUMA=እውነቱ
72. DOOGISOO=አስሬስ
73. GATTA=ደረሰ
74. ODA=ብስራት
75. MERETOO=ሠራዊት
76. MALALOO=ግሩም/ገረመው
77. AMMANOO=ታመነ
78. AMMANEE=ታመነች
79. DIQAASOO=መሳፍንት
80. WOYZEE=ሳምራዊት

14/12/2021

አረብ ኤሜሬትስ አሜሪካን ያደነገጠ ውሳኔ አሳለፈች
_________________________________
የተባበሩት አረብ ኤሚሬቶች (UAE) ከአሜሪካ ለመግዛት የተስማማችውን የ23 ቢሊዮን ዶላር የድሮን ጦር መሳሪያ ሽያጭ ስምምነት ለመሰረዝ ከጫፍ መድረሷ ተዘግቧል።
ኤሜሬትስ ከዚህ ውሳኔ ላይ የደረሰችው አሜሪካ የምትሸጣቸውን የጦር መሳርያዎች በተመለከተ የምታስቀምጣቸው የደህንነት መስፈርቶች ንብረቱን በሚገዛው አገር ሉዓላዊነት ላይ ጫና የሚያሳድር በመሆኑ እንደሆነ Wall Street Journal ዘግቧል። የተባበሩት አረብ ኢምሬትስ አሜሪካን ሰራሽ የሆኑትን ኤፍ-35 አውሮፕላኖችን፣ ሪፐር ሰው አልባ የጦር አውሮፕላን ድሮኖችን እና ሌሎች ዘመናዊ ጥይቶችን ለመግዛት የ23 ቢሊዮን ዶላር ውል የነበራት ቢሆንም አሁን ግን ሃሳቧን ሙሉ በሙሉ በመቀየር ሌላ አማራጭ ማማተር ጀምራለች። የስምምነቱ መፍረስ በመካከለኛው ምስራቅ እና ሌሎችም ቦታዎች ለአስርት አመታት የዘለቀው የአሜሪካ የጦር መሳሪያ አቅራቢነት ሚና እየቀነሰ መምጣቱን በግልጽ ያሳየ መሆኑን በርካታ ዓለም አቀፍ ተንታኞች በመግለጽ ላይ ይገኛሉ። የባህረ ሰላጤው ሀገር UAE ከቻይና ጋር ያላት ግንኙነት ብሎም ሰው አልባ የጦር አውሮፕላኖቿን በሌሎች አገራት ግጭቶች ላይ መላኳ ከአሜሪካ ጋር በተደጋጋሚ እሰጣ-ገባ ውስጥ ሲከታት እንደቆየ ይነገራል። ለአብነት UAE ሰው አልባ የጦር አውሮፕላኖቿን በኢትዮጵያ ግጭት ውስጥ አሳትፋለች በሚል ከአሜሪካ በኩል ተደጋጋሚ ወቀሳ ሲሰነዘርባት መጥቷል። የአሜሪካ መንግስት የአፍሪካ ቀንድ ልዩ መልዕክተኛ ጄፍሪ ፌልትማን ከሰሞኑ በተመሳሳይ አቡዳቢ አቅንተው የተባበሩት አረብ ኢምሬትስ ለኢትዮጵያ መንግስት ድሮን ማቅረቡን ያቁም በሚል መጠየቃቸው መዘገቡ ይታወሳል።
https://www.wsj.com/articles/united-arab-emirates- threatens-to-pull-out-of-23-billion-f-35-drone-deal- with-u-s-11639491997 5 mins · Public

11/12/2021

ሰበር ዜና

ጋሻና እና አምባሳሌ ምን እየሆነ

08/12/2021

#እጅግ #በጣም #ጥንቃቄ #ለጤንነታችን!!

ምንጩ ያልታወቀና በባለሙያ ያልተመረመረ ሥጋ ወደ ወላይታ ሶዶ ከተማ በሕገወጥ መንገድ ሰገባ በፖሊስ ተያዘ ከፀጥታ አካላት ጎን በመቆም ራሱንና የቤተሰቦዎን ጤንነት ይጠብቁ።

የሶዶ ዙሪያ ወረዳ ፖሊስ ጽ/ቤትና ጤና ጽ/ቤት ጋር በመሆን መክሰኞ በዋጃ ቄሮ ቀበሌ የፍተሻ ኬላ ላይ ከሆሳዕና ከተማ ምንጩ ያልታወቀና ደኅንነቱ ያልተረጋገጠ በባለሙያ ያልተመረመረ የታረደ የከብት ይሁን የሌላ እንስሳ ያልተለየ ጉበት ወደ ወላይታ ሶዶ ከተማ ሊገባ ሲል በሶዶ ዙሪያ ወረዳ በዋጃ ቄሮ ቀበሌ በጉኑኖ ማዞሪያ ባለው የፍተሻ ኬላ በወረዳው ፖሊሶች ጠንካራ ክትትል ጉበት ለመያዝ ተችሏል። እነዚህ ህገወጥ ነጋዴዎች ከዚህ በፊትም በተለያዩ ጊዜያት ተመሳሳይ ድርጊት መፈጸማቸውን የወረዳው ፖሊስ ጽ/ቤት ገልጿል። የሶዶ ዙሪያ ወረዳ ፖሊስ ጽ/ቤት ም/ኢ/ር ታመነች ባሳ ወንጀልና ትራፊክ አደጋ ሥራ ህደት አስተባባሪ ይህ ድርጊት በኅብረተሰቡ ጤንነት ላይ ከፍተኛ ጉዳት የሚያደርስና ለከፋ በሽታ ሊዳርግ የሚችል መሆኑ ታውቆ የአካባቢው ህዝብ ጥቆማ በማድረግ ድርጊቱን ማጋለጥና ለህግ በማቅረብ እርምጃ እንዲወሰድ በማድረግና ከፀጥታ አካላት ጎን በመቆም ራሱንና ቤተሰቡን ካልተፈለገ የጤና ህመምና ጉዳት መጠበቅ ያስፈልጋል ስሉ አሳሰቡ። ወንጀልን በጋራ እንከላከል።
ምንጭ:- የሶዶ ዙሪያ መንግሥት ኮሙዩኒኬሽን ጽ/ቤት ነው

06/12/2021

ከታርክ ማህደር

ወላይታ ዉስጤ ነዉ

የኢትዮጵያዊያንን አዱዋ #ድልን ሲናነሳ የጀግናው #ካዎ #ጦና ጋጋ እና የንጉሡ ጦና # የልብ ጓደኛቸው ጀግናው # ንጉሥ # አባ # ጂፋር ሚና ከፍተኛ እንደነበር #ታሪክ ያሳያል፡፡
፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨፨
በታርክ ፀሃፊት ምንም ትኩረት # ያልተሰጠው በአደዋ ጦርነት ላይ # ጀብድ የፈፀሙ ከወላይታ # በንብ ጦርነት የአፄ # ሚንልክን ጦር #6 ጊዜ በማንበርከካቸው ለአዱዋው ጦርነት # ለመድፊ ውግያ ተመልምሎ አርበኝነታቸውን ያሳዩ ጀግኖችንና # ከወላይታ ተነስቶ የሸዋ ጦርን በመቀላቀል አድዋ ላይ ጠላትን # ያንበረከኩ ጀግኖችን ታርክ ቀኑን ጠብቆ # ይዘከራል የሚል እምነት አለን። ሌላው እምየ # ሚንልክ ወደ አደዋ ይዞ ከዘመቱዋቸው ጦሮችና የጦር አለቆች የወላይታውን ንጉሥ # ካዎ ጦናንና የንጉሡ ጦና የልብ ጓደኛቸው የጅማውን ንጉሥ አባ # ጅፋርን ህዝበንና ሀገረን ጠብቁልኝ በማለት ወደ መሀል ሀገር እንድመለሱ አድርጉቹዋል። ይህ የምያሳየው # የእምነትን ጥግ ነው። እናም አድዋ ላይ ማንም ማንንም ቀጠሮ አላዋጋም ማንም የማንም # ቅጥረኛ አልነበረም። አድዋ ሁሉም # ኢትዮጵያዊ የሀገሩን ሉዐላዊነት የተዋደቀበት፤ በሀገር ፍቅር # ደሙን ያፈሰሰበት አጥንቱን የከሰከሰበት፤ # በመስዋትነት ሀገር ያቆየበት የነፃነት የድል በዓል ነው።አድዋ የኔም ያንተም የኛም # ድል ነው!!ስለዚህ በዚሁ # ታሪካዊ ወቅት ለታሪክ ሰሪው ጀግናው ካዎ # ጦና እና #ሌሎችም ጀግኖች መታሰቢያ ብሰራላቸው #ያንሳቸዋል እንጂ አይበዛም!! #ቅርስ ያለው #ታሪክ አለውና !!

Dawit Lemma

Me

05/12/2021

Welayta music plays a prominent role in national entertainment in Ethiopia. The unique and fast-paced Welayta tunes have influenced several styles and rhythm as it continues to shape the identity of Ethiopian musical diversity. Various famous Ethiopian artists from other ethnic groups have incorporated Welayta musical style into their songs, including vocalists Tibebu Workeye,Teddy afro and Tsehaye Yohannes. Just as influential are Welayta traditional dance forms that are often adopted by musicians and widely visible in Ethiopian music videos

03/12/2021

ካዎ ሣሶ ሞቶሎሜ(12ኛው መክዘ)

ካዎ ሣሶ ሞቶሎሜ 34ኛው የዎላይታ ካዎ ሲሆን ከቀደምት የዎላይታ ማላ 2ኛው ሥርዎ (dynasty) መንግስት እጅግ በጣም ገናና እና ሀይለኛ ንጉስ የነበሩ ንግሥናቸው በዳሞታ ተራራ (peak) ላይ ያደረጉ (ጣዛ ጋሩዋ) በስተ ደቡብ እስከ ኬንያ ጠረፍ ሩዶልፍ ሐይቅ በማዕከላዊው ሸዋ(Shawa) እስከ ቡልጋ ወንዝ ድረስ አስከ አቢሲኒያ Kingdom ከ20,000 ሺህ በላይ ፈረሰኛ ጦራቸውን አዝምተዉ በማስገበር የታወቁ(Famous) የዎላይታ ካዎ ነው። ከ6ኛው ምዕት ዓመት እስከ 16ኛው ምዕት ዓመት የዎላይታ ማላ ነገሥታቶች መካካል አንዱ የሆነው የካዎ ሣሶ ሞቶሎሜ ፎቶ
The fromer the 2nd Wolaita Malla dynasty kawo or king Saso Motolomi one of famous,Great And Powerful king who has crowned his kingdom on the Mountain of Damot peak (Xazza Gaaruwa) palace Reigned in the 13th century had extended the territory of the Kingdom From the home land area of Kindo to Lake Rudolf of kenya in the south and Bulga River of Showa in the central part of the Abyissinian Kingdom. ©Temesgen/Minilik ©Source:The Beginning Of Wolaita History 2nd Edition ©Writer:Oysha Amado/ደራሲ ኦይሻ አማዶ
# ዎራቢ ዎራቢ ዎላይታ ደርያዉ
# ዎላይቲ ጊታ ሸሻ
#ዎላይቲ ሲቆ ቢታ
# ዎላይታ ቦቾፒቴ

Dawit Lemma

03/12/2021

የዎላይታ ካዎ(ንጉሥ) ጦና ጋጋ ቤተሰብና #የሸዋ ትስስር የካዎ (ንጉሥ) ጦናን ልጅ ቡሻሻ ሮቤ (ሕዝቡ ፍስሐ ጦና ብሎ
ይጠሯቸው ነበር) የንጉስ ልጅ ቢሆኑም የአባታቸውን ወንበር ግን አልነገሱበትም ነበር ፤ የእሳቸው ልጅ ፊታውራሪ ደስታ ፍስሐ ይባላሉ፤ ፊታውራሪ ደስታ #የሸዋ መኳንንት የአዛዥ ሽብሩን ልጅ አግብተው( በኢትዮጵያዊነት ውህደት) አምስት ልጆች ወልደዋል፤ ፊታውራሪ ደስታ ፍስሐን ሰዎች # ደስታ #ጦና በሚል ስም ይጠራቸው ነበር ፡፡ አሜሪካ አገር ሄደው ስለሞቱ አስከሬናቸው እዚያው በአሜሪካ አገር ቨርጂኒያና ዋሽንግተን ዲሲ መካከል በሚገኝው ግሬት ፓቶማክ ወንዝ አጠገብ ከቀድሞ # አሜሪካን ፕሬዝዳንት # ዊድሮው # ዊልሰን መቃብር ቁጥር 2176 አጠገብ አርፏል፤ ቁጥር 2146 መቃብራቸውም ላይ “ OF ’S # KING ” የሚል ጽሁፍ ተጽፎበታል፡፡
(ምንጭ፡- አንድ አድርገን፤ በክቡር ዶክተር ዘብዴዎስ ጫማ ፡-
ህዳር 24 2014 እ.ኤ.አ)
ከታሪክ ማህደር

02/12/2021

የአብሲኒያ ክርስቲያን ኪንግደም መቀመጫውን ካደረገበት ጎንደር ወደተለያዩ አገራት ማንሰራፋት ስጀምር ከብዙ ኪሎ ሜትሮች ጉዞ በኃላ ያገኘው የዳሞታ ኪንግደም/ነገስታት መቀመጫ ወላይታን ነበር። ሌሎች አከባቢዎችን በጦርነትም፣ በፈቃድም አምበርክኮ ሲያበቃ፣ ንጉሰ ነገስት ዘዳሞት ቀዳማዊ ንጉስ ጦና ጋጋን ገጠመው። የዳሞታ ኪንግደም ነገስታት ከ4ኛው ክፍለ ዘመን ጀምሮ እምበተኞች እና የተፈሩ እንደመሆናቸው፣ ለደህነት እና ፀጥታ ልዩ ትኩረት ሰጥተው ይሰራሉ። በዚህም የጦር ሠራዊቱን በተክለ ሰውነቱም፣ በባህላዊ መሣሪያውም፣ በአገር በቀል ጦርነት ዜዴውም፣ በሚገባ ያደራጁ ናቸው። ይህን ታሪክ ሲሰማ የኖረው የአብሲኒያ ክርሰቲያን መንግስት፣ ጦርነት ለመግጠም እና ለመማረክ የረጅም አመት ዝግጅት አድርጎ ዘመናዊ መሣሪያ ከሚጠቀሙ አገራት በሚሊዮን የሚቆጠር ዘመናዊ ጦር መሣሪያ ይዞ ብመጣም፣ ለማዳው የዳሞት ነገስታት በቀላሉ እጅ አልሰጡም። የዳሞታ ኪንግደም/ነገስታት የመጨረሻው ንጉስ፣ ንጉሰ ነገስት ዘዳሞት ቀዳማዊ ንጉስ ጦና፣ ከአብስኒያ ክርስቲያን መንግስት ጋር ትልቅ ውጊያ አካሂዶ ስድስት ጊዜ ሽንፈት በማከናነብ፣ በሰባተኛው የአብሲኒያ ክርስቲያን መንግስት ከሌሎች አገራት በልመና ባመጣው ዘመናዊ እና ከባድ ጦር መሣሪያ በመታገዝ፣ የዳሞታ ኪንግደም መንግስትን በማዳከም፣ ሥርዓቱን ለአንዴ
እና ለመጨረሻ ለማጥፋት ችሏል።
የአብሲኒያ ክርስቲያን መንግስትን ስድስት ጊዜ የሽንፈት ፅዋ ያስጎነጨው፣ የዳሞታ ኪንግደም የመጨረሻው ንጉስ፣ ንጉሰ ነገስት ዘዳሞት ቀዳማዊ ንጉስ ጦና ጋጋ፣ የጦርነት ትዕዛዙን ከራሳቸው በተጨማሪ፣ ሌሎች ጠቅላይ ጦር አዛዦችን በስራቸው ሹመው ይንቀሳቀሱ ነበር። ተጨማሪ የጦር አዛዥ
በስራቸው የሾሙበት ዋናው ምክኒያትም አንድም የስልጣን ክፍፍል እንዲኖር በማሰብ፣ አንድም ጦርነት በተከፈቱባቸው
ሁሉም ቦታዎች የታመነባቸው አስቸኳይ ትዕዛዞች ያለንጉሱእውቅናም እንዲታወጁ በማሰብ ነው።
☞እነዚህ ጦር ሀይል አዛዦች/ጄኔራሎች የሚከተሉት ናቸው።
☞ንጉስ ካዎ ጦና ጋጋ የጠቅላይ ጦር አዛዥ
☞ጋዳዋ ማለት የጦር ሀይል አዛዥ ወይም ጄኔራል ማለት ነው።
1. ጋዳዋ ቦርሳሞ አንጁሎ
2. ጋዳዋ ዋላና አልቤ
3. ጋዳዋ ሃጤሮ ሃንቼ
4. ጋዳዋ ዶዮ ላቼሮ
5. ጋዳዋ አዲማ ዳሌ
6. ጋዳዋ አልዳዳ ቃጄላ
7. ጋዳዋ አዴሎ ቃጄላ
8. ጋዳዋ ዳጎዬ ዳንዶ
9. ጋዳዋ ወያሞ አኮ
10. ጋዳዋ ዳራራ ዶጄ
11. ጋዳዋ ዳስ ፓቴ
12. ጋዳዋ ደራራ ማራ
13. ጋዳዋ አዴ ወሼ
14. ጋዳዋ አልኣ ማኬ
15. ጋዳዋ ቀሌ ኮቴ
16. ጋዳዋ ፕፓዶ ሌሞ
17. ጋዳዋ ማዛና ሌንጎ
☞የተቀሩት ጋዳዋዎች ካሉ በውስጥ መሰቀጥ ይቻላል

01/12/2021

ሰበር ዜና

ላሊበላ ከወራሪው ኃይል ነፃ ወጣች

01/12/2021

Part one

ጀነራል መንግስቱ ንዋይ
መንግስቱ ንዋይ : መጋቢት 19 ፣ 1953 ዓ.ም የሞት ፍርድ ከተወሰነባቸው በኋላ የተናገሩት ንግግር እናንት ዳኞች የበየናችሁብኝን የሞት ፍርድ ያለ ይግባኝ ተቀብያለሁ፡፡ ይግባኝ ብየ ጉዳየን የሚመለከትልኝ የኢትዮጵያ ህዝብ ቢሆን ኖሮ ይግባኝ ማለት በፈለግሁ ነበር፡፡ ነገር ግን ይህ እንደማይሆን አውቃለውና በይግባኝ የአፄ ኃ/ስላሴን ፊት ማየ አልፈቅድም፡፡ በእግዚያብሄር ስም ተሰይማችሁ ከተቀመጣችሁበት የፍርድ ወንበር ላይ ከመቀመጣችሁ በፊት በእኔ ላይ የምትሰጡትን የዛሬውን ፍርድ ታውቁት እንደነበር ሳስብና ፍርድ እስከዚህ መርከሱን ስታዘብ ሀዘኔ ይበዛል፡፡ ለኢትዮጵያ ህዝብ አንድነት፣ ነፃነትና እርምጃ የተነሳሁ ወዳጅ ነኝ እንጅ ለማፋጀት የተነሳሁ ወንበዴ አይደለሁም፡፡ ይህንን ማድረግ ፈልጌ ቢሆን ኖሮ ማንም የማይወዳደረው ሰራዊትና መሳሪያ ሳላጣ ዛሬ እዚህ ከእናንተ ፊት ለመቆም ባልበቃሁ ነበር፡፡ እኔ ከየአፄ ኃ/ስላሴ ድንክ ውሾች ያነሰ ደመወዝ የሚያገኙ ሁለት የተራቡ ወታደሮችን አጣልቼ ለማደባደብና አገር ለማፍረስ አለመምጣቴን የሚያረጋግጥልኝ እናንተ በትዕዛዝ ያገኛችሁትን ፍርድ ለመቀበል እዚህ መቆሜ ነው፡፡ ከእኔ በፊት በግፍ የፈሰሰው ንፁህ የኢትዮጵያዊያን ደም ብዙ ነው፡፡ በየአፄ ኃ/ስላሴ ዘመነ መንግስት ግፍ ሽልማት በመሆኑ እኔ ለመሞት የመጀመሪያው ሰው አልሆንም፡፡ ስልጣን አላፊ ነው፡፡ እናንተ ዛሬ ከጨበጣችሁት የበለጠ ስልጣን ነበረኝ፡፡ ሀብትም አላጣሁም፡፡ ነገር ግን ህዝብ የሚበደልበት ስልጣንና ድሃ የማይካፈለው ሀብት ስላልፈለግሁ ሁሉንም ንቄ ተነሳሁ፡፡ አሁንም እሞታለሁ፡፡ ሰው ሞትን ይሸሻል ፡፡ እኔ ግን በደስታ ወደሞት እሄዳለሁ፡፡ ለኢትዮጵያ ህዝብ ታላቅነት ቀድመው መስዋዕት የሆኑትን አብረውኝ ተነስተው የነበሩትን ጀግኖች ወንድሞቼን ለመገናኝት ናፍቄአለሁ፡፡ የጀመርኩት ስራ ቀላል አይደለም አልተሸነፍኩም፡፡ ወገኔ የሆነው ድሃው የኢትዮጵያ ህዝብ የጀመርኩለትን ስራ በቅርብ ጊዜ ውስጥ ፈፅሞ ራሱን በራሱ እንደሚጠቅም አልጠራጠርም፡፡

ይቀጥላል

30/11/2021

Part two

በግዜው የነበረው የአጼ ስርዓትን የሚጻረሩ ጽሑፎችን እንዲታተሙ በመፍቀዳቸው ከሥራ ገበታቸው ተባረዋል ።
***
ታጋይ ሎንደን ካንኮ ( 1948 -1970 )
የ1967 የመሬት ላራሹ አዋጅን በወላይትኛ ቋንቋ የተረጎሙ መሆናቸውን የታሪክ ተመራማሪው ( እጅ የምንነሳው ) አቶ
አምሳሉ መስኔ ያስረዳሉ ።የሕግ ባለሙያው አቶ አምሳሉ መስኔ (ቃቆ) በጉተራ (የወላይታ ባህል) አዳራሽ የወላይታን ጀግኖችን ታሪክ ከትውልድ ወደ ትውልድ እንዲተላለፍ በክብር ዘክረዋል። ( በአሉበት ምስጋና ይድረስዎ ) ታጋይ ሎንደን ካንኮ 1970 ዓ.ም ደርግ በኪንዶ ኮንሻ ወረዳ አሳዶ ገድሏቸዋል ።
***
ታጋይ ትዕግስቱ ቴማሞ ( 1946 -1969 )
ቁመታቸው አጭር በመሆኑ "የትዕግስቱ አምቤ " በምትባል እንጨት ላይ በመውጣት የወላይታን ህዝብ አስተምረዋል አንቅተዋል ።
***
ፊታውራሪ ደስታ ፍስሃ የሃምሳኛውን እና የመጨረሻው የወላይታ ካዎ (ንጉሥ ) ጦና ጋጋ የልጅ ልጅ ናቸው ። አስገራሚው ነገር ይታመሙና አሜሪካ ቨርጂንያ ልጆቻቸው ጋር ይሄዳሉ ። እዛው ይሞታሉ ።ከቀድሞው የአሜሪካ ፕሬዚዳንት ውድሮ ዊልሰን ( Woodrow Wilson ) አጠገብ በመቃብር ቁጥር 2146 ተቀበሩ ። መቃብራቸው ላይ ( የወላይታ ንጉሥ ልጅ
ኢትዮጵያ- የሚል ጽሑፍ ተጽፏል )
እናንት የአገሬ ልጆች ... የሰላም መቀነት ፥ የፍቅር መቀነት ፥ የአንድነት ( የአብሮነት መቀነት ) በኢትዮጵያን ምድርና በኢትዮጵያውያን ልብ ይስፈን -
አሜን ።

30/11/2021

Part One

የወላይታ ዝምተኛ ጀግኖች የክብር ግብዣ ተቀብለን ፥ እንደባህላችን ጠሪ አካባሪ ብለን ከዳሞት ጸዳል ምድር ተገኝተናል። ባለሰባት በር ውብቷ ወላይታ እጆቿን ዘርግታ ተቀበለችን። የወላይታ ሶዶ ሰባቱ በሮች ፥ ( ሆሳእና አዲስ አበባ፥ ሃላባ
ሻሸመኔ ፥ ጎፋ ፥ አርባ ምንጭ ፥ አባላ ዲላ ፥ ሞርቾ ሃዋሳ እና ዳውሮ ጅማ ናቸው )
ለአገርና ለሕዝብ የሰሩ ፥ መስራት ጀግንነት ነው ፥ ማድነቅ መሰልጠን ነው በሚል መርህ የወላይታ ዝምተኛ ጀግኖችን
እናውድሳለን ። የወላይታ ዝምተኛ ጀግኖች ወርቃማ ታሪካቸውን ( በወፍ በረር ) እንሆ . . .
***
ደጃዝማች ወ/ሰማያት ገ/ወልድ ( በህይወት አሉ ) ሐምሌ 1917 ዓ.ም አሰበ ተፈሪ ( ጭሮ ) ተወለዱ ። የተከበሩ የወላይታ አውራጃ ገዢ ነበሩ። የወላይታ ልማት ፈር ቀዳጅ ተብለው በአገርና በህዝብ ዛሬም በክብር ይወደሳሉ ።
ደጃዝማች ወልደ ሰማዕት ማንም ወጣት መንገድ ዳር ቆሞ ሲያወራ ካዩ ይበሳጩ እንደነበርና ከመኪናቸው ወርደው ሥራ
እንዲሰሩ ወይም ት/ቤት እንዲሄዱ ይመክሩም ነበር - (ምስጋና ይድረስዎ!)
***
አቶ ፍሬው አልታዬ - (1958 - 1996)
ሙስናን የመከቱ ጀግና ናቸው
የኢትዮጵያ መምህራን ማኅበር ም/ሊቀመንበር ነበሩ።የወላይታ ዞን አስተዳዳሪ ነበሩ።የወላይታ ዞን ፍትህ መምሪያ ኃላፊ ነበሩ። (ለአገር እና ለሕዝብ - ለፍትህ ተዋድቀዋል) ሥም ከመቃብር በላይ ነው
***
አቶ ዋና ዋጌሾ በ 1928 ዓ .ም ጣሊያን ኢትዮጵያን እስከወረረች ድረስ ፒያሳ
በነበረው ( Sudan Interior Mission ) በሱዳን በኩል በገቡ የአሜሪካና የእንግሊዝ ሚሽነሪዎች በተከፈተ መጽሐፍት ቤት ኃላፊ በመሆን ሰርተዋል ።
አገርና ህዝባቸውን አልረሱም ፥ የውስጥ አርበኛ ነበሩ ። መስከረም 27 ቀን 1934 ዓ. ም ማዘጋጃ ፊት ለፊት ቶታል ነዳጅ
ማደያ የነበረበት ቦታ ላይ ትምህርት ቤት አሰርተዋል ። የወላይታ ህዝብ ታሪክ በሚል ርዕስ በ1996 ዓ. ም መጽሐፍ ለንባብ ያበቁ የወላይታ ዝምተኛ ጀግና ናቸው ።
***
Gadaawaa ( ጋዳዋ ) ኮጤቾ ኦይቻ ላምቤቦ (1908 – 1989 )በ81 አመታችው አርፈዋል ኦሲሳ በተባለ ፈረሳቸው የወላይታን አውራጃ በመወከል በሲዳሞ ክፍለ አገር በተደረገ የፈረስ ግልቢያ ውድድር አሽናፊ በመሆን
የወርቅ ሜዳልያ እና ሁለት ሺህ ብር ተሸልመዋል። የኢትዮጵያ ባህልና ቱሪዝም ሚኒስቴር የእርሳቸውንና የፈርሳቸውን
ምስል የያዘ ፖስት ካርድ አሳትሞ ለገበያ አቅርቧል።
***
አቶ ቦጋለ ዋለሉ ( 1902-1958 )
የደቡብ ትምህርት ሐዋሪያ ናቸው።
በ31 ዓመታቸው የወላይታ አውራጃ ትምህርት ቤቶች ሥራ አስኪያጅ ሁነው ተሹመዋል። የብርሃንና ሰላም ማተሚያ ቤት አስተዳዳሪ ነበሩ ።

28/11/2021

#ኮሮና #በወላይቴኛ ትርጉም አለዉ ወይስ የለም??
[[[ ወላይትኛ እንማማር ]]] 110 ወላይትኛ ስሞች በአማርኛ
አሁን አሁን በአማርኛ እየተተኩ ብሆንም ወጣቱ ትውልድ ልዑላዊነትን
በጥንቃቄ ከተቀበለ መመለስ ይቻላል። እነዚህ ከአማርኛ ስሞች ጋር ቀጥተኛ
ግንኙነት ያለቸው ናቸው። 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
1. PALAHA=ተረፈ
2. GALATA=ተመስገን
3. ANJJA=ብሩክ/በረከት/ተባረክ
4. MAADDA=እርዳቸው
5. GIIGEE=አማረች
6. WOPPEE=ሰናይት
7. LO7ITEE=ቆንጂት
8. MAKKISEE=ድንቅነሽ
9. ASHIKKA=ትህትና
10. DOLA=በቀለ
11. DOSA=ፍቅሩ
12. DAROTA=በዛብህ
13. UFAYISSA=ደሳለኝ
14. MILKKA=ምኞት
15. MAARA=ምህረቱ
16. MAARITEE=ምህረት
17. CIISHSHA=አበበ
18. LA7A=ነጻነት
19. ZAARA=መለሰ
20. XOONA=አሸናፊ
21. MINOTA=ጠንክር
22. YALLISEE=ዘመናይ
23. KAWOTEE=ንግስት
24. GAAGGA=በላቸው
25. TOORA=ጦሩ
26. BARAATA=አንዱዓለም
27. SIIQOTEE=ፍቅርተ
28. ADABEE=ትርፌ
29. BUZEE=የኔነሽ
30. ASHSHA=አዳኔ
31. DAANA=ኑር
32. GAAMMOO=አንበሴ
33. GIFAATEE=አዲስ
34. DEMMA=ተገኝ
35. DUREESA=ሀብታሙ
36. KUMA=ሙሉ
37. KUMETEE=ሙሉነሽ
38. ISHALEE=ፀጋነሽ
39. ANJJITEE=ብሩክታዊት
40. BATALA=ሊቃውንት
41. NAANA=ገኔነ
42. LOOHA=ሥልጣኑ
43. BAASSA=መሠረት
44. KAAFA=ደገፉ
45. SAATA=ሳህሉ
46. FINTTA=አሻግሬ
47. POLA=ፍፁም
48. KALLACHCHOO=ዘውዴ
49. BURAAQA=እንዳሻው
50. SUNTTA=ስሜነህ
51. SINTTA=መሪሁን
52. GAMI"A=ዘላለም
53. DE'A=ኑር
54. DALGGA=ብዙነህ
55. DALGGITEE=ብዙነሽ
56. LEQQA=በለጠ
57. TEQQA=መለሰ
58. DAGATOO=ሰብስቤ
59. KOMBEE=አብይ
60. HODOOTOO=ተስፋዬ
61. ALLEEQEE=ብርቅነሽ
62. WOLQQA=ኃይሉ
63. SHAGGITEE=ውብነሽ
64. BAKKALOO=ንጋቱ
65. DOOGISOO=ማዘንጊያ
66. BAPPITEE=አረጋሽ
67. BAALA=ደጉ
68. BAALOTEE=ደግነሽ
69. MAARITEE=ምህረት
70. ALAAHOO=አሰማኼኝ
71. TUMA=እውነቱ
72. DOOGISOO=አስሬስ
73. GATTA=ደረሰ
74. ODA=ብስራት
75. MERETOO=ሠራዊት
76. MALALOO=ግሩም/ገረመው
77. AMMANOO=ታመነ
78. AMMANEE=ታመነች
79. DIQAASOO=መሳፍንት
80. WOYZEE=ሳምራዊት
81. GINJJOO=አስማረ
82. UKKUMOO=ድርሻዬ/ወ
83. UKKUMEE=ድርሻዬ/ሴ
84. WOGETEE=ዘመነች
85. HALAALA=ጎበዙ
86. ALDAADA=ግርማ/ግርማሜ
87. WOGGAASOO=ይልቃል
88. LAKKEESSOO=መልካሙ
89. WOYZEE=ሳምራዊት
90. EXA=ወገነ
91. MAATA=እንደልቡ
92. MOOTA=ዳኛቸው
93. OTOOROO=ኩራባቸው
94. DAROTEE=አበዛሽ
95. DAAGOO=ካሳሁን
96. DAGGITEE=ካሰች
97. KOXEECHCHOO=ከፍያለው/በላይነህ
98. QOLCHCHA=ላቀው
99. GUMBBOO=አክሊሉ
100. BAATOO=ፋንታ/ዬ
101. LAMIBEEBOO=ለምለሙ
102. XEERA=አስራት
103. AYAANOO=ዘ-መንፈስ
104. TOGGA=መሪሁን
105. GALLASSOO=ብርሃኑ
106. GO"A=ረዳ
107. TANTTOO=ጥጋቡ
#ሼር #አድርጉ ከወላይታን አትንኩ

27/11/2021

#ዎላይታ # የአምሳ # ነገስታት # ምድር # ናት !!
//
ከመጀመሪያው አስከ መጨረሻው በቅደም ተከተል የዎላይታካዎች(ንጉሶች) ስም ዝርዝር :-
1.ካዎ ቢቶ
2.ካዎ ቢድንቶ
3.ካዎ ሃንሳ
4.ካዎ ሃጢዮ
5.ካዎ ሃጤ
6.ካዎ ዎርዴ
7.ካዎ ዎዳ
8.ካዎ ሳጋዳ
9.ካዎ ቡሬ
10.ካዎ ሃሩሮ
11.ካዎ ሃላላ
12.ካዎ ባደአ
13.ካዎ ባዲላ
14.ካዎ ባድ ገድላ
15.ካዎ ባርች ጎዲራ
16.ካዎ ባዲያ(ባዴ)
17.ካዎ ባየዋ
18.ካዎ ቡራና
19.ካዎ ጎንጋ
20.ካዎ ዳንጉላ
21.ካዎ ዳሞታ
22.ካዎ ሣኔ
23.ካዎ ሣቦሬ
24.ካዎ ሣሞሬ
25.ካዎ ሣጉሎ
26.ካዎ ሣኣላ
27.ካዎ ሳሊሞና
28.ካዎ ሳሜ
29.ካዎ ሳቴ
30.ካዎ ዛቴ
31.ካዎ ሳቴ ሞቶለሮቄ
32.ካዎ ሳቴ ሞቶሎሜ
33.ካዎ ታላሜ
34.ካዎ ሞስካ
35.ካዎ ሞቴ
36.ካዎ ኦቼ
37.ካዎ ላቸ
38.ካዎ ሚካሄላ
39.ካዎ ግርማ
40.ካዎ አዛኝ
41.ካዎ አዳዬ
42.ካዎ ኮቴ
43.ካዎ ሊባና
44.ካዎ ቱቤ
45.ካዎ ሣና
46.ካዎ ኦጋቶ
47.ካዎ አማዶ
48.ካዎ ዳሞቴ
49.ካዎ ጎቤ
50.ካዎ ጦና

24/11/2021

ሰበር ዜና

LOADING..