09/09/2023
hin jiru
Firri Dubartii caalus hin jiru!
---------------------------------------------------------------------------
inni gar-malee ishee amanu, imaanaa fi Haadha Manaa isaa kan turte, Adde Gannatawarqi Ashanaa, akka isheen isa ajjeeftuuf Baandotaa fi Turjumaanotaan sossobamuu eegalte. Innis Niitiin isaa waan isa gantu itti hin fakkaanne!
"Eenyu inni?" naan jettuu laata?
Gooticha Qeellam Wallagaa kan Baandota Xaaliyaanii ajjeesee lafa gabaatti fannisuudhaan, "Anatu isa ajjeese waan ta'eef nama biraa hin gaafatinaa!" jedhee barreessee kan mukatti maxxansu, !
Namichi Wadaajoo jedhamu kan Oliqaa irraa jibba dhuunfaa qabu tokko, Xaaliyaanotaan waliif galee Oliiqaa akka ajjeesuuf waadaa isaaniif seene ture.
Haadha Manaa Oliiqaatti michee, uffata babbareedaa, bituufiidhaan, qarshiis harkatti kenneefii, akka isheen Oliiqaa hordoftee qoricha obaaftuuf summii daakee isheetti kenne.
Haaluma kanaan osoo jiranii gaaf tokko Oliiqaan Bosonaa dhufee, mana isaa adeemee Niitii isaa dubbise. Dubartiin imaana isaa turte sun, qoricha summii isheetti kenname sana fuutee, dhugaatii inni jaalatu waliin Oliiqaan akka dhuguuf kenniteef.
Oliiqaan erga summicha dhugee booda qaamni isaa dadhabaa adeeme. Guyyaa yeroon inni waa nyaatu geenyaan, ammas lammaffaa nyaata summii qabu dabalteefii kenniteef. Oliiqaan yeroo lammaffaa summii sana nyaatetti qaamni isaa caalatti dadhabaa adeeme.
Dubartiin kun inni dafee du'uu dinnaan, itti dabaltee yeroo sadaffaa Dhugaatii Maastikaa jedhamu kan Oliiqaan dhuguu jaalatutti, summicha itti naqxee akka inni dhuguuf kenniteef.
Kana booda Oliiqaan mana turuu jibbee osuma dhukkubsatuu ofuma jabeessee manaa ba'ee adeeme. Karaa irratti dhukkubni itti haammachaa dhufe!
Namoonni isa duukaa turanis waan godhan wallaalan. Guyyaa guutuu dhukkubsataa oolee, galgalas dhukkubsachaa bulee, halkan sa'aatii 9:00 irratti bakka Oddoo Butaa jedhamutti du'e.
Namichi tooftaan nyaataa fi summii dhiyeessuudhaan, Niitii Oliiqaa wajjin waliigalee ture Wadaajoo kan jedhamu sun, gaafa Oliiqaan du'uu isaa hubatu, qawwee reeffa Oliqaatti dhukaasee funyaan isaa madeessuudhaan, "Oliiqaa anatu ajjeese" jedhee muudamuuf jecha Xaaliyaanotatti gabaase.
Gaafa du'a Oliiqaa dhaga'u ummanni naannawa sanaa ba'ee hiyyee boo'e. Hoggantoonni koloneeffataas Dambii Dolloorraa yeroo dhufan "Oliiqaa miti kan du'e nama kan biraa ta'a" jedhanii shakkanii turan.
Sababiin shakkii isaaniis, Oliiqaa qabachuu fi ajjeesuuf yeroo dheeraaf yaalii godhaniin waan hin milkoofneefidha.
Kana booda muudamaan Xaaliyaanii kan Gavarnoo Dhaayee jedhamu reeffa Oliiqaa yommuu argu "Ajjeesuu balleessitan, nama akkasii hin ajjeesan, muudanii hoogganaa waraanaa godhatu" jechuun Wadaajootti dheekkame.
Erga reeffasaa gara magaalaa Dambi Dolloo geessanii booda, Haadha warraa Oliiqaa waamanii isa ta'uufi dhiisuusaa adda akka baaftu gaafatan. Isheenis mallattoo duraan miila isaarra ture ilaaltee isa ta'uu mirkaneessiteef.
Sana booda Xaaliyaanonni reeffa isaa suura kaasanii, karaa laga Borxaa buusanii naannawaa dur Biheeraawwii Xoor jedhamutti awwaalan. Suurri reeffa Oliqaa kan armaan gadii kun kan Xaaliyaanonni yericha isa kaasanidha.
Wadaajoon inni summii qopheessee Dubartii sanatti kennee nyaachisee, "Oliiqaa anatu ajjeese" jedhe sun, Jimmaa geeffamee otuu achi jiruu, guyyaa tokko mana daadhii taa'ee utuu dhaadatuu, Durbiin Oliiqaa achumatti ajjeese.
Erga Oliiqaan du'ee weeddiftoonni akkana jedhanii isa faarsaa turan:
"Facaasaa heexoo dhuguun
Oddoo Butaarra buluun
Michuu dubartii buluun
Xixxiixaa Dingil Bookaa
Oliiqaa galaafatee
Qawween Oliiqaa ajjeesee
Maqaansaa Wacafoodha
Baga kaartaa hin nyaatini
Namni Oliiqaa ajjeese
Maqaansaa Wadaajoodha
Baga taa'ee hin nyaatini" jedhanii Uummanni Qeellam Wallaggaa Oliqaa Dingiliif geerraran!
Dubartiiin Oliqaa Dingil galaafatte tun, sana dura Oliiqaan yeroo lubbuun jiru ishee shakkee halkan ajjeesuudhaaf dhaqe. Yeroo inni dhaqu isheen abidda irra teessee akkas jettee sirbiti:
"Oliiqaa yaa abbaa jigsaa
Ati duute moo jirtaa?
Utuu ati jiraattee
Hantuunni maa warraaqxee?
Yaa abbaa coomaafi booka kootii
Amaaseniin maal na gooti?" jettee osoo isheen isaaf sirbituu dhokatee dhaggeeffate!
Sana booda Oliiqaan sababa isheen kophaa teessee isa faarsaa jirtuuf jecha, kan dura ishee ajjeesuuf ka'e gaabbee dhiisee, ishee waliin bulee barii bosonatti deebi'e.
Niitiidhuma sanatu jala-deebi'ee, namticha Turjumaana warra Xaaliyaanii Wadaajoo jedhamu sana irraa uffataa fi maallaqa argannaan, qoricha summii yeroo tokko nyaataa waliin kenniteefii, yeroo lama immoo dhugaatii waliin isa obaaftee Oliiqaa Dingil galaafatte!
Seenaa Gootota harka Dubartootaatiin dhumanii kanneen biroo fi Oliiqaa Dingil Qeellam keessa bakka addaa garaa kanneen akka Muggii, Guttiin, Qilxu Kaaraa, Walal, Cabal, Doggee fi laga Boorxaa keessatti maal akka inni hojjechaa ture, fuulduratti maxxansa biraatiin walitti himna!
Firri Dubartii caalus hin jiru!
Diinni Dubartii caalus hin jiru❗️
Oromoo hedduun Ka